συμβολή

᾿Αρχεῖον ἠχογραφήσεων Δ.Α.

    Τὰ «Βυζαντινὰ πάθη» εἶναι ἔργο τοῦ συνθέτη Μιχάλη ᾿Αδάμη (1929-2008) βασι­σμένο σὲ κείμενα ἀπὸ τὴν Καινὴ Διαθήκη καὶ τὶς ἀκολουθίες τῆς μεγάλης ἑβδομάδος. γράφτηκε τὸ 1967 καὶ ἐκτελέστηκε γιὰ πρώτη φορὰ στὴν ῾Ροτόντα τοῦ ἁγίου Γεωργίου Θεσσαλονίκης τὸ 1968. τὸ ἔργο εἶναι γιὰ ἕξι ψάλτες μονῳδούς, δύο ἀνδρικὲς χορῳδίες, δύο μικτὲς χο­ρῳδίες, καμ­πάνες, τά­λαντα καὶ σήμαντρα. χωρίζεται σὲ 30 ἀριθμημένα ἀπὸ τὸν συνθέτη μέρη, τὰ ὁποῖα περιέχονται στὶς ἑξῆς 3 ἑνότητες· α) «ἡ προδοσία τοῦ ᾿Ιούδα» (μέρη 1-7), β) «ἡ ἀνάκρισι τοῦ ᾿Ιησοῦ» (μέρη 8-17), καὶ γ) «ἡ σταύ­ρωσι» (μέρη 18-30). εἶναι ἔργο μὲ θρη­σκευ­τικὸ περιε­χόμενο, χωρὶς λειτουργικὴ χρῆσι, καὶ δὲν εἶναι λατρευτικὴ «βυζαντινὴ» ἐκκλησιαστικὴ μουσική, ἂν καὶ ἡ τεχνο­τροπία του χρησι­μο­ποιεῖ πολλὰ στοιχεῖα ἀπὸ αὐτήν.

    ᾿Εδῶ παρατίθενται ἐκτενῆ ἀποσπάσματα ἀπὸ ῥαδιοφωνικὴ μετάδοσι τῆς πρώτης ἐκτελέσεως τοῦ ἔργου στὶς 10 ἀ­πριλίου τοῦ 1968. λαμβάνουν μέρος·

«Χριστὸς» ὁ Χαρίλαος Ταλιαδῶρος,

«Εὐαγγελιστὴς» ὁ Ζαχαρίας Πασχαλίδης,

«ψάλτες» ὁ Βασίλειος Κοντογιώργης(;), ὁ Χαράλαμπος Φορτωτήρας, ὁ Χάρης ᾿Αρβα­νι­τάκης καὶ ὁ Παναγιώτης Κούρτης(;) [τὰ ὀνόματα δὲν ἀκού­γονται εὐκρινῶς, καὶ ἐνδεχομένως νὰ τὰ γράφω λάθος].

τὴν διδασκαλία τῶν δύο «βυζαντινῶν» χορῶν πραγματοποίησε ὁ Δη­μή­τριος Σουρλαντζῆς.

    ῾Η ἠχογράφησις πραγματοποιήθηκε ἀπὸ τὸν φίλο ᾿Ανδρέα ᾿Α., ὁ ὁποῖος καὶ μᾶς τὴν παρεχώρησε. λόγῳ τῆς παλαιότητος καὶ ἐπειδὴ πρόκειται περὶ «ἐξωτερικῆς ἠχογραφήσεως», ὁ ἦχος δὲν εἶναι σὲ καλὴ ποιότητα, ἀλ­λὰ στὸ δεύτερο μισὸ τῆς ἠχογραφήσεως (β΄ ὄψις τῆς κασέττας) ἡ ἐγγραφὴ εἶναι πιὸ εὐκρινής (ψη­φι­ο­ποίησις Δ.Α., 2010). ἐπειδὴ πρόκειται γιὰ ἐγ­γρα­φὴ ῥαδιοφωνικῆς ἐκπομπῆς τοῦ καιροῦ ἐκείνου, ἡ 3η ἑνότης τοῦ ἔργου δὲν εἶναι πλήρης, σὲ ὡρισμένα σημεῖα τὸ σῆμα εἶναι ἀδύναμο καὶ κάπου ὑπάρ­χουν λίγα παράσιτα ἀπὸ ἄλλους σταθ­μούς. παρὰ τὰ ὅποια προβλή­ματά του τὸ παρὸν ἠχητικὸ ντοκουμέντο διατηρεῖ τὴν ἱστορική του ἀξία, διότι πρόκειται γιὰ τὴν ἠχογράφησι τῆς παγκόσμιας πρώτης ἐκτελέσεως ἑνὸς ἀξιόλογου ἔργου ἑνὸς ἀπὸ τοὺς σημαντικώτερους Νεοέλληνες συν­θέ­τες καὶ ἐρευνητοῦ τῆς μουσικῆς μας παραδόσεως. εὐελπιστῶ ὅτι θὰ ὑ­πάρ­χῃ κάπου καὶ ἄλλη ἠχογράφησις τοῦ ἔργου, καλλιτέρας ποιότητος, ἡ ὁποία θὰ δῇ κάποια στιγμὴ τὸ φῶς τῆς διαδικτυακῆς δημοσιεύσεως.

62-01 πρόλογος ἐκφωνητοῦ ἐκπομπῆς.

62-02 σήμαντρα καὶ «Μυσταγωγῶν σου».

62-03 «ἀναγνώσματα», τροπάρια ἀντιφώνων, τάλαντα.

62-04 «ἀνάγνωσμα» ἡ σύλληψις τοῦ Κυρίου. τροπάρια.

62-05 ὁ ᾿Ιησοῦς στὸ συνέδριον τῶν ἀρχιερέων. τροπάρια «Λόγον πα­ρά­νομον» καὶ ἄλλα.

62-06 ὁ ᾿Ιησοῦς ἀνακρινόμενος ὑπὸ τοῦ Πιλάτου. τροπάριον. κατα­δικαστικὴ ἀπόφασις.

62-07 σήμαντρα, «Ἤδη βάπτεται».

62-08 σήμαντρα καὶ καμπάνες, «᾿Εξέδυσάν με», ὁ ἐμπαιγμὸς ὑπὸ τῶν στρατιωτῶν, «῾Ως πρόβατον ἐπὶ σφαγήν».

62-09 ἡ σταύρωσις, «Ἔδωκαν εἰς τὸ βρῶμά μου χολήν», «῾Ο σταυρός σου, Κύριε».

62-10 οἱ συσταυρωθέντες δύο λῃσταί, «῾Ο μαθητὴς ἠρνήσατο», «Τὸν λῃστὴν αὐθημερόν».

62-11 οἱ μακαρισμοί.

62-12 ἡ μήτηρ τοῦ ᾿Ιησοῦ παρὰ τῷ σταυρῷ. στίχος «Ἔδωκαν εἰς τὸ βρῶμά μου», τροπάριον «Σήμερον σὲ θεωροῦσα».

62-13 τετέλεσται, «Σήμερον τοῦ ναοῦ τὸ καταπέτασμα».

(δημοσίευσις 11/6/2012)