συμβολή

Ὁ ἀπόστολος καὶ εὐαγγελιστὴς Ἰωάννης

γνήσιος ἀγωγὸς τῆς πίστεως καὶ τῆς ζωῆς

8 Μαΐου, Ἰωάννου θεολ. (Α΄ Ἰω 1, 1-7)

Εἶναι φυσικὸ τὴν ἡμέρα ποὺ ἡ ἐκκλησία τιμᾶ τὴ μνήμη τοῦ ἀποστό­λου Ἰωάννου τοῦ εὐαγγελιστοῦ ἡ ἀποστολικὴ περικοπὴ νὰ εἶναι ἐπιλε­γμένη ἀπὸ τὴ δική του Ἐπιστολή, τὴ γνωστὴ ὡς καθολική. Ἔτσι μᾶς δίδεται ἡ ἀνεκτίμητη εὐκαιρία νὰ πάρουμε μία ἐμπειρία καὶ ἀπὸ τὸ εἶδος αὐτὸ τῆς διδασκαλίας του, ποὺ ὅμως στὸ περιεχόμενο δὲν διαφέρει καθόλου ἀπὸ τὰ ἄλλα κείμενα τῆς γραφίδος του, τὴν Ἀποκάλυψη ἐννοῶ καὶ τὸ Εὐαγγέλιο, ἀλλ’ ἀντιθέτως καὶ τὰ τρία μαρτυροῦν μὲ ὀφθαλμο­φανῆ καὶ ἀδιαμφισβήτητο τρόπο ἕνα καὶ τὸ αὐτὸ ὕφος, τὸ ἰωάννειο, ποὺ τὸ χαρακτηρίζει ἡ ἁπλότητα ἀλλὰ καὶ τὸ βάθος τῶν νοημάτων.

Ὁ Ἰωάννης, γιὸς τοῦ Ζεβεδαίου καὶ τῆς Σαλώμης, ἀδελφὸς τοῦ Ἰακώβου, ψαρᾶς πρὶν στὸ ἐπάγγελμα, φίλος καὶ συνεταῖρος τοῦ Πέτρου καὶ τοῦ Ἀνδρέα στὴν ἁλιευτική, πρώην μαθητὴς τοῦ Ἰωάννου τοῦ βαπτι­στοῦ, κλήθηκε ἀπὸ τὸν Κύριο καὶ συμπεριλήφθηκε στοὺς δώδεκα μαθη­τάς του καὶ ἀποδείχτηκε ὁ πιὸ ἔμπιστος καὶ ἀγαπητὸς ἀπ’ ὅλους. Σὰν χαρακτῆρας ἦταν ἀπόλυτος καὶ ἀσυμβίβαστος, ὅπως φαίνεται ἀπὸ τὴν ἐπονομασία βοανεργὲς (= γιὸς τῆς βροντῆς) ποὺ ἔδωσε σ’ αὐτὸν καὶ στὸν ἀδερφό του Ἰάκωβο ὁ Κύριος. Μὲ τὸν καιρὸ τῆς μαθητείας κοντὰ στὸ Διδάσκαλο ὁ Ἰωάννης μαλάκωσε κι ἔγινε μαθητὴς τῆς ἀγάπης. Κατὰ τὴ δίκη καὶ σταύρωση τοῦ Κυρίου ὁ Ἰωάννης ἦταν ὁ μόνος ποὺ ἔμεινε κάτω ἀπὸ τὸ σταυρό. Ὁ Κύριος πάνω ἀπὸ τὸ σταυρὸ τοῦ ἐμπιστεύθηκε τὴ γηροκόμηση τῆς μητέρας του.

