᾿Επισημάνσεις τυπικοῦ γιὰ τὴν περίοδο τῆς μεγάλης ἑβδομάδος

[dkalpakidis]

[Αν το θέμα δεν κριθεί ότι είναι θέμα Τυπικού ας μετακινηθεί.]

Για την Μεγάλη Εβδομάδα υπάρχουν ωραιότατα αρχαία μαθήματα όπως τα Αργά Αλληλουϊάρια, τα Αργά Απολυτίκια "Ιδού ο Νυμφίος" και "Ότε οι ένδοξοι μαθηταί", τα καθίσματα ψάλλονται αργά, ενώ συνηθίζεται να ψάλλονται και άλλα σπουδαία στιχηρά όπως το Δοξαστικόν Κασσιανής σε μέλος Πέτρου Λαμπαδαρίου, το "Κύριε, αναβαίνοντός σου" Πέτρου, "Ήδη βάπτεται κάλαμος" Ιακώβου Πρωτοψάλτου (ή σύντμησις Ιακώβου Ναυπλιώτου), Κεκραγάρια Ιακώβου ήχος β' (Κυριακή Πάσχα) και "Αναστάσεως ημέρα" του Χρυσάφου.

Προσωπικά, παρότι "μου αρέσουν" τα μαθήματα αυτά χρησιμοποιώ λίγα εξ αυτών. Ο λόγος είναι και η φωνητική κόπωση αλλά και η αντοχή του κόσμου σε αργά μαθήματα. Βέβαια πρέπει - τα περισσότερα - να ψαλλούν με ρυθμό κι όχι νωχελικά ώστε να μήν κουράζουν.

Αυτό που πράττω είναι:
Αλληλουϊάριο το "γνωστό" εκ του Γα τετράκις.
Απολυτίκιον άπαξ το αργόν, δίς το σύντομον.
Καθίσματα αργά.
Δοξαστικά:
Δοξαστικόν Κασσιανής σε μέλος Πέτρου Λαμπαδαρίου
και "Ήδη βάπτεται κάλαμος" Ιακώβου Πρωτοψάλτου (ή σύντμησις Ιακώβου Ναυπλιώτου).

Ας γράψει κι ο άρχων κυρ Δημήτριος Ιωαννίδης την γνώμη του με την εμπειρία του, έχουμε πολλά να μάθουμε.

[Ιωαννίδης Δημήτριος]

Αγαπητέ μου Φίλε Δημήτρη
Ευχαρίστως να Σας πώ, τι ψάλλω εγώ αυτές τις μέρες.
Στους Νυμφίους :
Α΄. και Γ΄. το πρώτο Αλληλουιάριο αργό και το τρίτο σύντομο. Στον Β΄. σύντομα Αλληλουιάρια αλλά το πρώτο "Ιδού ο Νυμφίος" καθημερινά αργό και το τρίτο σύντομο.
Καθίσματα ΠΑΝΤΑ αργά, όπως επίσης και οι Καταβασίες στις Ωδές των Κανόνων. Κασσιανή την μεγάλη ( περίπου 23 - 24΄λεπτά ).
Μ. Τετάρτη και Μ. Πέμπτη :
Σύντομα Αλληλουιάρια με αργό το πρώτο "Ότε οι ένδοξοι" και σύντομο το τρίτο και " Ήδη βάπτεται " Ιακώβου.
Μ. Παρασκευή βράδυ :
Αργά Καθίσματα και αργά οπωσδήποτε Ευλογητάρια.

Επειδή αναφέρεις το θέμα του κόσμου ( ταλαιπωρίας κ.λ.π. ), θα ήθελα να κάνω την εξής ερώτηση :
Γιατί λέγεται Μεγάλη Εβδομάδα ;
Και παραθέτω την άποψή μου η οποία σημειώνω ότι μπορεί να θεωρηθεί και εγωιστική.
Γιατί όλες οι Ακολουθίες "τραβάνε". Όπως δεν διαμαρτύρεται κανείς, όταν διαβάζονται τα Ευαγγέλια και ιδίως το Α΄. της Μ. Πέμπτης, έτσι και δεν έχει διαμαρτυρηθεί κανείς, ότι κουράστηκε από τις Ακολουθίες της Μ. Εβδομάδας.
Είναι Μαθήματα που ψάλλονται μιά φορά το χρόνο και άλλωστε, αυτά επιβάλλει και η Παράδοση.

[MTheodorakis]

Ἀντὶ τοῦ «Εἴδομεν τὸ φῶς» προτείνεται τὸ εἰς ἦχον βαρύν «Τὸ μνῆμά σου ἐφύλαττον στρατιῶται, οἱ δὲ ἄγγελοι ἀνυμνοῦντες σε, Χριστὲ ὁ Θεός, ἔλεγον· Κύριε δόξα σοι» (ἀπολυτίκιον Μ. Σαββάτου τυπικοῦ τῆς Μεγάλης Ἐκκλησίας θ'-ι' αἰ. ἔκδ. Dmitrievskij τ. 1 σ. 131 καὶ J. Mateos τ. 2 σ. 82), ἤ τὸ εἰς ἦχον δ' «Πληρωθήτω...».

[Dionysios]

Σχετικὰ μὲ τὴν ἀπόλυσι τῆς μεγάλης ἑβδομάδος «᾿Ερχόμενος ὁ Κύριος...» δημοσιεύθηκε ἄρθρο στὴν ἱστοσελίδα. συζήτησι μὲ ἄλλες παρατηρήσεις καὶ σχόλια ἐπὶ τοῦ θέματος μπορεῖ νὰ γίνῃ ἐδῶ.

