Θέματα ὁμιλητικῆς ῾Ομιλίαι διαφόρων θεμάτων ᾿Απόστολος Τρίτης ζ΄ ἑβδομάδος ἐπιστολῶν
᾿Απόστολος Τρίτης ζ΄ ἑβδομάδος ἐπιστολῶν
Συζυγικὲς σχέσεις
Τρίτη ζ΄ ἑβδομάδος Ἐπιστολῶν (Α΄ Κορ 6,20 - 7,1-12)
Μιλῶντας πιὸ πάνω ὁ ἀπόστολος Παῦλος γιὰ σαρκικὲς παρεκτροπές, καὶ μάλιστα γιὰ τὴν πορνεία, καὶ ἐκθέτοντας τοὺς λόγους γιὰ τοὺς ὁποίους οἱ Χριστιανοὶ πρέπει ν᾿ ἀποφεύγουν τὸ βαρὺ αὐτὸ ἁμάρτημα, πρὶν μπεῖ σὲ ἄλλο συναφὲς θέμα, τὸ θέμα τῆς συμβιώσεως τῶν Χριστιανῶν συζύγων, καταλήγει·
Ἔχετε ἀγορασθεῖ μὲ ἀκριβῆ τιμὴ δοξάστε λοιπὸν τὸ Θεὸ μὲ τὸ σῶμα σας καὶ μὲ τὸ πνεῦμα σας, τὰ ὁποῖα εἶναι τοῦ Θεοῦ (6,20).
Ὁ Ἰωάννης χρυσόστομος ἐξηγεῖ [τὰ γραφόμενα τοῦ παρόντος ἄρθρου ἔχουν βασιστεῖ σχεδὸν ἐξ ὁλοκλήρου στὴν ὁμιλία 19 τοῦ Ἰωάννου χρυσοστόμου στὴν Α΄ Κορινθίους, PG 61, 151-154]·
Αὐτὰ τὰ λέει γιὰ ν᾿ ἀσφαλίσει τοὺς Χριστιανοὺς νὰ μὴν πορνεύουν ἀκολουθώντας τὶς ἄνομες ἐπιθυμίες τῆς ψυχῆς. Διότι πολλὰ ἄνομα θέλουν οἱ ἄνθρωποι, ἀλλὰ πρέπει νὰ τὰ συγκρατοῦν. Καὶ μποροῦν. Ἂν δὲν μποροῦσαν, θὰ ἦταν περιττὴ ἡ συμβουλή.
Πῶς τοὺς ἀσφάλισε νὰ μὴν πορνεύουν; Ἀφοῦ τοὺς εἶπε πιὸ πάνω ὅτι «Δὲν ἀνήκετε στὸν ἑαυτό σας» (Α΄ Κορ 6,20), τώρα τοὺς λέει «Ἔχετε ἀγοραστεῖ μὲ ἀκριβῆ τιμή». Καὶ οἱ εἰδωλολάτρες εἶναι δοῦλοι τοῦ Θεοῦ, ὅπως ὅλοι οἱ ἄνθρωποι, ἀλλὰ τὸ ὅτι ἐμᾶς ποὺ τὸν πιστεύουμε μᾶς ἐξαγόρασε, εἶναι ὑψηλὴ ἐξαίρεση. Μᾶς θυμίζει τὸ μέγεθος τῆς εὐεργεσίας καὶ τὸν τρόπο τῆς σωτηρίας. Ἐνῷ δηλαδὴ εἴχαμε ἀποξενωθεῖ καὶ περιέλθει σὲ ἄλλα χέρια, τὰ χέρια τοῦ διαβόλου, μᾶς ἐξαγόρασε ἀκριβὰ καὶ μᾶς ἔκανε πάλι δικούς του μὲ τὸ θάνατό του.
Ἔχει λοιπὸν ὅλο τὸ δικαίωμα νὰ μᾶς προτρέψει· «Δοξάστε τὸ Θεὸ μὲ τὸ σῶμα σας καὶ τὸ πνεῦμα σας». Μὲ τὸ σῶμα σας, λέει, γιὰ ν’ ἀποφεύγουμε τὴν πορνεία, καὶ μὲ τὸ πνεῦμα σας, γιὰ νὰ μὴ σκέφτεστε τίποτε τὸ πονηρό, ἀλλ᾿ ἂν –χωρὶς νὰ τὸ ἐπιδιώκετε– εἰσχωρεῖ στὴ σκέψη σας, νὰ τὸ διώχνετε, γιὰ νὰ ἔρχεται ἡ χάρη.
Προσθέτει μάλιστα ὅτι τὸ σῶμα καὶ τὸ πνεῦμα εἶναι τοῦ Θεοῦ, κι ὄχι δικά μας. Ὁ Θεὸς μᾶς τὰ χάρισε καὶ τὰ κατέστησε ναὸ τοῦ ἁγίου Πνεύματος καὶ μέλη τοῦ Χριστοῦ. Δὲν ἐξουσιάζει λοιπὸν ὁ ἄνθρωπος, ἀλλὰ ὁ Χριστός.
Παράδειγμα· ἕνας ἔχει μία θυγατέρα καὶ μὲ μεγάλη ἀπερισκεψία τὴ μίσθωσε στὸν πορνοβοσκό, γιὰ νὰ πορνεύει. Ἔπειτα πέρασε ὁ γιὸς τοῦ βασιλιᾶ καὶ τὴν ἐλευθέρωσε ἀπὸ τὴ δουλεία καὶ τὴν πῆρε γιὰ δική του. Τώρα πιὰ ὁ πατέρας δὲν ἔχει τὸ δικαίωμα νὰ τὴν ὁδηγήσει στὸ πορνεῖο.
