18 ἰανουαρίου, ᾿Αθανασίου ᾿Αλεξανδρείας (ἀποστολικὸν ἀνάγνωσμα)
Θυσίες ποὺ μᾶς ζητάει ὁ Χριστός
18 Ἰαν., Ἀθανασίου ᾿Αλεξανδρείας (῾Εβ 13, 7-16)
Ἡ ὁμιλία αὐτὴ γράφεται μὲ ἀφορμὴ τὴ μνήμη τοῦ μεγάλου Ἀθανασίου. Ἐπειδὴ ὁ μέγας Ἀθανάσιος ἦταν ἱεράρχης, ἡ ἀποστολικὴ περικοπὴ ποὺ ὅρισε ἡ ἐκκλησία νὰ διαβάζεται κατ’ αὐτὴν ἀναφέρεται στὸν Ἰουδαῖο ἀρχιερέα, ποὺ ἦταν τύπος τοῦ μεγάλου ἀρχιερέως Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, γιὰ νὰ μεταφερθοῦμε συνειρμικὰ στὸν Ἀθανάσιο, μεγάλο ἄντρα τῆς θείας οἰκονομίας, στῦλο τῆς Ὀρθοδοξίας. Εὐνόητο ὅτι εἶναι κατάλληλη καὶ σὲ κάθε ἐπέτειο ἱεράρχου.
Τὸ ἀνάγνωσμα ἀνήκει στὸ τελευταῖο μέρος τῆς πρὸς Ἑβραίους ἐπιστολῆς, ὅπου ὁ ἀπόστολος Παῦλος κάνει ἠθικὲς προτροπές. Πιὸ συγκεκριμένα τονίζει τὶς ὑποχρεώσεις ποὺ ἔχουν οἱ Χριστιανοὶ πρὸς τὴν ἐκκλησία καὶ πρὸς τοὺς ἐπισκόπους καὶ πρεσβυτέρους, ποὺ εἶναι ἐπιφορτισμένοι μὲ καθήκοντα ποιμαντορίας. Λέει·
Νὰ μὴν ξεχνᾶτε ποτὲ τὶς συμβουλὲς τὴ διδασκαλία καὶ τὸ ἅγιο παράδειγμα τῶν ἀνθρώπων ποὺ εἶχαν καὶ ἔχουν τὴν πνευματικὴ ἡγεσία καὶ εὐθύνη, δηλαδὴ τοὺς ἀποστόλους καὶ διδασκάλους ποὺ σᾶς κήρυξαν τὸ λόγο τοῦ Θεοῦ καὶ μὲ τὸ κήρυγμά τους ἵδρυσαν τὴν ἐκκλησία καὶ κάλεσαν σ’ αὐτὴν κι ἐσᾶς. Νὰ θυμᾶστε καὶ νὰ μελετᾶτε στὴ μνήμη σας τὸ μαρτυρικὸ τέλος τους, ὅπως λόγου χάριν τὸ τέλος τοῦ πρωτομάρτυρος Στεφάνου, ποὺ μαρτύρησε μὲ λιθοβολισμό, τοῦ Ἰακώβου ἀδελφοῦ τοῦ εὐαγγελιστοῦ Ἰωάννου, ποὺ ἀποκεφαλίστηκε μὲ μαχαῖρι ἀπὸ τὸν Ἀγρίππα τὸν ἐγγονὸ τοῦ Ἡρῴδου τοῦ σφαγέως τῶν νηπίων, τοῦ ἄλλου ἐπίσης Ἰακώβου τοῦ ἀδελφοθέου καὶ πρώτου ἐπισκόπου Ἱεροσολύμων, ποὺ καὶ αὐτὸς ὑπέστη μαρτυρικὸ θάνατο, καὶ ἄλλων πολλῶν, καὶ νὰ τοὺς μιμεῖσθε στὴν πίστη. Διότι αὐτοὶ πίστεψαν ἀταλάντευτα στὰ μέλλοντα καὶ ἔζησαν ζωὴ καθαρὴ καὶ ἅγια καὶ ἔχυσαν τὸ αἷμα τους γιὰ τὴν πίστη τους (7).
Ὁ Ἰησοῦς Χριστὸς ποὺ ἐνέπνευσε αὐτοὺς τοὺς πνευματικοὺς προϊσταμένους σας καὶ τοὺς στήριξε κατὰ τὴν ὥρα τοῦ μαρτυρίου, θὰ ἐμπνέει καὶ θὰ στηρίζει κι ἐσᾶς. Διότι ὁ Ἰησοῦς Χριστὸς εἶναι ὁ ἴδιος πάντοτε, ἀγήραστος καὶ αἰώνιος καὶ στὸ παρελθὸν καὶ στὸ παρὸν καὶ στὸ μέλλον καὶ σ’ ὅλους τους αἰῶνες. Δὲν ἀλλάζει ποτὲ ἡ βουλή του καὶ ἡ ἀγάπη του πρὸς τοὺς ἀνθρώπους, σ’ ὅποια ἐποχὴ κι ἂν ζοῦν. Καὶ δὲν παύει νὰ εἶναι δίπλα τους ἕτοιμος γιὰ βοήθεια (8).
