3. Τυπικόν Θέματα τυπικοῦ (ἐρωταποκρίσεις, ἄρθρα, μελέτες) Τὸ εὐαγγελικὸ ἀνάγνωσμα τῆς ἑορτῆς τῆς τιμίας Σκέπης [2007]

ΤΟ ΕΥΑΓΓΕΛΙΚΟ ΑΝΑΓΝΩΣΜΑ

ΤΗΣ ΕΟΡΤΗΣ ΤΗΣ ΤΙΜΙΑΣ ΣΚΕΠΗΣ

 

Διονυσίου ᾿Ανατολικιώτου

ἐπιμελητοῦ τῶν Διπτύχων

diptyxa@yahoo.gr

 

 

῾Η ἑορτὴ τῆς τιμίας Σκέπης εἶναι νεωτέρα καὶ κατ᾿ ἀκρί­βειαν εἶναι ἑορτὴ θεομητορικοῦ ἀμφίου, ὅπως οἱ ἑορτὲς τῆς 2ας ἰουλίου καὶ τῆς 31ης αὐγούστου (βλέπε καὶ «Σύστημα Τυπικοῦ» σ. 198). γιὰ τὸ πῶς καὶ πότε καθιε­ρώθηκε στὴν ἐκ­κλησία τῆς Ἑλλάδος καὶ ἐκτὸς αὐτῆς μποροῦν οἱ ἐνδια­φε­ρόμενοι νὰ ἀνατρέξουν στὴν σχετικὴ βιβλι­ο­γραφία (βλέπε καὶ «Συμ­βολή», ἐπιθεώρησις ἐκκλ. τυπικοῦ, τεῦχος 3, σ. 15 καὶ ἑξῆς, καὶ τεῦχος 15, σ. 55 καὶ ἑξῆς).

᾿Επειδὴ εἶναι νεωτέρα ἑορτή, τὸ τυπικό της δὲν προβλέπεται στὸ ἰσχῦον Τυπικὸν τοῦ Γεωργίου Βιολάκη (Τ.Μ.Ε.). γι᾿ αὐτὸ στὶς ἐκδόσεις τῆς ἀκολουθίας (α΄ 1952, β΄ 1966, καὶ νεώτερες) προστέθηκε ἡ σημείωση· «εἰ τύχοι ἡ ἑορτὴ ἐν κυριακῇ, ἡ ἀκολουθία ψάλλεται κατὰ τὴν τυπικὴν διάταξιν τῆς ἑορτῆς τῶν Εἰσοδίων τῆς Θεοτόκου (βλ. τυπικὸν 21ης νοεμβρίου §8)». ῞Ομως αὐτὸ τὸ τυπικὸ μπορεῖ νὰ ἰσχύσῃ μόνο γιὰ τὴν μονὴ ἢ τὸν ἐνοριακὸ ναὸ ποὺ ἔχουν ἀφιερωθῆ εἰδικῶς στὴν θεομητορικὴ Σκέπη, διότι ἡ ἑορτὴ δὲν ἔχει οὔτε προ­εόρ­τια οὔτε μεθέορτα, ἑπομένως λειτουργικῶς δὲν εἶναι σωστὸ νὰ ἐξο­μοιωθῇ μὲ τὰ Εἰσόδια ἢ τὶς ἄλλες μεγάλες θεομητορικὲς ἑορ­τές. γι᾿ αὐτὸ στὸ ᾿Εκκλησιαστικὸν ῾Ημερολόγιον τῆς ᾿Εκκλ. τῆς ῾Ελλά­δος τοῦ ἔτους 1956 ὑπὸ τῆς τότε συνοδικῆς ἐπιτροπῆς ἀνε­γρά­φη ὀρθό­τατα ἡ ὁδηγία ὅτι, ἂν ἡ 28η ὀκτωβρίου τύχη κυριακή, «ἡ ἀκολουθία τῆς ἑορτῆς συμψάλλεται μετὰ τῆς ἀναστασίμου κατὰ τὰς τυπικὰς διατάξεις τῆς ἀποδόσεως τῆς Κοιμήσεως τῆς Θεο­τόκου καὶ ἄλλων θεομητορικῶν ἑορτῶν». ἡ ὁδηγία αὐτὴ ἀποτελεῖ διευκρίνισι καὶ διόρθωσι τῆς προηγουμένης τοῦ 1952, καὶ αὐτὴ ἔπρεπε νὰ τεθῇ στὶς μέχρι σήμερα ἐπανεκδόσεις τῆς ἀκολουθίας.