Κάτι τέτοιο συμβαίνει μ᾿ ἐμᾶς. Μισθώσαμε τὸ σῶμα μας στὸ διάβολο, τὸν δεινὸ αὐτὸν πορνοβοσκό. Εἶδε ὁ Χριστὸς καὶ τὸ ἀπάλλαξε ἀπὸ τὴν τυραννία. Τώρα πιὰ δὲν εἶναι δικό μας, ἀλλ᾿ ἐκείνου ποὺ τὸ ἔσωσε. Ἂν θέλεις νὰ χρησιμοποιεῖται σὰ νύφη τοῦ Χριστοῦ, ἔχει καλῶς, δὲν σὲ ἐμποδίζει κανένας· ἂν ὅμως θέλεις νὰ τὸ ὁδηγήσεις πάλι ἐκεῖ ποὺ ἦταν πρίν, θὰ πάθεις τὰ ἴδια μὲ αὐτοὺς ποὺ τὸ ξευτελίζουν. Δὲν ἔχεις λοιπὸν δικαίωμα νὰ χρησιμοποιεῖς τὸ σῶμα σου σὲ πονηρὲς καὶ ἄνομες ἐπιθυμίες, ἀλλὰ μόνο σ᾿ αὐτὲς ποὺ διατάσσει ὁ Θεὸς μέσα στὸ γάμο.
Μετὰ τὰ παραπάνω ὁ Παῦλος μπαίνει στὸ θέμα τοῦ χριστιανικοῦ γάμου, καὶ τῶν συζυγικῶν σχέσεων. Λέει·
Σχετικὰ μὲ ὅσα γράψατε, καλὸ εἶναι στὸν ἄνθρωπο νὰ μὴν ἐγγίζει γυναῖκα καθόλου· γιὰ νὰ μὴν ὑπάρχουν ὅμως πορνεῖες, ὁ καθένας νὰ ἔχει τὴ δική του γυναῖκα, καὶ κάθε γυναῖκα τὸ δικό της ἄντρα (7,1-2).
Φαίνεται σαφῶς ὅτι οἱ Κορίνθιοι μὲ ἐπιστολή τους εἶχαν ἀπευθύνει κάποια ἐρωτήματα, στὰ ὁποῖα ζητοῦσαν ἀπάντηση. Ἕνα ἀπὸ αὐτὰ ἦταν ἂν πρέπει οἱ ἄντρες ν΄ ἀπέχουν ἀπὸ γυναῖκα, δηλαδὴ νὰ μὴν παντρεύονται, νὰ μένουν παρθένοι. Καὶ τοὺς ἀπαντᾷ ἐδῶ ὁ ἀπόστολος μὲ ἀλήθειες ποὺ ἔχουν κῦρος αἰωνίου νόμου. Καλὸ εἶναι, εἶπε, νὰ μὴν ἔχεις γυναῖκα· ἂν πάλι θέλεις τὸ ἀσφαλὲς καὶ σίγουρο, αὐτὸ ποὺ θὰ σὲ βοηθάει, σύναψε γάμο.
Ὁ ἄνθρωπος, ἄντρας ἢ γυναῖκα, εἶναι ἐλεύθερος ν᾿ ἀκολουθήσει ἢ τὸ ἕνα, τὴν ἀγαμία, ἢ τὸ ἄλλο, τὸ γάμο, ἀρκεῖ αὐτὸ ποὺ θὰ ἐπιλέξει νὰ προέρχεται ἀπὸ δική του ἀπόφαση, ἀφοῦ σταθμίσει τὶς δυνάμεις του, ὥστε νὰ τιμήσει τὴν ἐπιλογή του. Ἐπειδὴ ὅμως ἐμφωλεύει ὁ κίνδυνος ἀπὸ ἕναν ἄκαιρο καὶ ἀνώριμο ἐνθουσιασμὸ νὰ ἐπιλέξουν κάποιοι τὴν ἄγαμη ζωὴ καὶ στὴ συνέχεια νὰ λακίσουν καὶ νὰ πέσουν στὴν πορνεία, ὁ Παῦλος συνιστᾷ τὸν ἀσφαλέστερο δρόμο, τὸ δρόμο τοῦ γάμου, ποὺ εἶναι σύμφωνος μὲ τὶς σαρκικὲς τάσεις τοῦ ἀνθρώπου.
Εἰδικὰ οἱ Κορίνθιοι εἶχαν μία ἐπιρρέπεια πρὸς τὴν πορνεία, καθὼς ἡ πόλη τους στὰ χρόνια ἐκεῖνα ἦταν πορνούπολη. Ἀρκεῖ νὰ σημειωθεῖ ὅτι λόγω τῆς ἐκτεταμένης πορνείας «κορινθιάζειν» σήμαινε «πορνεύειν». [Ἀριστοφάνης, ἀπόσπ. 133. Ἠσύχιος, λ. «κορινθιάζειν» = μαστροπεύειν, ἐταιρεύειν. «Κορινθιαστὴς» = μαστροπός. Σιαμάκης Κ., «Μαθήματα εἰσαγωγῆς στὴν Κ.Δ.», σ. 144.]
Καὶ προσθέτει ὁ Παῦλος·
Στὴ γυναῖκα ὁ ἄντρας ν᾿ ἀποδίδει τὴν ἀγάπη ποὺ τῆς ὀφείλει, ὁμοίως καὶ ἡ γυναῖκα στὸν ἄντρα (7,3).
