συμβολή

Η ΕΠΙΦΑΝΕΙΑ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ

Κυρ. πρὸ Φώτων (Β΄ Τι 4,5-8)

    Ὁ λόγος γιὰ τὸν ὁποῖο ἡ Ἐκκλησία ἐπέλεξε τὴν πρὸ τῶν Φώτων Κυ­ρι­α­κὴ νὰ διαβάζεται ἡ ἀποστολικὴ αὐτὴ περικοπὴ ἀπὸ τὴ Β΄ πρὸς Τιμόθεον Ἐπιστολή, ἀγαπητοί μου, εἶναι ἡ προτελευταία λέξη της ἐπιφάνεια (καὶ πᾶσι τοῖς ἠγαπηκόσι τὴν ἐπιφάνειαν αὐτοῦ). Ἡ λέξη αὐτὴ μᾶς φέρνει πιὸ κοντὰ στὸ γεγονὸς ποὺ πρόκειται νὰ γιορτασθεῖ αὐτὲς τὶς μέρες, τὸ γεγο­νὸς τῆς βαπτίσεως τοῦ Κυρίου, ποὺ λέγεται καὶ γιορτὴ τῶν Ἐπιφανίων ἢ Θεοφανείων ἢ Φώτων. Κατ’ αὐτὴν θὰ γίνει ἡ φανέρωση τῆς θεότητος στὸ πρόσωπο τοῦ Πατρός, ποὺ θὰ πεῖ Οὗτός ἐστιν ὁ Υἱός μου ὁ ἀγαπητός, τοῦ Υἱοῦ, ποὺ εἶναι παρὼν καὶ βαπτίζεται ὡς ἄνθρωπος, καὶ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, ποὺ ἐμφανίζεται ἐν εἴδει περιστερᾶς.

    Ἐπιφάνεια σημαίνει τὴν ἐμφάνιση τοῦ Θεοῦ καθὼς κατεβαίνει ἀπὸ πάνω, ἀπὸ τὸν οὐρανό. Καὶ ἔχει δύο ἔννοιες. Πρῶτον ἀποκαλύπτει· ποιός εἶναι αὐτὸς ὁ Θεός; (αὐτὸς ποὺ μᾶς ἀγαπᾷ καὶ θέλει τὴ σωτηρία μας), πῶς εἶναι; (τριαδικός, Πατὴρ Υἱὸς καὶ Ἅγιον Πνεῦμα), ποιός εἶναι ὁ Ἰησοῦς; (ὁ Γιός του), τί ζητάει ἀπὸ μᾶς; (νὰ τὸν ἀκοῦμε). Καὶ δεύτερον σημαίνει τὴν ἐμφάνιση τοῦ Κυρίου κατὰ τοὺς ἔσχατους καιροὺς κατὰ τοὺς ὁποίους ὡς κριτὴς θὰ κρίνει τὸν κόσμο καὶ θ’ ἀποδώσει στὸν καθένα σύμφωνα μὲ τὰ ἔργα του. Ἐδῶ βέβαια στὴν περικοπή μας ἡ λέξη ἔχει αὐτὴν τὴ δεύτερη ἔννοια, τὴν ἐσχατολογική, ἀφοῦ ὁ ἀπόστολος Παῦλος, ὅπως λέει, περιμένει τὸ στεφάνι τῆς δικαιοσύνης. Ἐπειδὴ ὅμως ἔχει καὶ τὴν πρώτη ἔννοια, εἶναι πρόσφορο ν’ ἀκούγεται ἡ περικοπὴ καὶ ἐν ὄψει τῆς γιορτῆς τῶν Φώτων.

    Πρέπει νὰ ποῦμε ὅτι τὴν ἐπιστολή του αὐτὴ ὁ ἀπόστολος Παῦλος τὴν ἔγραψε, ὅταν προαισθάνθηκε τὸ τέλος του γύρω στὸ 67-68 μετὰ Χριστόν. Βρισκόταν στὴ ῾Ρώμη συκοφαντημένος καὶ ἄδικα φυλακισμένος σὲ αὐστη­ρὴ φυλάκιση, τέτοια ποὺ ἐπιβάλλεται συνήθως σὲ κακούργους. Καὶ πικρα­μέ­νος ἀπὸ τὴν ὅλη κατάσταση γράφει στὸν Τιμόθεο. Ἡ δεύτερη αὐτὴ πρὸς Τιμόθεον ἐπιστολὴ εἶναι ἡ τελευταία χρονικῶς ἐπιστολή του, καὶ πολὺ πε­τυχημένα ὀνομάστηκε τὸ κύκνειο ᾆσμά του, δηλαδὴ ὁ ἐπιθανάτιος λόγος του. Ἀπὸ τοὺς μαθητάς του ποὺ ἦταν ἐκεῖ στὴ ῾Ρώμη κοντὰ του ὁ μὲν Δημᾶς τὸν ἐγκατέλειψε, δυστυχῶς δὲ ἐγκατέλειψε καὶ τὸ Χριστό, διότι ἀγά­πησε τὸν κόσμο. Ὁ δὲ Κρήσκης πῆγε στὴ Γαλατία. Ὁ Τίτος στὴ Δαλ­ματία (= δυτικὰ τῆς Σερβίας, πρὸς τὴν Ἀδριατική). Μόνο ὁ Λουκᾶς, λέει, εἶναι κοντά μου. Καὶ ἐπειδὴ θέλει καὶ τὸν Τιμόθεο κοντά του, τὸν καλεῖ ἐπειγόντως παραγγέλλοντάς του· σπούδασον ἐλθεῖν πρός με ταχέως. Καὶ παρακάτω· Βιάσου νὰ ἔρθεις πρὶν ἀπὸ τὸ χειμῶνα.

