συμβολή

Ὁ Χριστὸς ὁ βράχος τῆς ζωῆς

Σάββατο γ΄ ἑβδομάδος Ματθαίου (Μθ 7,24-8,4)

Τὸ εὐαγγελικὸ ἀνάγνωσμα εἶναι ὁ ἐπίλογος τῆς Ἐπὶ τοῦ ὅρους ὁμιλίας τοῦ Χριστοῦ, καὶ ἡ θεραπεία τοῦ λεπροῦ ἡ ἐπιβεβαίωση τῆς δεσποτείας του. Πῶς ἔκλεισε τὴ βαρυσήμαντη ὁμιλία του ὁ Κύριος; Καλώντας τοὺς ἀκροατάς του νὰ ἐφαρμόσουν αὐτὰ ποὺ ἄκουσαν. Λέει·

Καθέναν ποὺ ἀκούει τὰ λόγιά μου αὐτὰ καὶ τὰ ἐφαρμόζει θὰ τὸν παρομοιάσω μὲ ἄνθρωπο μυαλωμένο ποὺ ἔκτισε τὸ σπίτι του πάνω στὴν πέτρα. Καὶ κατέβηκε ἡ βροχὴ καὶ ἦρθαν οἱ ποταμοὶ καὶ φύσηξαν οἱ ἄνεμοι καὶ ἔπεσαν πάνω στὸ σπίτι ἐκεῖνο, ἀλλὰ δὲν ἔπεσε· διότι εἶχε θεμελιωθεῖ πάνω στὴν πέτρα. Κι ὁ καθένας ποὺ ἀκούει τὰ λόγιά μου αὐτὰ καὶ δὲν τὰ ἐφαρμόζει θὰ ὁμοιάσει μὲ ἄμυαλο ἄνθρωπο, ποὺ ἔκτισε τὸ σπίτι του πάνω στὴν ἄμμο¹. Καὶ κατέβηκε ἡ βροχὴ καὶ ἦρθαν οἱ ποταμοὶ καὶ φύσηξαν οἱ ἄνεμοι, καὶ χτύπησαν πάνω στὸ σπίτι ἐκεῖνο, καὶ ἔπεσε, καὶ τὸ πέσιμό του ἦταν μεγάλο (24-27).

Ὁ Κύριος διδάσκει μὲ παράδειγμα, γιὰ νὰ τὸν καταλάβουν ὅλοι οἱ ἀκροαταί του, ποὺ στὴν πλειονότητά τους ἦταν ἁπλοὶ ἄνθρωποι. Ὡς σπίτι ἐννοεῖ τὴ ζωή, ὡς πέτρα τὰ λόγια του, ὡς βροχὴ καὶ ποτάμια τὶς δοκιμασίες τῆς ζωῆς. Ἔτσι ὅλοι κατάλαβαν ὅτι ὀνομάζει μυαλωμένους ὅσους ἐφαρμόζοντας τὰ λόγια του ἀσφαλίζουν τὴ ζωή τους ἀπὸ τὰ χτυπήματα καὶ τὶς δοκιμασίες τῆς ζωῆς, ἐνῷ ἄμυαλους ἐκείνους ποὺ ἀδιαφοροῦν γιὰ τὸ ὕψιστο ἀγαθὸ τῆς ζωῆς, τῆς ἐδῶ καὶ τῆς ἐκεῖ, ἀφοῦ ἀπὸ τὴν ἐδῶ ἐξαρτᾶται καὶ ἡ ἐκεῖ.