[MTheodorakis]

Σχετικὴ εἶναι καὶ ἡ ἀπάντηση 223 τοῦ Ἰ. Φουντούλη (τ. 1 σσ. 194-196).

[Dionysios]

From: Χ. Τ. <***********@gmail.com>
To: symbole@mail.com
Subject: Re: ερώτημα
Date: Sat, Dec 18, 2010 7:44 pm

Αξιότιμε κ. Ανατολικιώτη,

Η απόκρισή σας είναι εξαιρετικά επιμελημένη, άψογα τεκμηριωμένη και
ακριβής κατά πάντα.
Σας ευχαριστώ θερμότατα για την πολύτιμη βοήθειά σας.

Εύχομαι καλά Χριστούγεννα και ευλογημένο παρά Κυρίου το νέον έτος.
π. Χ.

[MTheodorakis]

Κατὰ τὴν ἀκολουθία τῶν ἁγίων παθῶν πρὸ τοῦ α’ Εὐαγγελίου, τῆς «διαθήκης»:
«γίνεται εὐχὴ καὶ λέγεται Εὐαγγέλιον»
(χφφ. Σινὰ 735 τριῴδιο ι’ αἰ. φ. 178r καὶ 736 τριῴδιο τοῦ ἔτους 1028· πρβλ. «εὐχὴ συναπτή» (ὑποτύπωσις Στουδίου θ’ αἰ. ἔκδ. Dmitrievskij τ. 1 σ. 238, J. Mateos Le Typicon de la Grande Eglise, τόμοι Ι καὶ ΙΙ, στὸ Orientalia Cristiana Analecta 165-166, Roma 1962-3. (Τυπικὸν τῆς ἁγίας Σοφίας Κωνσταντινουπόλεως θ’-ι’ αἰῶνος) τ. 1 σσ. 18, 26, 46, 138, 146, 148, 154, 176, 222, 256, 258, 286, 324, 340, 360, 370, τ. 2 σσ. 4, 64, 126, 136, 200, χφ. Δρέσδης Α 104 πραξαπόστολος-τυπικὸ Μ. Ἐκκλησίας α’ ἥμισυ ια’ αἰ. σὲ ἀρχεῖο pdf.
σ. 50, χφ. Ἑλλ. Ἰνστιτούτου Βενετίας 2 εὐαγγελιάριον ιγ’ αἰ. φ. 326r))
«συναπτὴ καὶ εὐθέως Καὶ ὑπὲρ τοῦ καταξιωθῆναι»
(χφ. Μ. Λαύρας Δ-45 τριῴδιο ια’ αἰ. φ. 300r)
«συναπτὴ καὶ λέγει ὁ ἱερεὺς Καὶ ὑπὲρ τοῦ καταξιωθῆναι»
(χφφ. Λειμῶνος 31 τριῴδιο ιβ’ αἰ. φ. 95v, Μ. Λαύρας Γ-5 ΤΑΣ ιβ’ αἰ. φ. 131v, Σινὰ 1095 ΤΑΣ ιβ’ αἰ. φ. 131r-v, 1096 ΤΑΣ ιβ’ αἰ. φ. 178v, 1097 σιναϊτικὸ τυπικὸ τοῦ ἔτους 1214 φ. 47r-v· ὁμοίως τυπικὸ Ναοῦ Ἀναστάσεως τοῦ ἔτους 1122 σσ. 46, 116)
«συναπτὴ μικρὰ παρὰ τοῦ ἱερέως Ἔτι καὶ ἔτι Ἀντιλαβοῦ Τῆς παναγίας καὶ εὐθὺς ἐκφώνησις Καὶ ὑπὲρ τοῦ καταξιωθῆναι»
(χφφ. Ἐθνικῆς βιβλιοθήκης Βουλγαρίας ἑλληνικὸ 56 ΤΑΣ ιδ’ αἰ. φ. 241r, Λειμῶνος 88 Ἀπορούμενα ΤΑΣ ιδ’ αἰ. φ. 197r)
«συναπτὴ μικρὰ καὶ ἐκφωνεῖ ὁ ἱερεὺς Καὶ ὑπὲρ τοῦ καταξιωθῆναι»
(ΤΑΣ κεφ. μγ’, Ἀπορούμενα ΤΑΣ κεφ. μβ’).

[MTheodorakis]

Στὰ ἀπόδειπνα τῆς Μ. Δευτέρας-Μ. Τετάρτης ἑσπέρας ἀναγινώσκεται Εὐαγγέλιο

(χφ. Plutei 06.34 Εὐαγγελιάριο ια’ αἰ. φ. 269v (Ματ. κα’ 18-κβ’ 14, Λουκ. ιβ’ 35-59, Λουκ. ζ’ 36-50 (Δευτέρα Δ’ ἑβδομάδος Λουκᾶ)), τυπικὸ Κασούλων τοῦ ἔτους 1173 σσ. 218, 219, 221, χφ. Beinecke 1180 Εὐαγγελιάριο α’ ἥμισυ ιγ’ αἰ. φφ. 121v-129v)

τῆς παννυχίδας

(χφφ. Εὐαγγελιάρια Bibliotheca Academiei Române gr. 1175 πρὸ τοῦ ἔτους 1028 φ. 245r, Βατοπαιδίου 960 τοῦ ἔτους 1128 φ. 336r).

[Dionysios]

῾Υπενθύμισις τοῦ παρόντος θέματος λόγῳ ἐπικαιρότητος.

[Dionysios]

Τὸ ἀναστάσιμον Μέγα Σάββατον

Πάσχα 2021: Τὸ ψευδοδίλημμα τῶν δύο λειτουργιῶν μέσα στὴν «ἴδια ἡμέρα»