    Ἂς δοῦμε ὅμως τί ἀκριβῶς λέει ὁ Ἀπόστολος στὸ μαθητή του Τιμόθεο στὴν ὅλη περικοπή μας. Παιδί μου, Τιμόθεε, λέει, ἔρχεται καιρὸς ποὺ τὴν ὑγιῆ διδασκαλία δὲν θὰ τὴν ἀνέχονται οἱ ἄνθρωποι, ἀλλὰ θὰ διαλέγουν γιὰ δασκάλους τοὺς ἀνθρώπους ποὺ θὰ τοὺς μιλοῦν κατὰ τὶς ἐπιθυμίες τους καὶ θὰ τοὺς λένε λόγια ποὺ θὰ τοὺς φαγουρίζουν καὶ θὰ γαρ­γαλί­ζουν τ’ αὐτιά τους. Σὲ ἀντίθεση μὲ αὐτοὺς καὶ πρὶν ἔρθει ἡ μολυ­σμα­τι­κὴ ἐκείνη ἐποχή, ἐσύ, παιδί μου, νὰ εἶσαι ἄγρυπνος σὲ ὅλα. Νὰ ἐπαγρυ­πνεῖς κυρίως γιὰ τὶς ψυχὲς ποὺ σοῦ ἐμπιστεύθηκε ὁ Θεός. Νὰ ὑφίστα­σαι διάφορες κακοπάθειες, ὑπομένοντας κάθε θυσία καὶ μόχθο καὶ στέ­ρη­ση γιὰ τὸ ἔργο σου. Κάνε ἔργο εὐαγγελιστοῦ. Κήρυττε δηλαδὴ τὸ εὐ­αγ­γέλιο στοὺς ἀπίστους της περιφερείας σου καὶ προσπάθει νὰ τοὺς φέ­ρεις στὴν πίστη, ὅ,τι κι ἂν σοῦ κοστίζει αὐτὴ ἡ περιπέτεια τοῦ εὐαγ­γε­λικοῦ κηρύγματος. Τὴν ὅλη διακονία σου ποὺ ἐπιτελεῖς σὰν ἐπί­σκο­πος στὴν Ἔφεσο προσπάθησε νὰ φέρεις σὲ πληρότητα, νὰ τὴν ὁλο­κλη­ρώσεις καὶ νὰ τὴν τελειοποιήσεις· εἴτε πείθονται εἴτε ὄχι, ἐσὺ κάνε τὸ κα­θῆ­κον σου. Καὶ συνεχίζει· Σοῦ τὰ γράφω αὐτά, διότι ἐγὼ τώρα ἤδη χύ­νω τὸ αἷμα μου σπονδὴ καὶ θυσία στὸ Θεό, καὶ ὁ καιρὸς τῆς ἀπε­λευ­θε­ρώσεώς μου ἀπὸ τὴν παροῦσα ζωὴ πλησιάζει.

    Στὸ σημεῖο αὐτὸ πρέπει νὰ σχολιάσουμε ὅτι ὁ ἀπόστολος Παῦλος ἔχει πάρει κάποιο μήνυμα ἀπὸ τὸ Θεὸ ὅτι θὰ τὸν καλέσει κοντά του καὶ ἐπεί­γε­ται ὄχι μόνο νὰ δώσει τὶς τελευταῖες νουθεσίες του στὸν ἀγαπημένο του Τιμόθεο, ἀλλὰ καὶ νὰ τοῦ περάσει τὸ μήνυμα ὅτι τὸ κενὸ ποὺ θ’ ἀφήσει πρέπει νὰ τὸ ἀναπληρώσει αὐτὸς καὶ οἱ ἄλλοι στενοὶ μαθηταί του, κατα­βάλ­λοντας μεγαλύτερη προσπάθεια. Ἐπίσης πρέπει νὰ σχολιάσουμε ὅτι δὲν τὸν ἀνησυχεῖ ὁ ἐπερχόμενος θάνατός του. Ἔχει τὴ σιγουριὰ τῆς αἰω­νιό­τητος καὶ εἶναι εἰρηνικὸς καὶ χαρούμενος, διότι παίρνουν τέλος τὰ βά­σα­νά του.