Οἱ μυαλωμένοι στηρίζοντας τὸ μέλλον τοὺς πάνω σὲ στερεὲς καὶ ἀκατάλυτες ἀλήθειες δὲν πρόκειται νὰ ἐπηρεαστοῦν ἀπὸ τὶς μπόρες καὶ τὶς φουρτοῦνες τῆς ζωῆς. Οἱ ἄλλοι στηρίζοντας τὸ μέλλον τους πάνω στὴν ἄμμο, δηλαδὴ σὲ σαθρὲς καὶ ἑτοιμόρροπες βάσεις, μὲ τὶς πρῶτες ἀντιξο­ότητες θὰ καταρρεύσουν. Ἡ ἐπιχείρηση, τὸ κέρδος, οἱ γνωριμίες, ἡ ἐπιστήμη, τὰ νιάτα, οἱ φιλίες, οἱ ἱκανότητες, εἶναι θεμέλια πάνω στὴν ἄμμο· δὲν παρέχουν ἐγγυήσεις γιὰ τὸ μέλλον. Μόνο ἕνας ἄμυαλος θὰ μποροῦσε νὰ στηριχθεῖ σὲ τέτοιες ἀμμώδεις καὶ ἐφήμερες ἀξίες.

Ὁ Χριστός, τὰ λόγια του καὶ τὰ ἔργα του, εἶναι τὸ πέτρινο θεμέλιο, καὶ πάνω σ’ αὐτὸ κτίζουν τὴ ζωή τους οἱ συνετοί. Δεῖτε τὸν πολύαθλο Ἰώβ, ποὺ στήριξε τὴ ζωή του στὸ Θεὸ κι ὄχι στὴν ὕλη. Ἄντεξε σ’ ὅλες τὶς φοβερὲς δοκιμασίες καὶ ἀποδείχτηκε διαμάντι τοῦ Θεοῦ. Αὐτὸς ποὺ χτυπάει τὸ διαμάντι, εἶναι ὁ ἴδιος πληττόμενος. Ὁ διάβολος χτύπησε τὸν Ἰώβ, ἀλλὰ στὴν πραγματικότητα, ὅπως ὁμολόγησε, χτυπήθηκε ὁ ἴδιος.

Οἱ ἀκούοντες τὰ λόγια του Χριστοῦ καὶ μὴ ἐφαρμόζοντες αὐτά, στηρίζουν τὴν ἐλπίδα τους στὰ ἄλλα μάταια καὶ ἐπίγεια. Ὅταν ὅμως ἔρθουν οἱ δοκιμασίες, οἱ συμφορές, οἱ δυστυχίες, οἱ συκοφαντίες, οἱ ἐπιβουλές, οἱ ἀρρώστιες, οἱ θάνατοι, τὰ πένθη, οἱ καταστροφές, ἡ θέση τους εἶναι τραγική. Σκανδαλίζονται καὶ χάνουν τὴ ζωή τους τὴν ἐδῶ καὶ τὴν ἐκεῖ. Ἂν πέσει ἕνα σπίτι ἀπὸ σεισμό, μπορεῖ ὁ ἄνθρωπος νὰ κτίσει ἄλλο. Ἀλλ’ ἕνας ποὺ ἔχασε τὴν εὐκαιρία νὰ στηρίξει τὴ ζωή του σὲ αἰώνιες ἀξίες, θὰ βρεθεῖ ἄστεγος στὴν αἰωνιότητα, ὅπου δὲν θὰ ἔχει τὴ δυνατότητα νὰ διορθώσει τὰ ἐρείπια.

Καὶ συνέβη, ὅταν τελείωσε ὁ Ἰησοῦς τοὺς λόγους αὐτούς, νὰ ἐκπλήσσονται τὰ πλήθη ἀπὸ τὴ διδαχή του. Διότι τοὺς δίδασκε μὲ ἐξουσία κι ὄχι ὅπως οἱ γραμματεῖς (28-29).

Ἡ ἐντύπωση ποὺ ἀποκόμισαν οἱ ἀκροαταὶ τοῦ Ἰησοῦ ἦταν ἐκθαμβω­τική. Ἐνῷ θὰ περίμενε κανεὶς ὕστερα ἀπὸ ὅσα τοὺς φόρτωσε μὲ τὸ λόγο του νὰ δυσανασχετοῦν, ἐν τούτοις τὸν ἄκουγαν μὲ ἀδιάπτωτο ἐνδιαφέρον κι εἶχαν κυριευθεῖ ἀπὸ ἔκτακτη ψυχικὴ ἱκανοποίηση. Διότι μιλοῦσε μὲ αὐθεντία κι ὄχι ὅπως οἱ σύγχρονοί τους γραμματεῖς μὲ ἀβεβαιότητα. Καὶ τὰ λόγια του ἀνταποκρινόταν στὶς προσδοκίες τους. Σὰν ἀφεντικὸ ὁ Κύριος ἄλλοτε καταργοῦσε καὶ ἄλλοτε συμπλήρωνε τὸ Νόμο. Ὅλοι κατάλαβαν ὅτι καὶ ὁ Μωϋσῆς καὶ οἱ προφῆτες ἦταν ἁπλοὶ διερμηνευταὶ τοῦ Θεοῦ, ἐνῷ ὁ ἴδιος ἦταν ὁ Νομοθέτης.

