᾿Απόδειπνον

[Dionysios]

Καὶ τὸ Μέγα ῾Ωρολόγιον ἐκδόσεως Βενετίας τοῦ ἔτους 1856 ἐπίσης δὲν ἔχει τὸ «Κύριε, ἐλέησον» (ιβ') πρό τοῦ «Ἄσπιλε ἀμόλυντε» ἐν τῷ μικρῷ ἀποδείπνῳ, ἐνῷ ὁ νεωτερισμὸς «Καὶ σῶσον ἡμᾶς...» ἀπουσιάζει ἀπὸ ἀμφότερα τὰ ἀπόδειπνα, ὅπως ἀπουσιάζει καὶ ἀπὸ τὸ «Μικρὸν ῾Ωρολόγιον», ἐκδοθὲν τῇ ἐμῇ ἐπιμελείᾳ ἐν ᾿Αθήναις πρὸ δεκαετίας περίπου.

(23/6/2008)

[Dionysios]

Στὴν ἀκολουθία τοῦ ἀποδείπνου (κυρίως στοὺς χαιρετισμοὺς ἀκούγεται αὐτὸ ποὺ θὰ πῶ) μερικοὶ ἀπρόσεκτοι ἢ καὶ τελείως ἀστοιχείωτοι μετὰ τὶς εὐχὲς «Ἄσπιλε, ἀμόλυντε», «(Καὶ) δὸς ἡμῖν», «῾Υπερένδοξε, ἀειπάρθενε», «῾Η ἐλπίς μου ὁ πατήρ», στὸ τέλος τῆς τελευταίας εὐχῆς «Τὴν πᾶσαν ἐλπίδα μου εἰς σὲ ἀνατίθημι, μῆτερ τοῦ θεοῦ· φύλαξόν με ὑπὸ τὴν σκέπην σου» λέγουν «φύλαξον ἡμᾶς ὑπὸ τὴν σκέπην σου» καὶ δὲν καταλαβαίνουν ὅτι, ἀφοῦ εἶπες «ἐλπίδα μου» (ὄχι «ἐλπίδα ἡμῶν» οὔτε «Τὰς ἁπάσας ἐλπίδας ἡμῶν») καὶ «ἀνατίθημι» (ὄχι «ἀνατίθεμεν»), δὲν μπορεῖς νὰ πῇς «φύλαξον ἡμᾶς».

(13/8/2008)



copyright 2008 Διονύσιος Μπιλάλης ᾿Ανατολικιώτης

[Roumelis Ioannis]

Στο «Ψαλτήριον μετὰ τροπαρίων καὶ εὐχῶν», ἔκδοσις τοῦ χφ. Μ. Παντοκράτορος Ἄθῳ 43 (τέλη ια'-ἀρχὲς ιβ' αἰ.) συναντώ τα εξής:

«Δος ημίν, Δέσποτα προς ύπνον απιούσιν ανάπαυσιν σώματος και ψυχής* και διαφύλαξον ημάς από του ζοφερού σκότους της αμαρτίας, και από πάσης σκοτεινής και νυκτερινής ηδυπαθείας* παύσον τας ορμάς των παθών* σβέσον τας του σώματος πυρώσεις* κατάλυσον τα σωματικά πάθη και το φρόνημα* και δος ημίν γρήγορον νουν, σώφρονα λογισμόν, πολιτείαν ενάρετον, κοίτην αναπαύσεως, στρωμνήν ανέσεως, και διέγειρον ημάς προς τους νυκτερινούς και ορθρινούς ύμνους* παννύχιον ημίν την σην δοξολογίαν χάρισαι, υμνείν το πανάγιον ονομά σου, του Πατρός και του Υιού και του αγίου Πνεύματος, νυν και αεί και εις τους αιώνας των αιώνων. Αμήν.»

Και αλλού:

«Η ελπίς μου ο Θεός, καταφυγή μου ο Χριστός, σκέπη μου το πνεύμα το Άγιον, Τριάς αγία, δόξα σοι.»

Το ανώτερον το συνάντησα και στο Τριώδιον εκδ. Αποστολικής Διακονίας εις την Διάταξιν του μεγάλου Αποδείπνου. Δεν ενθυμούμαι σελίδας να αναφέρω. Πρέπει να λέγονται κατ'αυτήν την μορφήν ή με την μορφήν που βρίσκονται στα εν χρήσει Ωρολόγια;

[Dionysios]

Στο «Ψαλτήριον μετὰ τροπαρίων καὶ εὐχῶν», ἔκδοσις τοῦ χφ. Μ. Παντοκράτορος Ἄθῳ 43 (τέλη ια'-ἀρχὲς ιβ' αἰ.) συναντώ τα εξής:

Περισότερα στοιχεῖα γιὰ τὴν ἔκδοσι αὐτὴ ὑπάρχουν; (ἔτος ἐκδόσεως, περιγραφή, συνοπτικὰ περιεχόμενα, σκοπὸς ἐκδόσεως, ὑπεύθυνοι ἐκδόσεως, ἐκδοτικὸς οἶκος, κ.λπ.)