    Καὶ τελειώνει τὸ ἀνάγνωσμα μὲ αὐτὴ τὴ βεβαιότητα τῆς ἀνταμοιβῆς του ἀπὸ τὸ Θεό. Τὸν ἀγῶνα τὸν καλό, λέει, τὸν ἔχω ἤδη ἀγωνιστεῖ κα­θό­λη τὴν κηρυκτική μου ὑπηρεσία, παλεύοντας μὲ ὅλες τὶς δυνάμεις μου κατὰ τοῦ κακοῦ. Ἤδη ὁ ἀγῶνας μου ἀνήκει στὸ παρελθόν. Ὁ δικός σου ἀγῶνας τώρα καθὼς καὶ ὅλων τῶν μαθητῶν μου εἶναι στὴν ἀρχή. Τὸ δρόμο ποὺ ἔπρεπε νὰ διανύσω μὲ τὶς ὁδοιπορίες μου ἀπὸ τὰ ᾿Ιερο­σό­λυμα μέχρι τὴ ῾Ρώμη καὶ ἀπὸ τὸ Ἰλλυρικὸ μέχρι τὴν Ἀθήνα καὶ μέχρι σχε­δὸν ὅλη τὴν οἰκουμένη, τὸν διήνυσα κηρύττοντας Χριστὸν καὶ τοῦτον ἐσταυρωμένον. Ὅ,τι ἔπρεπε ἀπὸ μέρους μου νὰ γίνει, ἔγινε. Τώρα πε­ρι­μένω τὴν ἀνταπόκριση τοῦ Θεοῦ. Λοιπὸν τώρα ὁ Θεὸς μοῦ ἐπιφυλάσσει τὸ στεφάνι ποὺ ἀνήκει στοὺς δικαίους. Εἶμαι βέβαιος ὅτι ὁ δίκαιος Θεὸς θὰ μοῦ δώσει τὸ στεφάνι αὐτὸ σὰν ἀμοιβὴ στὰ ὅσα μὲ τὴ χάρη του ἔ­κα­να. Καὶ φυσικὰ δὲν θὰ τὸ δώσει μόνο σ’ ἐμένα ἀλλὰ καὶ σ’ ὅλους ὅ­σοι ἔχουν ἀγαπήσει καὶ περιμένουν μὲ πόθο καὶ νοσταλγία τὴν ἔνδοξη δευτέρα παρουσία του.

    Ἡ πρώτη ἐπιφάνεια τοῦ Χριστοῦ ἦταν ἄδοξη καὶ ταπεινή. Ἡ δεύτερη θὰ εἶναι ἔνδοξη καὶ μεγαλειώδης. Σ’ αὐτὴ θὰ φαίνεται καὶ ἡ ἀγάπη καὶ ἡ δικαιοσύνη καὶ ἡ δύναμη τοῦ Κριτοῦ, μπροστὰ στὴν ὁποία θὰ γονατίσουν ὅλοι, καὶ αὐτοὶ οἱ ἰσχυροὶ τῆς γῆς. Οἱ ἔνοχοι θὰ λάβουν τὴ δίκαιη καὶ τελεσίδικη ἀντιμισθία τους, ἀλλὰ καὶ οἱ δίκαιοι ἐπίσης τὴ δική τους. Καὶ οἱ μὲν ἔνοχοι τρέμουν καὶ θὰ τρέμουν, οἱ δὲ δίκαιοι, χαίρουν καὶ νοσταλ­γοῦν καὶ σκιρτοῦν γιὰ τὴν ὥρα ἐκείνη. Εἶναι χαρακτηριστικὴ ἡ ἀπάντηση τῶν δικαίων· Ναί, ἔλα Ἰησοῦ, ἔλα ὅσο γίνεται πιὸ γρήγορα, ὅταν ἐκεῖνος τοὺς διαβεβαιώνει· Ἔρχομαι ταχύ. Μακάρι καὶ γιὰ μᾶς νὰ εἶναι νοσταλ­γία ὁ ἐρχομὸς τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ.

    ᾿Αθανάσιος Γ. Σιαμάκης, ἀρχιμανδρίτης

(δημοσίευσις 31/12/2009)