Εἶναι χρέος τοῦ ἀνδρὸς πρὸς τὴ γυναῖκα του, ποὺ τὴν ἀγαπᾷ, ν᾿ ἀποδίδει τὴν ἀγάπη μὲ ἴσο τρόπο. Ὅπως ἕνας ποὺ παίρνει ἕνα δάνειο, ὀφείλει νὰ τὸ ἐπιστρέψει στὸ δανειστή του, ἔτσι κι ὁ ἄντρας χρωστάει τὴν ἐπιστροφὴ τῆς ἀγάπης στὴ γυναῖκα του. Αὐτὸ ἐννοεῖ ὁ Παῦλος ἐπιλέγοντας τὴ λέξη «ἀποδιδότω». Τὸ ἴδιο ἰσχύει καὶ γιὰ τὴ γυναῖκα. Ν᾿ ἀποδίδει πρόθυμα στὸν ἄντρα της, ποὺ τὴν ἀγαπᾷ, τὴν ἀγάπη της σὰ δάνειο.
Στὴν προτροπὴ αὐτὴ τοῦ Παύλου εἶναι ὁλοφάνερη ἡ ἀμοιβαιότητα καὶ ἡ μονογαμία. Ἕνας ἄντρας μία γυναῖκα, μία γυναῖκα ἕνας ἄντρας. Ὁ ἴδιος νόμος ἰσχύει καὶ γιὰ τοὺς δύο, σὲ ἀντίθεση ἀπὸ τὴν ἀρχαιότητα, κατὰ τὴν ὁποία ὁ νόμος εὐνοοῦσε τοὺς ἄντρες. Ἡ γυναῖκα δηλαδὴ ὄφειλε ν᾿ ἀγαπᾷ τὸν ἄντρα της, ἀλλ᾿ ὄχι καὶ ὁ ἄντρας τὴ γυναῖκα ἀπαραιτήτως. [Γιὰ τὴν ὑποτίμηση τῆς γυναίκας στὴν πρὸ Χριστοῦ περίοδο βλ. Καλλινίκου Κ., «Ὁ χριστιανικὸς γάμος καὶ ἡ οἰκογένεια», Ἀθῆναι 1958, σ. 27-29.]
Ἦταν ἄδικος καὶ ἄνισος καὶ μεροληπτικὸς ὁ νόμος πρὸ Χριστοῦ. Καὶ ἦταν ἀναμενόμενο, δεδομένου ὅτι οἱ ἄντρες μποροῦσαν νὰ ἔχουν περισσότερες ἀπὸ μία γυναῖκες. Ἔτσι ἡ νομοθετημένη πολυγαμία ἔσπαζε τὴν ὑποχρέωση ποὺ ἔχει ὁ ἄντρας στὸ σῶμα τῆς γυναίκας του, εὐνοώντας τὸν ἰσχυρὸ ἔναντι τῆς ἀδύνατης. Ἐνῷ ὁ Παῦλος θεωρεῖ δεδομένη τὴ μονογαμία καὶ τὴν ἀμοιβαία ἀποκλειστικότητα τοῦ ἑνὸς γιὰ τὸν ἄλλο. Ἰδοὺ ἡ ὑπεροχὴ τῆς χριστιανικῆς νομοθεσίας!
Πόσο προηγεῖται χρονικῶς καὶ νομοθετικῶς ὁ Χριστιανισμὸς ἀπὸ τὸ κίνημα τοῦ φεμινισμοῦ (feminism), ποὺ ἐμφανίστηκε μόλις τὸ 1897, καὶ ἐπιδιώκει τάχα τὴν ἰσότητα μεταξὺ ἀνδρῶν καὶ γυναικών, καθὼς καὶ τὴ διεύρυνση τοῦ ρόλου τῆς γυναίκας μέσα στὴν κοινωνία! Ἕνα ἀντρικὸ εὐρωπαϊκὸ ἀθεϊστικὸ καὶ ῥατσιστικὸ κίνημα πόσο θὰ μποροῦσε νὰ εὐνοήσει τὸ ἀσθενὲς φῦλο; Τὸ κίνημα εἶναι μία ἀπὸ τὶς μεγαλύτερες ἀπάτες τοῦ ἀνδρικοῦ φύλου ἔναντι τοῦ γυναικείου. Διότι ἄντρες τὸ ἐπινόησαν, ἄντρες ποὺ ἀπέβλεπαν ὄχι στὴν ἀνύψωση ἀλλὰ στὴν καταρράκωση τῆς γυναίκας.
Ἂλλ ἂς ἐπανέλθουμε στὸν Παῦλο. Λέει·
Ἡ γυναῖκα δὲν ἐξουσιάζει τὸ σῶμα της, ἀλλὰ ὁ ἄντρας της· ὁμοίως καὶ ὁ ἄντρας δὲν ἐξουσιάζει τὸ σῶμα του, ἀλλὰ ἡ γυναῖκα του (7, 4).
Νομοθετεῖ ὁ Παῦλος ἀλληλεξάρτηση σωμάτων. Τὸ σῶμα τῆς γυναίκας ἀνήκει στὸν ἄντρα, καὶ τὸ σῶμα τοῦ ἀνδρὸς στὴ γυναῖκα. Χρονικὸς ἢ ἡμερολογιακὸς περιορισμὸς δὲν ὑπάρχει. Ἂν ὁ ἕνας ἀπὸ τοὺς δύο δὲν πειθαρχήσει καὶ θέσει περιορισμούς, ἔρχεται ἀντιμέτωπος μὲ τὸ Θεό, διότι ὁ Θεὸς νομοθετεῖ διὰ τοῦ Παύλου. Ἂν ἡ γυναῖκα θέλει ν᾿ ἀπουσιάσει, θ᾿ ἀπουσιάσει ὅταν θέλει ὁ ἄντρας καὶ γιὰ λίγο διάστημα. Τὸ ἴδιο καὶ ὁ ἄντρας· ἀπουσιάζει μὲ τὴν ἔγκριση τῆς γυναίκας του καὶ γιὰ συγκεκριμένο καὶ προσυμφωνημένο χρονικὸ διάστημα. Ἂν ὁ ἄντρας προκαλεῖται ἀπὸ μία πόρνη, ἂς πεῖ· Δὲν εἶναι δικό μου τὸ σῶμα, ἀλλὰ τῆς γυναίκας μου. Ὁμοίως καὶ ἡ γυναῖκα σ᾿ αὐτοὺς ποὺ θέλουν νὰ διαρρήξουν τὴν τιμιότητά της, ἂς λέει· Τὸ σῶμα μου δὲν εἶναι δικό μου, ἀλλὰ τοῦ ἄντρα μου.