[Roumelis Ioannis]

Είναι Έκδοσις της Ιεράς Μονής Παντοκράτορος εν Αγίω Όρει 2004. Προλογίζει ο καθηγούμενος της Μονής και ο καθηγητής κ. Φουντούλης. Σκοπός της εκδόσεως ήταν η πάροδος τεσσάρων χρόνων από την κοίμηση του πρών Ηγουμένου της Μονής. Υπάρχει και συγχαρητήριος επιστολή του Οικουμενικού Πατριάρχου κ.κ. Βαρθολομαίου. Περισσότερα στοιχεία δεν γνωρίζω να σας πω.

[Dionysios]

Το ανώτερον το συνάντησα και στο Τριώδιον εκδ. Αποστολικής Διακονίας εις την Διάταξιν του μεγάλου Αποδείπνου. Δεν ενθυμούμαι σελίδας να αναφέρω. Πρέπει να λέγονται κατ'αυτήν την μορφήν ή με την μορφήν που βρίσκονται στα εν χρήσει Ωρολόγια;

᾿Ιωάννη, τί γίνεται μὲ τὴν ἀπορία σου; δὲν εἶχες καμμία λύσι; ἂν βρῆκες καμμίαν ἀπάντησιν, πές την καὶ σὲ μᾶς νὰ μαθαίνουμε.

[Roumelis Ioannis]

κ. Ανατολικιώτη έψαξα αλλά δεν βρήκα κάποια νέα στοιχεία. Αν κάποιος μέσα στο forum έχει να παραθέσει κάτι ας βοηθήσει. Θα συνεχίσω την έρευνα πάντως.

[MTheodorakis]

Ἡ ἐπικοίτιος εὐχὴ «Δὸς ἡμῖν δέσποτα...» μαρτυρεῖται μὲ πολλὲς παραλλαγὲς στὰ χφφ., γι' αὐτὸ δὲν συνίσταται ἀποκατάσταση, πλὴν τῆς ἀναγκαίας ἀπάλειψης τοῦ ἀρχικοῦ Καί.
Δὲν συνιστῶ ἐπίσης τὴν ἀντικατάσταση τοῦ Ἡ ἐλπὶς μου ὁ Πατὴρ... μὲ τὸ ἀρχέτυπό του, τὴν εὐχὴ τοῦ ὁσίου Αὐξεντίου τοῦ ἐν τῷ βουνῷ (+470) Ἡ ἐλπὶς μου ὁ Θεὸς... μὲ τὴν πρώιμη-εὔκολα παρεξηγήσιμη- δογματικὴ διατύπωση.

[Roumelis Ioannis]

Ἡ ἐπικοίτιος εὐχὴ «Δὸς ἡμῖν δέσποτα...» μαρτυρεῖται μὲ πολλὲς παραλλαγὲς στὰ χφφ., γι' αὐτὸ δὲν συνίσταται ἀποκατάσταση, πλὴν τῆς ἀναγκαίας ἀπάλειψης τοῦ ἀρχικοῦ Καί.
Δὲν συνιστῶ ἐπίσης τὴν ἀντικατάσταση τοῦ Ἡ ἐλπὶς μου ὁ Πατὴρ... μὲ τὸ ἀρχέτυπό του, τὴν εὐχὴ τοῦ ὁσίου Αὐξεντίου τοῦ ἐν τῷ βουνῷ (+470) Ἡ ἐλπὶς μου ὁ Θεὸς... μὲ τὴν πρώιμη-εὔκολα παρεξηγήσιμη- δογματικὴ διατύπωση.

Ευχαριστώ κ. Θεοδωράκη για τις επισημάνσεις σας. Αν βρω ακόμη κάποια άλλα στοιχεία θα τα προσκομίσω. Τι εννοείτε με τη φράση "...πρώιμη-εύκολα παρεξηγήσιμη- δογματική διατύπωση";

[MTheodorakis]

Ἐννοῶ ὅτι τὸ ἐπίθετο Θεὸς ἀποδίδεται ἰδιαιτέρως μόνον εἰς τὸν Πατέρα, τὴν μόνην πηγὴν, ἀλλὰ ὄχι τὸ μόνον πρόσωπον τῆς θεότητος.