Κι ὅταν κατέβηκε ἀπὸ τὸ ὅρος, τὸν ἀκολούθησαν πλήθη πολλά. Καὶ νά ἕνας λεπρὸς τὸν προσκύνησε καὶ τοῦ λέει· Κύριε, ἂν θέλεις, μπορεῖς νὰ μὲ καθαρίσεις. Καὶ ἁπλώνοντας τὸ χέρι του ὁ Ἰησοῦς τὸν ἄγγιξε λέγοντας· Θέλω, νὰ καθαριστεῖς. Κι ἀμέσως καθαρίστηκε ἡ λέπρα του. Καὶ τοῦ λέει ὁ Ἰησοῦς· Πρόσεχε νὰ μὴν τὸ πεῖς σὲ κανέναν, ἀλλὰ πήγαινε καὶ δεῖξε τὸν ἑαυτό σου στὸν ἱερέα καὶ πρόσφερε τὸ δῶρο ποὺ ὅρισε ὁ Μωϋσῆς, γιὰ νὰ ξέρουν ὅτι ἔγινες καλὰ (8,1-4).

Ἡ λέπρα² ἦταν μεταδοτικὴ ἀσθένεια. Στὰ χρόνια ἐκεῖνα ἦταν βαριὰ καὶ σχεδὸν ἀνίατη. Συμπτώματα· μέτωπο παχὺ καὶ ρυτιδωμένο, ἐξογκώ­ματα καὶ τερατώδης διήθηση τῆς μύτης καὶ τῶν χειλέων, ἐξαφάνιση τῶν φρυδιῶν καὶ τῆς γενειάδος, ἐλεφαντίαση τῶν κάτω ἄκρων, προσβολὴ τοῦ κερατοειδοῦς καὶ συχνὴ τύφλωση, ἕλκη στὸ σῶμα συχνὰ θανατηφόρα, προσβολὴ τοῦ λάρυγγα τοῦ φάρυγγα καὶ τῶν βρόχων, ἀδυνάτισμα τῆς φωνῆς, δυσκατάποση καὶ δύσπνοια, μὲ μία λέξη γενικὴ παραμόρφωση τοῦ σώματος (Πάπυρος).

Σήμερα ἡ ἰατρικὴ κάνει νωρὶς τὴ διάγνωση καὶ πρὶν νὰ ἐκδηλωθοῦν τὰ συμπτώματα, χορηγεῖ τὰ κατάλληλα ἀντιβιοτικὰ γιὰ κάποιους μῆνες καὶ ἐπέρχεται ἡ θεραπεία. Ἀλλὰ καὶ πάλι κανένας γιατρὸς δὲν μπορεῖ νὰ θεραπεύσει χωρὶς φάρμακα καὶ ἀκαριαίως, ὅπως ὁ Χριστὸς μὲ ἕνα λόγο του.

Οἱ λεπροὶ ζοῦσαν ἔξω ἀπὸ τὶς κοινωνίες, γιὰ νὰ μὴ μεταδοθεῖ ἡ ἀσθένεια καὶ σὲ ἄλλους, καὶ πρῶτα στὶς οἰκογένειές τους. Πιθανῶς ὁ συγκεκριμένος νὰ βρισκόταν τὴν ἡμέρα ἐκείνη στὸ βουνό, ὅπου μίλησε ὁ Κύριος, καὶ νὰ ἄκουσε ἀπὸ κάποια ἀπόσταση τὴν ὁμιλία του, ἀμέσως δὲ μετὰ τὴ λήξη τῆς ὁμιλίας τὸν πλησίασε.