Πιὸ ἁπλὰ αὐτὸ σημαίνει ὅτι, ὅταν ἡ 28η ὀκτωβρίου τυγχάνῃ ἡμέρα κυριακή, τότε λέγεται ἀπόστολος τῆς Θεοτόκου, ἀλλὰ εὐαγ­γέλιον τῆς κυριακῆς. δυστυχῶς ἡ πρώτη τυπικὴ ὁδηγία τοῦ 1952 (ποὺ ἐπαναλαμβάνεται στὶς ἐπανεκδόσεις μέχρι σήμερα) ὡδή­γησε στὴν ἐσφαλμένη ἀντικατάστασι τοῦ Εὐαγγελίου τῆς σειρᾶς ἀπὸ τὸ θεο­­μητορικὸ εὐαγγέλιο. δὲν προσέχτηκε ἡ διόρθωσι τοῦ τυπικοῦ ἀπὸ τὸ ᾿Εκκλησιαστικὸν ῾Ημερολόγιον τοῦ 1956, οὔτε ἐπίσης ὅτι τὸ Τ.Μ.Ε. στὴν ἀντίστοιχη περίπτωση τῆς 24ης Σεπτεμβρίου (ἀνάμνησι θεομη­το­ρικοῦ θαύματος) σὲ κυριακὴ ὁρίζει στὴν λειτουργία ἀπαραι­τήτως τὸ ἐνδιάτακτο εὐαγγέλιον τῆς κυριακῆς καὶ ὄχι τὸ θεομη­τορικό.

Δυστυχῶς τὸ λάθος τῆς παραλείψεως τοῦ εὐαγγελίου τῆς κυ­ριακῆς περάστηκε καὶ στοὺς πίνακες τῶν Κυριακοδρομίων (Κανο­νίων), ποὺ ἐπιμελήθηκε ὁ ἀοίδιμος τυπικολόγος Γεώργιος Μπε­κα­τῶ­ρος καὶ ἐκδίδονται ὡς παράρτημα («Εὐαγ­γε­λι­στάριον») στὸ Εὐαγ­γέ­λιον τῆς ᾿Απο­στο­λι­κῆς Διακονίας· στὸ σημεῖο αὐτὸ πρέπει νὰ διορ­θωθοῦν. ᾿Επίσης βά­σει τοῦ Τ.Μ.Ε. καὶ τῶν τυπικῶν τοῦ ῾Αγίου Ὄ­ρους ἐπισημαίνονται καὶ ἄλλες ὑπερβολὲς ποὺ συνη­θί­ζον­ται σήμερα στὴν διεξαγωγὴ τῆς ἑορτῆς τῆς τιμίας Σκέπης. εὐτυχῶς αὐτὰ διορ­θώνονται μὲ σοφία στὸ «Σύστημα Τυπικοῦ» τοῦ π. Κων/νου Παπα­γιάννη (§389, ὑποσ. 327).

Πάντα τὰ ἀνωτέρω ἐλήφθησαν μετὰ τῆς προσηκούσης προ­σο­χῆς ὑπόψιν κατὰ τὴν σύνταξη τοῦ τυπικοῦ μέρους («Κανο­να­ρίου») τῶν Διπτύχων τοῦ ἔτους 2007, καθόσον ἡ 28η ὀκτωβρίου εἶναι κυ­ριακή, γι᾿ αὐτὸ καὶ ὡρίσθηκαν στὴν λειτουργία ἀπόστολος τῆς Θεο­τόκου, (τῆς 21ης Νοεμ., «Εἶχεν ἡ πρώτη σκηνή», ῾Εβρ. θ΄ 1-7) καὶ εὐ­αγ­γέ­λιον τῆς σειρᾶς (Κυρ. ζ΄ Λουκᾶ, «῎Ανθρωπός τις... ᾧ ὄνομα ᾿Ιάιρος», Λκ. η΄ 41-56). τὸ ἴδιο εἶχε ὁρίσει καὶ ἡ ἁρμόδια συνοδικὴ ἐπιτροπὴ τοῦ 1956, στὴν ὁποία συμμετεῖχαν μεταξὺ ἄλλων ὁ ἐπί­σκοπος ῾Ρω­γῶν Διονύσιος (μετέπειτα μητροπολίτης Σερβίων καὶ Κο­ζάνης), ὁ οἰκονόμος Γεώργιος ῾Ρήγας καὶ ὁ πρωτονοτάριος ᾿Εμμα­νουὴλ Φαρ­λέ­κας, ἅπαντες ἐκκλη­σια­στικοὶ ἄνδρες ὄχι τυχαῖοι, ἀλλὰ βα­θύτατοι μύ­σται τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ τυπικοῦ.

 

(δημοσιεύθηκε στὸν «᾿Εφημέριο», ἔτος 56ον, τεῦχος 8, σεπτέμβριος 2007)