Ὁ Ἰωάννης χρυσόστομος βρίσκει εὐκαιρία, μιὰ ποὺ μιλάει γιὰ ἀμοιβαιότητα σωμάτων νὰ τὴν ἐφαρμόσει καὶ στὸ χρῆμα. «Ἂν τὸ σῶμα δὲν σᾶς ἀνήκει, λέει, ἀλλὰ τοῦ ἑνὸς ἀνήκει στὸν ἄλλον, πολὺ περισσότερο τὸ χρῆμα, τὸ ἀσύγκριτα κατώτερο, εἶναι ἀμοιβαῖο».
Στ᾿ ἄλλα ζητήματα τῆς συζυγίας ὁ Παῦλος δίνει τὴν προεδρία στὸν ἄντρα [«Πρὸς τὸν ἄνδρα σου ἡ ἀποστροφή σου (= ἡ ὑποταγή σου. Τὸ «ἀποστρέφομαι» ἐδῶ ἔχει τὴν ἀρχικὴ ἔννοιά του, στρέφω τὰ μάτια μου. Ὁ Θεὸς ἐννοεῖ ἐδῶ ὅτι ἡ γυναῖκα δὲν θὰ ἐνεργεῖ αὐθαιρέτως, ἀλλὰ θὰ στρέφει τὰ μάτια της στὸν ἄντρα της καὶ θὰ παίρνει τὴν ἔγκρισή του), καὶ αὐτός σου κυριεύσει» (Γεν 3,16). «Ὁ ἀνήρ ἐστιν ἡ κεφαλὴ τῆς γυναικός» (᾿Εφ. 5,23). «Ἡ δὲ γυνὴ ἵνα φοβῆται τὸν ἄνδρα» (᾿Εφ 5,33) (φοβεῖται = σέβεται, ὄχι δουλοπρεπῶς, ἀλλὰ ἀγαπητικῶς, ὥστε νὰ μὴν ἀντιλέγει, νὰ μὴν ἐπαναστατεῖ, νὰ μὴ ζητάει τὰ πρωτεῖα. Ἀλίμονο, ἂν ὁ Θεὸς ἤθελε τὸν ἄντρα τρομοκράτη τῆς γυναίκας!], ἀλλὰ στὸ θέμα τῶν ἀμοιβαίων σαρκικῶν σχέσεων καὶ τῆς τιμιότητος καὶ σωφροσύνης δίνει ἰσοτιμία.
Στὸν ἐκκλησιαστικὸ χῶρο ἡ σχέση τῆς ἀλληλεξαρτήσεως τοῦ ἀνδρὸς καὶ τῆς γυναικὸς μέσα στὸ χριστιανικὸ γάμο εὔστοχα ἀποδόθηκε μὲ τὸν ὅρο «συζυγία», ποὺ προϋποθέτει τὸν ἄντρα καὶ τὴ γυναῖκα στὸν ἴδιο ζυγὸ τοῦ κατὰ Θεὸν γάμου, ζυγὸ εὐθύνης ἔναντι τῶν παιδιῶν, καὶ ἀμοιβαίας ἀγάπης μεταξύ τους. [Ἡ εἰκόνα τῆς συζυγίας εἶναι δανεισμένη ἀπὸ τὸ ζεῦγος τῶν ζῴων ποὺ ἔχουν δώσει τὸν τράχηλό τους στὸν ἴδιο ζυγό, προκειμένου νὰ σύρουν τὸν ἀραμπᾶ ἢ νὰ ἕλξουν τὸ ἄροτρο στὸ χωράφι. Γι’ αὐτὸ καὶ ὀνομάζονται «ὑποζύγια». Αὐτὸν τὸν ὄρο εἰσηγεῖται ὁ Κύριος μὲ τὸ ρῆμα συζεύγνυμι («ὃ ὁ Θεὸς συνέζευξεν» Μρ. 10,9), ἀπὸ τὸ ὁποῖο παράγεται ὁ ὅρος σύζυγος, καθὼς καὶ ἄλλα συνώνυμα, ὅπως σύζευξη, ζυγός, ζεῦγος κλπ. Σήμερα, χρόνια ἀλαζονικῆς ἀποστασίας ἀπὸ τὸ Θεό, ὁ ὅρος αὐτὸς τείνει ν᾿ ἀντικατασταθεῖ μὲ τὸν ὅρο «σύντροφος», ὁ ὁποῖος ἐκτὸς τοῦ ὅτι ἀντιτίθεται στὴ θεία ὁρολογία, ἐκτὸς τοῦ ὅτι ὑποβιβάζει τὴν ἀξία τῶν συζύγων μετατρέποντας τὸ ρόλο τους σὲ καθαρὰ γαστριμαργικὸ καὶ σεξουαλικό, ἐπὶ πλέον ἀπελευθερώνει τοὺς συζύγους ἀπὸ τὶς εὐθῦνες τοῦ γάμου, κυριότερη τῶν ὁποίων εἶναι τὰ παιδιά, γιὰ νὰ τοὺς καταστήσει, ὄχι συζύγους γονεῖς καὶ οἰκογενειάρχες, ἀλλὰ ὄργανα παραγωγῆς πλούτου στὰ ἐργοτάξιά τους, στὴν «ἀγορὰ ἐργασίας», ὅπως τὴ λένε δελεαστικά, μὲ ὅλα τὰ συνεπακόλουθα.]