Δεθεῖτε γερὰ ἐπάνω του καὶ μείνετε τόσο σταθεροὶ ἀπέναντί του ὅσο σταθερὸς εἶναι αὐτὸς ἀπέναντί σας. Μὴ φανατίζεστε καὶ παρασύρεστε ἀπ’ ἐδῶ καὶ ἀπ’ ἐκεῖ ἀπὸ διδασκαλίες ποὺ εἶναι ἀλλιώτικες καὶ ξένες πρὸς τὴν ἀληθινὴ διδασκαλία τοῦ Χριστοῦ, ποὺ σᾶς δίδαξαν οἱ πνευματικοί σας προϊστάμενοι. Διότι εἶναι καλὸ νὰ στερεώνεται ἡ καρδιά σας στὴν πίστη, καὶ ἡ σταθεροποιητική της δύναμη νὰ εἶναι ἡ χάρη τοῦ Θεοῦ. Μὴν ἔχετε ἐμπιστοσύνη στὶς διακρίσεις τῶν φαγητῶν ποὺ κάνουν οἱ ἰουδαΐζοντες, ἀπὸ τὴν ὁποία δὲν ὠφελήθηκαν στὴ διαγωγή τους οὔτε οἱ ἴδιοι (9).
Καὶ ἀφοῦ ἀνασκεύασε τὰ σχετικὰ μὲ τὶς ἀνούσιες παρατηρήσεις καὶ ἀποχὲς ἀπὸ τὶς τροφὲς ποὺ ἔκαναν οἱ ἰουδαΐζοντες, μπαίνει στὸ θέμα τῶν θυσιῶν, καὶ μὲ τὴν πρωτότυπη θυσία τοῦ Χριστοῦ ἀνασκευάζει τὶς τυπικὲς θυσίες τοῦ ἰουδαϊσμοῦ. Λέει·
Ἐμεῖς οἱ Χριστιανοὶ ἔχουμε ἀσύγκριτα ἀνώτερο θυσιαστήριο καὶ θῦμα τὸν ἴδιο τὸ Χριστὸ ποὺ προσφέρει ὁ ἴδιος ἐθελοντικὰ τὸ σῶμα του καὶ τὸ αἷμα του καὶ μετέχουμε σ’ αὐτὸ μὲ τὴν ἁγία μετάληψη. Ἀπ’ αὐτὸ τὸ θυσιαστήριο δὲν ἔχουν δικαίωμα νὰ φᾶνε αὐτοὶ ποὺ λατρεύουν τὸ Θεὸ στὴ σκηνὴ τοῦ μαρτυρίου ἀρχιερεῖς καὶ ἱερεῖς. Πρέπει νὰ σᾶς πῶ ὅτι αὐτοὶ συχνὰ δὲν εἶχαν δικαίωμα νὰ φᾶνε οὔτε καὶ ἀπὸ τὶς δικές τους θυσίες, ποὺ ἦταν προτύπωση τῆς θυσίας τοῦ Χριστοῦ. Λόγου χάριν, ὅπως ὁρίζει ὁ νόμος, τὰ σώματα τῶν ζῴων ἐκείνων, ποὺ μὲ τὸ αἷμα τους ὁ ἀρχιερεὺς ράντιζε τὰ ἅγια τῶν ἁγίων, δὲν τρώγονταν ἀπὸ τοὺς ἀρχιερεῖς, ἀλλὰ καίγονταν ἐξ ὁλοκλήρου ἔξω ἀπὸ τὸ στρατόπεδό τους καὶ μεταβάλλονταν σὲ στάχτη. Γι’ αὐτὸ καὶ ὁ Ἰησοῦς Χριστός, προσφέροντας κατὰ τὴν προτύπωση τῶν θυσιῶν ἐκείνων τὸ δικό του αἷμα, ἔπαθε πάνω στὸ σταυρὸ ἔξω ἀπὸ τὴν πύλη τῆς ᾿Ιερουσαλήμ, στὸ γνωστό μας Γολγοθᾶ (10-12).