Μετὰ τὴν ἀνάσταση καὶ τὴν πεντηκοστὴ στὴν ἱδρυμένη ἤδη ἐκκλησία ὁ Ἰωάννης μαζὶ μὲ τὸν Πέτρο καὶ τὸν ἀδελφόθεο Ἰάκωβο ἀποτελοῦν τοὺς στύλους τῆς ἐκκλησίας. Μετὰ τὸ θάνατο τοῦ Πέτρου καὶ ὅλων τῶν ἀποστόλων εἶναι ὁ μόνος αὐτόπτης καὶ αὐτήκοος ποὺ ἐπιζεῖ καὶ ἀναδει­κνύεται σὲ αὐθεντία ποὺ κατακεραυνώνει τοὺς αἱρετικούς, ποὺ ἄρχισαν κιόλας ν’ ἀναφαίνονται, καὶ ἰδίως τοὺς νικολαΐτας. Ἀπὸ τὴν Πάτμο στέλ­νει σὰν ἀστροπελέκι τὴν Ἀποκάλυψη στὶς ἐκκλησίες τῆς Μικρᾶς Ἀσίας, γιὰ νὰ μεταβεῖ σύντομα ἐκεῖ καὶ αὐτοπροσώπως. Ἀπὸ τὴν Ἔφεσο, ποὺ τὴν εἶχε τότε ὁρμητήριο, ἐπισκεφτόταν τὶς ἐκκλησίες τῆς περιοχῆς. Σ’ ὅποια δὲν εὐκολύνθηκε νὰ πάει ἔστειλε τὴν Ἐπιστολή του συνοδευόμενη πάντα ἀπὸ ἕνα διαβιβαστικό. Δύο ἀπὸ αὐτὰ τὰ διαβιβαστικὰ σώθηκαν καὶ εἶναι αὐτὰ ποὺ σήμερα τὰ λέμε Β΄ καὶ Γ΄ καθολικὲς Ἐπιστολές του. Πρέπει νὰ πέθανε γύρω στὸ 80.

Ἀπὸ τὴν Ἐπιστολή του, ποὺ προαναφέρθηκε, ἂς δοῦμε τοὺς πρώτους 7 στίχους ποὺ μᾶς προσφέρει σήμερα ἡ ἐκκλησία ὡς ἀποστολικὴ περι­κοπή. Ἡ γλῶσσα καὶ τὸ ὕφος τοῦ Ἰωάννου εἶναι σὲ ἐπίπεδο ἀνθρώπου ποὺ ξέρει λίγα γράμματα καὶ παρουσιάζει κάποτε ἐπαναλήψεις, πλεονα­σμούς, πλατειασμούς, διαταραγμένη σύνταξη. Αὐτὸ ὅμως δὲν παρεμπό­δισε τὴ σαφήνεια. Ὅλοι οἱ μελετηταὶ ἐπὶ δύο χιλιάδες χρόνια χαρακτηρί­ζουν τὰ κείμενά του ὡς τὰ θεολογικότερα καὶ βαθυνούστερα τῶν κειμέ­νων τῆς Καινῆς Διαθήκης.

Ἐκεῖνο τὸ πρόσωπο ποὺ ὑπῆρχε ἀπὸ τὴν ἀρχή, λέει στὴν περικοπή μας ὁ Ἰωάννης, καὶ πρὶν ἀπὸ τὴ δημιουργία τοῦ κόσμου, ποὺ ἐμεῖς οἱ ἀπόστολοι τὸ ἔχουμε ἀκούσει μὲ τὰ αὐτιά μας καὶ τὸ ἔχουμε δεῖ μὲ τὰ μάτια μας, αὐτὸ ποὺ τὸ εἴδαμε καὶ τὸ ἀγγίξαμε μὲ τὰ χέρια μας, εἶναι τὸ πρόσωπο γιὰ τὸ ὁποῖο θέλω ὡς αὐτόπτης καὶ αὐτήκοος νὰ σᾶς μιλήσω, ἐννοῶ τὸ Λόγο ποὺ εἶναι ἡ πηγὴ τῆς ζωῆς. Αὐτὸς εἶναι τὸ θέμα μου στὴν Ἐπιστολὴ αὐτή.

Σὰν σὲ παρένθεση σᾶς λέω ὅτι ὁ ἀόρατος πρὶν Λόγος, ἡ πηγὴ τῆς ζωῆς, ἔγινε ἄνθρωπος καὶ ὡς ἄνθρωπος φανερώθηκε μὲ σῶμα, καὶ ἐμεῖς οἱ ἀπόστολοι ποὺ εἴχαμε προσωπικὴ γνωριμία μαζί του καὶ εἴχαμε μαθητεύσει δίπλα του τρία χρόνια, τὸν ἔχουμε δεῖ καὶ σᾶς τὸν γνωρί­ζουμε καὶ μαρτυροῦμε καὶ ἀναγγέλλουμε ὅτι εἶναι ἡ αἰώνια ζωή. Πρὶν σαρκωθεῖ, ἦταν ἑνωμένος μὲ τὸν Πατέρα, καὶ τώρα τελευταῖα φανερώ­θηκε σ’ ἐμᾶς τοὺς ἀνθρώπους, τὰ πλάσματά του, σὰν τέλειος ἄνθρωπος. Κλείνω τὴν παρένθεση καὶ ἐπανέρχομαι.