Καὶ προχωρεῖ ὁ Παῦλος·
Μὴ στερεῖτε σαρκικῶς ὁ ἕνας τὸν ἄλλο, ἐκτὸς ἂν μὲ συμφωνία γιὰ λίγο διάστημα, γιὰ ν᾿ ἀφοσιώνεστε στὴ νηστεία καὶ στὴν προσευχή, καὶ πάλι νὰ συνέρχεστε σαρκικῶς μαζί, γιὰ νὰ μὴ σᾶς πειράζει ὁ σατανᾶς, ἐπειδὴ ἔχετε ἔλλειψη ἐγκράτειας (7,5).
Μὲ αὐτὰ τὰ λόγια τί νομοθετεῖ; Νομοθετεῖ ἡ γυναῖκα νὰ μὴν ἐγκρατεύεται, ἂν δὲν θέλει ὁ ἄντρας· οὔτε ὁ ἄντρας, ἂν δὲν θέλει ἡ γυναῖκα. Γιατί; Διότι μεγάλα κακὰ προκύπτουν ἀπὸ τὴν μονομερῆ ἐγκράτεια. Καὶ μοιχεῖες καὶ πορνεῖες καὶ διάλυση οἰκογενειῶν ἔχουν συμβεῖ ἀπὸ αὐτήν. Ἐὰν οἱ ἄντρες, ἐνῷ ἔχουν τὶς γυναῖκες, πορνεύουν, πολὺ περισσότερο ἂν ἡ γυναῖκα τοῦ στερήσει τὴν παρηγοριὰ αὐτή. Ἡ ἀποστέρηση ἐμπεριέχει βία, γι᾿ αὐτὸ καὶ τὴ λέει «ἀποστέρηση». Καὶ τὴν πράττουν πολλὲς γυναῖκες καὶ ἁμαρτάνουν περισσότερο ἀπὸ τὸ ἂν ἀδικοῦσαν. Μὲ τὴν ἀποστέρηση γίνονται ὑπεύθυνες γιὰ τυχὸν ἀσέλγεια τοῦ ἀνδρός τους. Τί λοιπὸν τὸ κέρδος, ἂν ὁ ἄντρας ἀπὸ τὴ στέρηση πορνεύει ἢ πονάει καὶ πυρώνεται καὶ παλεύει καὶ μαλώνει μὲ τὴ γυναῖκα; Τί τὸ κέρδος τῆς νηστείας καὶ ἐγκρατείας τὴ στιγμὴ ποὺ ἔχει φυγαδευτεῖ ἡ ἀγάπη;
Ἡ συμφωνία ἀποχῆς ἀπὸ τὰ συζυγικὰ καθήκοντα πρέπει νὰ γίνεται καὶ ἀπὸ τοὺς δύο συζύγους, ὄχι γιὰ μεγάλο διάστημα, ἀλλὰ γιὰ μικρό. Ἀπὸ αὐτοὺς καθορίζεται ἡ ἡμέρα ἐνάρξεως καὶ ἡ ἡμέρα λήξεως.
Εἶναι δυνατὸν οἱ σύζυγοι καὶ τὴν ἰδιαίτερη σχέση ν᾿ ἀσκοῦν, καὶ τὴν προσευχὴ νὰ μὴν παραμελοῦν, καθὼς ἡ σαρκικὴ ὁμιλία τῶν συζύγων δὲν ἐμποδίζει οὔτε δημιουργεῖ ἐνοχές, διότι δὲν εἶναι ἁμαρτία, ἀλλὰ εὐλογία καὶ χάρη. Ἁπλῶς μὲ τὴν ἐγκράτεια ἡ προσευχὴ γίνεται θερμότερη καὶ ἀκριβέστερη. Καὶ βέβαια καὶ διαρκέστερη, διότι «σχολασμὸς» σημαίνει ἐπίταση καὶ ἐπιμήκυνση τῆς συνηθισμένης προσευχῆς.
Ἡ τροφικὴ νηστεία νοεῖται στὸ διάστημα τῆς ἀποχῆς ἀπὸ τὰ συζυγικὰ καθήκοντα. Κι ἐπειδὴ ἐξυπακούεται ὡς πλήρης ἀποχὴ ἀπὸ τροφές, ἀσιτία (νὴ + ἐσθίω), κατὰ τὸ παράδειγμα τῆς νηστείας τοῦ Κυρίου στὴν ἔρημο, γι᾿ αὐτὸ καθορίζει ὁ Παῦλος ἡ συζυγικὴ ἀποχὴ νὰ εἶναι «πρὸς καιρόν», δηλαδὴ γιὰ μικρὸ χρονικὸ διάστημα, ὅσο ἀντέχουν στὴν πλήρη ἀποχὴ τροφῶν.
Τὸ «πείραγμα τοῦ σατανᾶ» ἔχει τὴν ἔννοια ὅτι ὁ κακοῦργος αὐτὸς ἐνοχλεῖται ἀπὸ τὴ συμφωνημένη ἀποχὴ τῶν συζύγων, ποὺ ἐπιτυγχάνεται μὲ τὴ δύναμη τοῦ Θεοῦ, καὶ συντελεῖ στὴν ἁγιότερη ζωή. Καὶ ἐπιδιώκει, ὄχι ἁπλῶς ν᾿ ἀκυρώνει, ἀλλὰ καὶ ν᾿ ἀντιστρέφει τὴν ἐγκράτεια σὲ πορνεία.
