ΕΠΙΛΟΓΕΣ
10. Γενικὴ μουσική ῾Ελληνικὴ δημοτικὴ καὶ παραδοσιακὴ μουσική ᾿Ελευθέριος Μαινεμενλῆς (ἢ Μενεμενλῆς)

PostHeaderIcon ᾿Ελευθέριος Μαινεμενλῆς (ἢ Μενεμενλῆς)

 

 

Συλλογὴ ᾿Αντωνίου Στέλιου

 

    ᾿Ελευθέριος Μαινεμενλῆς. τὸ παρακάτω τραγοῦδι παραχωρήθηκε ἀπὸ τὸν κὺρ ᾿Αντώνη Στέλιο (ἀνιψιὸ τοῦ ἐπίσης παλαιοῦ τραγουδιστῆ καὶ ψάλτη Σεραφὶμ Γεροθόδωρου), τὸν ὁποῖο εὐχαριστῶ.

 

Μοῦ παρήγγειλε τ᾿ ἀηδόνι.

 

 

Τὸ τραγοῦδι κυκλοφόρησε στὸν δίσκο Odeon Α 1134 τοῦ 1926 καὶ στὸ βιολὶ ἀκούγεται ὁ Ὀγδοντάκης. πρόκειται γιὰ τὴν πρώτη ἐκτέλεσι τοῦ τραγουδιοῦ στὴν Ἑλλάδα· ἀλλὰ εἶχε προηγηθῆ ἠχογράφησί του στὴν Ἀμερικὴ τὸ 1919 μὲ τὴν Κούλα Ἀντωνοπούλου.  ἄλλες ἐκτελέσεις τοῦ ἴδιου τραγουδιοῦ ἔχουμε μὲ τὸν Νταλγκᾶ (1929), τὴν ῾Ρίτα Ἀμπατζῆ (1934), μὲ κάποιες μαντολινάτες καὶ χορῳδίες γύρω στὰ 1929 μὲ 1930, μὲ τὸν Πάνο Τσίγκαρο (1929), μὲ τοὺς Ἐπιτροπάκη, Καλαμπούση καὶ Βολάνη (1929 περίπου), καὶ μεταγενέστερα μὲ τὴν Γεωργία Μηττάκη, τὴν ῾Ρόζα Ἐσκενάζη, τὸν Στέλιο Καζαντζίδη (1960), καὶ ἄλλους.  στὴν ἄλλη πλευρὰ τοῦ ἴδιου δίσκου ἀκουγόταν τὸ κλέφτικο «Ὁ Γερονότης» μὲ τὸν Σεραφὶμ Γεροθόδωρο. ἐκείνη τὴν ἐποχὴ μπορεῖ νὰ μὴν ἦταν ὁ ἴδιος τραγουδιστὴς καὶ στὶς δύο πλευρὲς τοῦ δίσκου· δὲν ἦταν κάτι ἀσυνήθιστο αὐτό.  ἡ συνύπαρξι ὅμως τῶν δύο ἐκτελέσεων ἔδωσε λαβὴ νὰ δημιουργηθῇ μεταγενέστερα μία μικρὴ σύγχυσις καὶ νὰ ἀποδοθῇ στὸν Γεροθόδωρο καὶ τὸ «Μοῦ παρήγγειλε τ᾿ ἀηδόνι»· εἶναι ὅμως ὁ ᾿Ελ. Μαινεμενλῆς, ὁ ὁποῖος ἔχει κι αὐτὸς χαρακτηριστικὴ φωνὴ καὶ ξεχωρίζει ἀπ᾿ τὸν Γεροθόδωρο.  ὅλως τυχαίως ὁ συγκεκριμένος δίσκος ἔχει ἀνεβῆ στὸ διαδίκτυο· http://www.youtube.com/watch?v=3MOz3Y7DTKg&list=UUAqak3AhO-H0Y18k_chJ_hg&index=25 καὶ http://www.youtube.com/watch?v=ccAdRFzXBGE&list=UUAqak3AhO-H0Y18k_chJ_hg.  (οἱ πληροφορίες καὶ οἱ διευκρινίσεις προέρχονται ἀπὸ τὸν φίλο Γιῶργο ᾿Α., ὁ ὁποῖος ἀποδεικνύεται ἀξιόλογος μελετητὴς καὶ συλλέκτης τῶν παραδοσιακῶν μας τραγουδιῶν).

 

Τὸ ὄνομα Μαινεμενλῆς δὲν εἶναι κατ᾿ ἀρχὰς κύριο, ἀλλὰ ὄνομα ποὺ δείχνει καταγωγὴ ἀπὸ τόπο, ἀπὸ τὴν Μαινεμένη τῆς Σμύρνης (καὶ ἀργότερα τῆς Θεσσαλονίκης). τὸ -λῆς εἶναι τουρκικὴ κατάληξι (π.χ. Καραμανλῆς, Βάρναλης, Προύσαλης, Σταμπουλῆς, Δράμαλης, μερακλῆς, θεριακλῆς, μουστακαλῆς κ.λπ.). ἀργότερα ἔγινε κύριο ὄνομα. ἑπομένως ἡ ὀρθογραφία τῆς λέξεως εἶναι Μαινεμενλῆς. δὲν ξέρω πῶς καὶ γιατί, ἀλλὰ ἔχει ἐπικρατήσει γιὰ τὸν συγκεκριμένο τραγουδιστὴ ἡ γραφὴ Μενεμενλῆς (ὅσοι σύγχρονοι φέρουν αὐτὸ τὸ κύριο ὄνομα-ἐπίθετο τὸ γράφουν ὀρθὰ ὡς Μαινεμενλῆς), ὅπως ἐπίσης στὰ νεώτερα χρόνια γιὰ τὴν περιοχὴ τῆς Θεσσαλονίκης ἔχει ἐπικρατήσει τὸ Μενεμένη ἔναντι τοῦ ὀρθοῦ Μαινεμένη. πρόκειται γιὰ ἀρχαῖο ἑλληνικὸ ὄνομα Μαινομένη —> Μαινεμένη (μὲ ἑτεροίωσι). ἡ μεγάλη πεδιάδα τῆς μικρασιατικῆς περιοχῆς ἐκαλεῖτο παρὰ «Βυζαντινοῖς» Μαινόμενον (πεδίον). τὸ μαινόμενος - μαινομένη - μαινόμενον εἶναι μετοχὴ παθητικοῦ ἐνεστῶτος τοῦ ῥήματος μαίνομαι, καὶ κλίνεται ὡς ἐπίθετον δευτερόκλιτον τριγενὲς καὶ τρικατάληκτον.  λυπηρὸ πράγματι οἱ Νεοέλληνες νὰ ἀποδεικνύουμε ἐπισήμως ὅτι ἀγνοοῦμε τὴν γλῶσσά μας καὶ τὶς ῥίζες της.