Αὐτὸ τὸ πρόσωπο τοῦ ἐνανθρωπήσαντος Λόγου ποὺ ἔχουμε δεῖ καὶ ἔχουμε ἀκούσει μὲ τὰ μάτια μας καὶ μὲ τ’ αὐτιά μας, σᾶς τὸ κηρύττουμε καὶ σᾶς τὸ γνωρίζουμε, γιὰ νὰ ἔχετε κι ἐσεῖς ἴσο μερίδιο στὴν ἐξ αὐτοψίας καὶ αὐτηκοΐας γνωριμία μαζί του μὲ αὐτὴν ποὺ ἔχουμε κι ἐμεῖς οἱ αὐτόπτες καὶ αὐτήκοοι. Ὑπ’ ὄψιν δὲ ὅτι ἡ ἀμεσότητα τῆς γνωριμίας μας μὲ τὸν Ἰησοῦ Χριστὸ εἶναι ἀμεσότητα γνωριμίας καὶ μὲ τὸν Πατέρα, διότι Πατέρας καὶ Γιὸς ἔχουν τὴν ἴδια οὐσία καὶ εἶναι ἕνα πρᾶγμα, μία θεότητα. Καὶ σᾶς τὰ γράφουμε αὐτά, γιὰ νὰ εἶναι ἡ χαρά σας γεμάτη· νὰ ἔχετε δηλαδὴ κι ἐσεῖς τὴ χαρὰ ὅτι αὐτὰ ποὺ γνωρίζετε ἀπὸ μᾶς εἶναι τὰ γνήσια καὶ τ’ αὐθεντικά.

Σᾶς εἶπα ποιό εἶναι τὸ πρόσωπο ποὺ εἶναι τὸ θέμα μου. Ὁ Λόγος. Τώρα θὰ σᾶς πῶ καὶ ποιά εἶναι ἡ διαβεβαίωσή του, ποὺ ἐμεῖς τὴν ἀκούσαμε οἱ ἴδιοι ἀπὸ αὐτὸν καὶ τὴ μεταδίδουμε κατὰ χρέος αὐτούσια σ’ ἐσᾶς, ὅτι ὁ Θεὸς εἶναι φῶς, καὶ σκοτάδι δὲν ὑπάρχει μέσα του οὔτε ἴχνος. Ἂν θεωρήσουμε ὅτι ἔχουμε σχέση μαζί του, ἀλλὰ ζοῦμε στὸ σκοτάδι τῆς ἁμαρτίας, αὐταπατόμαστε, καὶ δὲν ζοῦμε στὴν ἀλήθεια. Ἂν ὅμως ζοῦμε στὸ φῶς τῆς ἁγιότητος, ὅπως εἶναι ὁ ἴδιος στὸ φῶς, τότε ἔχουμε μεταξύ μας, ἐμεῖς καὶ ὁ Θεός, ἀληθινὴ σχέση, καὶ τὸ αἷμα τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ, τοῦ Γιοῦ του, μᾶς καθαρίζει ἀπὸ κάθε ἁμαρτία, ὅταν σὰν ἄνθρωποι πέφτουμε ἀθέλητα στὴν ἁμαρτία.

Προφανῶς ὁ Ἰωάννης πέρα καὶ πάνω ἀπ’ ὅλα ἐνδιαφέρεται γιὰ τὴν ἄμεση καὶ ἀδιάσπαστη καὶ ζωντανὴ παράδοσι, τὴν ὁποία ἡ δική του ἀποστολικὴ γενιὰ διὰ στόματός του μεταλαμπαδεύει αὐτούσια στὴν ἑπόμενη, τὴν μεταποστολική, τὴ γενιὰ τῶν ἀναγνωστῶν του, γιὰ νὰ τὴν μεταδώσουν καὶ αὐτοὶ μὲ τὴ σειρά τους στοὺς ἑπόμενους, ὥστε ἡ βάναυση παρέμβαση τῶν αἱρετικῶν, ποὺ λένε φανταστικὰ καὶ ἀνεύθυνα πράγματα, κατὰ πῶς τοὺς γαργαλίζουν ἡ πονηρία καὶ τὰ πάθη τους, νὰ μὴν ἔχει ἐπίπτωση στὴν πίστη τους καὶ στὴ ζωή τους.

Ἀθανάσιος Γ. Σιαμάκης, ἀρχιμανδρίτης

(δημοσίευσις 6/5/2010)