«Ἀκρασία» εἶναι τὸ ἀντίθετο τῆς ἐγκράτειας, ἡ ἔλλειψη ἐγκράτειας, ἡ ἔλλειψη αὐτοκυβερνησίας καὶ ἐλέγχου. Ἡ ἀκρασία ἐμποδίζει τοὺς συζύγους νὰ συγκρατήσουν τὴ σαρκικὴ ἐπιθυμία τους, ποὺ εἶναι φυτεμένη ἐκ κατασκευῆς μέσα στὴ φύση τους, στὴν κράση τους (ἀπὸ τὸ κεράννυμι = ἀναμιγνύω, λ.χ. μέταλλα καὶ κάνω κρᾶμα). Ἐδῶ σημαίνει ἀναμιγνύω στοιχεῖα τῆς ἰδιοσυγκρασίας καὶ ἰδιοσυστασίας καὶ ἀπαρτίζω τὴ φύση τοῦ ἀνθρώπου. Ἐννοεῖται ὅτι τὴν ἀνάμιξη αὐτὴ στὸν ἄνθρωπο τὴν ἔκανε καὶ τὴν κάνει ὁ κατασκευαστὴς Θεός. Αὐτὸς ἀνέμιξε κατὰ τὴν πρώτη κατασκευὴ ἀνθρώπου (Ἀδὰμ καὶ Εὔας) καὶ αὐτὸς ἀναμιγνύει κατὰ τὴ γέννηση τοῦ κάθε ἀνθρώπου μέσῳ τῶν γονέων του τὰ κατάλληλα γι᾿ αὐτὸν στοιχεῖα. Σήμερα ἡ ἐπιστήμη τὸ λέει DNA. Ἡ λέξη «ἀκρασία» δὲν ἔχει σχέση μὲ τὴν ἀκράτεια ποὺ βγαίνει ἀπὸ τὸ «κρατεῖν».
«Πάλιν συνέρχεσθε». Συμβουλεύει νὰ μὴν καταλαμβάνονται ἀπὸ ἐνθουσιασμὸ καὶ παρατείνουν τὴν ἀποχὴ πέρα ἀπὸ τὴν ἀρχικὴ συμφωνία, διότι ἡ παράταση εἶναι ἐπικίνδυνη. Προτρέπει νὰ συνέρχονται σαρκικῶς μετὰ τὴ λήξη τῆς συμφωνίας. Ἄν, πρὶν διανύσουν τὸ συμφωνηθὲν διάστημα, λυγίσει ὁ ἕνας ἀπὸ τοὺς δύο, θὰ πρέπει ὁ ἄλλος νὰ κατανοήσει τὴν ἀδυναμία μὲ συμπάθεια, καὶ νὰ δεχθεῖ τὴ διακοπὴ τῆς συμφωνίας. Ἂν δὲν δεχθεῖ, ἡ μοιχεία εἶναι πολὺ κοντά.
Καὶ ἐξηγεῖ ὁ Παῦλος·
Αὐτὸ σας τὸ λέω μὲ συγκατάβαση, ὄχι μὲ διαταγή. Διότι θέλω ὅλοι οἱ ἄνθρωποι νὰ εἶναι ὅπως κι ἐγώ· ἀλλὰ ὁ καθένας ἔχει δικό του χάρισμα ἀπὸ τὸ Θεό, ἄλλος μὲν ἔτσι, ἄλλος δὲ ἀλλιῶς (7, 6-7).
Ἀφήνει περιθώριο, ἂν θέλουν, νὰ παρατείνουν τὴν ἀποχή, πάντα μὲ κοινὴ ἀπόφαση. Ἀλλὰ τὸ θεωρεῖ παρακινδυνευμένο, καὶ προτιμᾷ τὸ σίγουρο, τὴν ἀσφάλεια, τὸ λιμάνι, τὸ «πάλιν συνέρχεσθε». [Ἡ σοφὴ συμβουλὴ τοῦ Παύλου δὲν ἔχει καμμιὰ σχέση μὲ τὶς ἄγριες καὶ βίαιες ἐγκρατιτικὲς αἱρετικὲς πρακτικὲς ὁρισμένων «γερόντων», οἱ ὁποῖοι κινούμενοι συνήθως ἀπὸ ὑλικὰ συμφέροντα ἢ ἀπὸ ψυχολογικὴ ἀντιζηλία, φτάνουν στὸ σημεῖο νὰ περάσουν τὴν ἀντίχριστη ἰδέα ὅτι ἡ φυσιολογικὴ συνεύρεση τοῦ ἀνδρογύνου εἶναι ἁμαρτία, ἐπιβάλλοντας σὲ ζεύγη ὑποχρεωτικὴ ἀποχή, ἤ, τὸ χειρότερο, χωρίζοντας τὸ ἀνδρόγυνο καὶ κάνοντας μοναχούς, ἤ, τὸ ἀκόμη χειρότερο, ὑποτάσσοντας μόνο τὴ γυναῖκα ὡς «γέροντες» καὶ ἐντάσσοντάς την στὸ γυναικεῖο κοινόβιό τους, ἀφοῦ ἐγκαταλείψει ἄσπλαχνα τὸν ἄντρα της. Αὐτοὺς ἐννοεῖ καὶ καταδικάζει ὁ Παῦλος ὡς αἱρετικοὺς μὲ κύριο χαρακτηριστικὸ τῆς αἱρέσεώς των τὸ «κωλυόντων γαμεῖν» (Α΄ Τιμ 4,1-4), τὴν παρεμπόδιση τοῦ γάμου. Βλ. καὶ Χρήστου Π., Ἐγκρατῖται, στὴν ΘΗΕ, καὶ Σιαμάκη Κ., «Λεξικὸ τῆς Κ.Δ.», λ. ὑπέρακμος.]