Πόση ντροπὴ ὑπέμεινε ὁ διωγμένος ἔξω ἀπὸ τὴν πόλη Ἰησοῦς τότε ἀπὸ τοὺς σταυρωτάς του καὶ τοὺς περαστικούς! Ἂν θέλουμε κι ἐμεῖς νὰ εἴμαστε πιστοὶ ἀκόλουθοί του, ἂς βγοῦμε ἔξω ἀπὸ τὸ στρατόπεδο σὰν ἀνεπιθύμητοι καὶ ἐξόριστοι ἀπὸ τὸν κόσμο καὶ τὶς αἱρέσεις. Εἶναι εὐκαιρία νὰ κόψουμε κάθε σχέση μὲ τὸ ἐμπαθὲς καὶ ἁμαρτωλὸ σύστημα τοῦ ἰουδαϊσμοῦ, κι ἂς μᾶς ὀνειδίσουν κι ἐμᾶς, ἐπειδὴ πιστεύουμε στὸ Χριστό. Τιμή μας νὰ δεχθοῦμε τὶς βρισιὲς γιὰ τὸ ὄνομά του, ὅπως κι ἐκεῖνος δέχτηκε ὅλη τὴν περιφρόνηση γιὰ τὶς ἁμαρτίες μας. Ὁ διωγμὸς καὶ τὰ παθήματα καὶ ἡ διαπόμπευση καὶ ἡ ἁρπαγὴ τῶν ὑπαρχόντων σας, ποὺ δεχτήκατε γιὰ τὴν πίστη σας στὸ Χριστό, σᾶς ἔκανε συμμέτοχους μὲ ὅσους καταδιώκονταν καὶ ζοῦσαν στὶς θλίψεις καὶ στοὺς κατατρεγμούς. Καὶ μὴν ξεχνᾶτε ὅτι στὴν παροῦσα κατάσταση ὅλα εἶναι πρόσκαιρα καὶ προσωρινά. Ἐδῶ δὲν ἔχουμε μόνιμη καὶ σταθερὴ πόλη, ἀλλὰ μὲ λαχτάρα ζητοῦμε τὴν πόλη στὴν ὁποία θὰ μᾶς ἐγκαταστήσει στὸ μέλλον γιὰ πάντα ὁ Θεός, τὴν ἄνω ᾿Ιερουσαλὴμ (13-14).
Διὰ μέσου λοιπὸν τοῦ ἀρχιερέως μας Ἰησοῦ Χριστοῦ ἂς προσφέρουμε θυσία δοξολογίας καὶ εὐχαριστίας στὸ Θεὸ ἀσταμάτητα. Ὄχι βέβαια θυσία ζῴων καὶ αἱμάτων, ἀλλὰ θυσία ποὺ σὰν καρπὸς ζέουσας εὐγνωμοσύνης θὰ βγαίνει ἀπὸ τὰ χείλη μας, ποὺ θὰ δοξολογοῦν τὸ ἅγιο ὄνομά του. Σᾶς παρακαλῶ ἐπίσης νὰ μὴν ξεχνᾶτε καὶ ἕνα ἄλλο εἶδος θυσίας ἀρεστῆς στὸ Θεό. Καὶ αὐτὴ δὲν εἶναι ἄλλη ἀπὸ τὴ φιλανθρωπία καὶ τὰ καλὰ ἔργα πρὸς τοὺς ἄλλους, καθὼς καὶ τὴ συμμετοχὴ στὸν πόνο καὶ στὶς ἀνάγκες τους. Ἐπαναλαμβάνω, σὲ τέτοιες θυσίες ἀρέσκεται ὁ Θεός, κι ὄχι σὲ θυσίες ζῴων καὶ αἱμάτων (15-16).
Μεγάλα μηνύματα ἐκπέμπει ὁ ἀπόστολος. Μηνύματα ποὺ ἐμπνέουν θάρρος καὶ ἀπαιτοῦν θυσίες. Τὸ θάρρος νὰ τὸν ἀκολουθοῦμε, ἔστω καὶ ἂν αὐτὸ μᾶς κοστίζει εἰρωνεῖες ἐμπαιγμοὺς διωγμοὺς καὶ ἄλλες θυσίες ὑπὲρ τῆς ἀληθείας, ἀλλὰ καὶ ὑπὲρ τῶν ἀδυνάτων καὶ ἀπόρων ἀδελφῶν μας. Αὐτὰ ὑπέστη αὐτὸς γιὰ μᾶς, αὐτὰ ὑπέστη καὶ ὁ μέγας Ἀθανάσιος, ποὺ πέρασε 16 χρόνια ἐξόριστος, αὐτὰ θέλει νὰ τοῦ προφέρουμε κι ἐμεῖς, τῶν ἀναλογιῶν τηρουμένων. Σ’ αὐτὰ κρύβεται ἡ ἀληθινὴ καὶ αἰώνια μακαριότητα.
Ἀθανάσιος Γ. Σιαμάκης, ἀρχιμανδρίτης
(δημοσίευσις· 16/1/2013)