Ἐπιθυμία καὶ εὐχὴ τοῦ Παύλου εἶναι ὅλοι, ἄνδρες καὶ γυναῖκες, νὰ εἶναι ἄγαμοι. Ἀλλὰ μόνο ἐπιθυμία καὶ εὐχή, ὄχι διαταγή. Ἡ διαταγὴ ἐμβολίζει τὴν ἐλευθερία τοῦ ἀνθρώπου. Τονίζει τὸ χάρισμα τῆς παρθενίας ὡς ἀνώτερο ἀπὸ τὸ γάμο, ἀλλὰ δὲν παραλείπει νὰ τονίσει ὅτι καὶ ὁ γάμος εἶναι χάρισμα, δῶρο τοῦ Θεοῦ. Χάρισμα τὸ ἕνα, χάρισμα καὶ τὸ ἄλλο. Δὲν εἶναι ἁμαρτία, ὅπως λένε οἱ αἱρετικοί. [Μητροπολίτης ἐπαρχιακῆς μητροπόλεως στὶς μέρες μας, ἀσχολούμενος μὲ ἵδρυμα θρησκευτικῶν γυναικῶν, ἀθεράπευτος ἐγκρατίτης, ὑπέρμαχος τοῦ νοσηροῦ «γεροντισμοῦ», σὲ σύναξη ἱερέων ἐρωτηθεὶς ἂν ὁ γάμος εἶναι ἁμαρτία, ἀπάντησε μὲ στεντόρεια κραυγή· «Ναί, εἶναι ἁμαρτία!» κηρύσσοντας αἵρεση γυμνῇ τῇ κεφαλῇ. Εἶναι εὔκαιρο ν᾿ ἀναλογιστεῖ κανεὶς πόσο ἔχει εἰσχωρήσει στὴν ἐκκλησία ἡ ἀντιχριστιανικὴ καὶ σεμνότυφη αὐτὴ ἀντίληψη τοῦ «γεροντισμοῦ», ὅταν ὑποστηρίζεται καὶ ἀπὸ ἐπισκόπους.]
Καὶ προτρέπει ὁ Παῦλος·
Συνιστῶ δὲ στοὺς ἄγαμους καὶ στὶς χῆρες ὅτι εἶναι καλὸ νὰ παραμείνουν ὅπως κι ἐγώ. Ἂν ὅμως δὲν μποροῦν νὰ ἐγκρατευθοῦν, ἂς κάνουν γάμο· διότι εἶναι καλύτερα νὰ κάνουν γάμο, παρὰ νὰ καίγονται σαρκικῶς (7, 8-9).
Γνώμη καὶ σύσταση τοῦ Παύλου, ὄχι ὑποχρεωτική, ἀλλὰ προαιρετική, εἶναι οἱ ἄγαμοι καὶ οἱ χῆρες νὰ παραμένουν ἔτσι ὅπως εἶναι. Νὰ μὴ συνάψουν γάμο. Ἀλλά, κι ἂν συνάψουν, δὲν εἶναι ἁμαρτία. Διότι καὶ ὁ Κύριος εἶπε· «οὐ πάντες χωροῦσι» καὶ «ὁ δυνάμενος χωρεῖν, χωρείτω» (Μθ 19, 11-12). Δὲν μποροῦν ὅλοι τὴν ἄγαμη ζωή. Ὡς «χῆρες» ἐννοεῖ τὶς χῆρες ποὺ πέθανε ὁ ἄντρας τους καὶ ἔχουν δικαίωμα νὰ κάνουν δεύτερο γάμο (Α΄ Κορ 7,39). Ἡ πύρωση εἶναι ἐπικίνδυνη. Καλύτερα γάμο, τὸ σίγουρο, παρὰ φλόγωση, τὸ ἀβέβαιο.
Καὶ προσθέτει ὁ Παῦλος·
Σ᾿ αὐτοὺς πάλι ποὺ ἔχουν κάνει γάμο παραγγέλλω, ὄχι ἐγώ, ἀλλὰ ὁ Κύριος, ἡ γυναῖκα νὰ μὴ χωρισθεῖ ἀπὸ τὸν ἄντρα· κι ἂν συμβεῖ νὰ χωρισθεῖ, ἂς παραμένει χωρὶς ἄλλο γάμο, ἢ ἂς συμφιλιωθεῖ μὲ τὸν ἄντρα της. Καὶ ὁ ἄντρας νὰ μὴν ἀφήνει τὴν γυναῖκα του (7, 10-11).
Ἡ γυναῖκα δὲν μπορεῖ νὰ εἶναι ὑπαίτια χωρισμοῦ ἀπὸ τὸν ἄντρα της. Δεύτερος ἢ τρίτος γάμος της δὲν συνιστᾶται, διότι ὁ κατὰ Χριστὸν γάμος εἶναι ἀδιάλυτος, καὶ ὁ Θεὸς θέλει τὸν ἄνθρωπο μονογαμικό. Τὸ ἴδιο ἰσχύει καὶ γιὰ τὸν ἄντρα. Νὰ μὴν ἀφήνει τὴ γυναῖκα του. Ἡ συμφιλίωση μὲ τὸν ἄντρα εἶναι ἡ καλύτερη, ἢ μᾶλλον ἡ μοναδικὴ λύση. Καὶ οἱ σημερινοὶ σκεπτόμενοι δικηγόροι, παρὰ τὸ ὅτι ἔχουν κέρδη ἀπὸ τὰ διαζύγια, καθὼς βλέπουν τὰ δράματα τῶν χωρισμῶν, λένε· «Ἡ χειρότερη συμφιλίωση εἶναι καλύτερη ἀπὸ τὸ καλύτερο διαζύγιο». Συμπερασματικά· ἕναν ἄντρα δικαιοῦται ἡ γυναῖκα, καὶ μία γυναῖκα δικαιοῦται ὁ ἄντρας.
Σήμερα ἡ κοινωνία τῆς διαστροφῆς καὶ τοῦ ἐλευθέρου ἔρωτος ἔχει φτάσει στὸ ἐκ διαμέτρου ἀντίθετο. Ἄντρες καὶ γυναῖκες χωρίζουν μὲ τὴν παραμικρὴ ἀσυμφωνία, ἢ καὶ χωρὶς αὐτήν, ἀνεβάζοντας τὰ διαζύγια στὸ 50% τῶν γάμων. Οἱ ἄνθρωποι ἔχουν σ’ αὐτὸ καὶ τὶς σχετικὲς ἐξωθήσεις ἀπὸ βδελυκτὰ πρόσωπα τῆς τηλεοράσεως, συμβεβλημένα μὲ τὸ διάβολο, ὅπως· «Καλέ, πέντε χρόνια παντρεμένοι, καὶ δὲν χωρίσατε ἀκόμη;»! Τείνουν νὰ παρουσιάσουν τὸ διαζύγιο φυσιολογικό, καὶ τὸν ἰσόβιο γάμο ἀφύσικο!
Ἐπειδὴ ὁ Παῦλος ἤξερε ὅτι μὲ τὸ πρόσχημα τῆς ἐγκρατείας ἢ ἄλλων προφάσεων μικροψυχίας θὰ συνέβαιναν χωρισμοί, εἶπε γιὰ καμμιὰ αἰτία νὰ μὴ γίνεται χωρισμός. Κι ἂν συμβεῖ, συνιστᾶται ὡς πιὸ ἀνώδυνη λύση τὸ νὰ μένει ἡ γυναῖκα στὸ ἴδιο σπίτι μὲ τὸν ἄντρα της, ἔστω κι ἂν δὲν ἔχουν σαρκικὴ μίξη. Ἔτσι ἀποφεύγεται νὰ συζεῖ ἡ γυναῖκα μὲ ἄλλον ἄντρα.
Γιὰ νὰ μὴ συμβαίνουν τέτοια δυσάρεστα, συνιστᾶται ἡ πρόληψη. Οἱ σύζυγοι, ὄχι μόνο ν’ ἀποφεύγουν τὶς προστριβὲς καὶ διαφωνίες, ἀλλὰ καὶ νὰ συντελοῦν στὴν ἰσχυροποίηση τῆς μεταξύ τους ἀγάπης καὶ στὴ σύσφιξη τῆς ἑνότητος, διότι ὁ νόμος τοῦ Θεοῦ, ὅπως βλέπουμε, ἀπαγορεύει τὸ χωρισμὸ καὶ τὴ διάλυση τοῦ γάμου.
Τέλος ὁ Παῦλος συνιστᾷ·
Στοὺς ὑπόλοιπους λέω ἐγώ, ὄχι ὁ Κύριος· ἂν κάποιος Χριστιανὸς ἔχει γυναῖκα ἄπιστη, καὶ αὐτὴ θέλει νὰ συνοικεῖ μαζί του, νὰ μὴν τὴν ἀφήνει (7,12).
Ἄπιστη, ὄχι αἱρετικὴ ἢ ἀλλόθρησκη. Ὑπάρχει διαφορά. Ἡ ἄπιστη μπορεῖ νὰ γίνει Χριστιανή. Ἡ αἱρετικὴ καὶ ἡ ἀλλόθρησκη δύσκολα. Ὡς ἄπιστη ἐννοεῖ τὴ γυναῖκα ποὺ πῆρε ὁ Χριστιανὸς πρὶν πιστεύσουν στὸ εὐαγγέλιο. Μετὰ τὸ κήρυγμα, ἂν ὁ μὲν ἄντρας πιστεύσει στὸ Χριστό, ἡ δὲ γυναῖκα παραμείνει στὴν εἰδωλολατρία, ἀλλὰ δὲν θέλει νὰ χωρίσει, αὐτὴν δὲν πρέπει νὰ τὴ χωρίζει ὁ ἄντρας. Ὁμοίως καὶ ἡ γυναῖκα νὰ παραμείνει κοντὰ στὸν ἄντρα της, ἔστω κι ἂν αὐτὸς δὲν πίστεψε ἀκόμη στὸ Χριστό.
Ἀθάνατα τὰ λόγια του Θεοῦ. Ἂν οἱ κοινωνίες καὶ τὰ ἔθνη τὰ ἐφάρμοζαν, εἶναι σίγουρο ὅτι θὰ ἐπικρατοῦσε ἡ συνοχὴ ἡ ἀγάπη καὶ ἡ εὐτυχία στὶς συζυγίες καὶ στὶς οἰκογένειες. Ἂν δυστυχῶς αὐτὰ πεθαίνουν, ὀφείλεται στὴν ἀπομάκρυνση τῶν ἀνθρώπων ἀπὸ τὸ Θεό.
Ἀθανάσιος Γ. Σιαμάκης, ἀρχιμανδρίτης
Δημοσιεύτηκε στὶς 14 Δεκεμβρίου 2017, 00:07