Μὲ τὸ «ἂν θέλεις» δὲν ἀμφισβήτησε ὁ λεπρὸς τὴν καλὴ θέληση τοῦ Ἰησοῦ· μᾶλλον τὸ εἶπε μὲ διακριτικὸ καὶ ταπεινόφρονα τρόπο, «Ἂν μὲ κρίνεις ἄξιο νὰ μοῦ δοθεῖ ἡ ὑγεία ἀπὸ σένα». Ὁ Κύριος ἐπιβραβεύοντας τὴν πίστη τοῦ ἀσθενοῦς, ἐκδηλώνει ἄμεσα τὴν καλή του διάθεση καὶ λέει ἐξουσιαστικά· Θέλω, καθαρίσθητι· καὶ εὐθέως ἐκαθαρίσθη αὐτοῦ ἡ λέπρα.

Ἦταν καταπληκτικό. Τὴν ἴδια στιγμὴ ἔγινε καλά. Ἕνα πρᾶγμα ποὺ γιὰ τ’ ἀνθρώπινα δεδομένα εἶναι ἀκατόρθωτο, ἔγινε τόσο εὔκολα καὶ γρή­γορα καὶ ἀποτελεσματικά. Ὁ Κύριος ἔδειξε τὴ νομοθετική του ἐξουσία μὲ τὶς ἐπεμβάσεις του στὸ Νόμο. Τώρα δείχνει τὴν ἐξουσία του πάνω στὴ φύση μὲ τὴν πλήρη ἴαση τοῦ λεπροῦ καὶ τὴν τέλεση ἄλλων ἐννέα σημείων θεραπείας ποὺ ἔκανε στὴ συνέχεια. Εἶναι ὁ παντοδύναμος Θεὸς καὶ δεσπότης ποὺ ἔχει τὰ πάντα στὴν ἐξουσία του καὶ θέλει τὴ σωτηρία τῶν ἀνθρώπων. Πόση ἐμπιστοσύνη θὰ πρέπει νὰ τοῦ ἔχουμε!

Ἀθανάσιος Γ. Σιαμάκης, ἀρχιμανδρίτης

1. Ὡς ἄμμο ὁ Κύριος δὲν ἐννοεῖ ἐκείνη τῶν ἀκτῶν καὶ τῶν ποταμῶν, διότι σ’ αὐτὴ στερεώνονται καλὰ τὰ θεμέλια· ἐννοεῖ τὴν ἄμμο τῶν ἐρήμων καὶ μάλιστα τῆς Σαχάρας, ποὺ εἶναι σὰν τέφρα καὶ σκόνη καὶ εὔκολα διαβρώνεται ἀπὸ βροχὲς καὶ ρυάκια, ἀκόμη τὴν παίρνει συχνὰ ὁ νοτιᾶς καὶ καθὼς αἰωρεῖται τὴ μεταφέρει σὲ μεγάλες χιλιομετρικὲς ἀποστάσεις.

2. Τὸ βακτηρίδιο ποὺ προκαλεῖ τὴ λέπρα ἀνακαλύφθηκε ἀπὸ τὸ Νορβηγὸ γιατρὸ Χάνσεν (1841-1912). Ἡ λέπρα ἦταν γνωστὴ καὶ στοὺς Ἕλληνες· Ἱπποκράτης, Ἀφορισμοὶ 1248. Στὴν ἀρχαία Τριφυλία στὶς παρυφὲς βουνοῦ ποὺ ἦταν τραχὺ εἶχε κτιστεῖ πόλη μὲ τὸ ὄνομα Λέπρεον, τὸ ὁποῖο πῆρε πιθανῶς τὸ ὄνομα ἀπὸ τοὺς κτίστες του ποὺ ἦταν λεπροί, ὅπως σήμερα χρησιμοποιεῖται τὸ νησὶ Σπιναλόγγα, βορείως τῆς Κρήτης, γιὰ τοὺς Χανσενικούς· Σούμμα (= Σουΐδας), λ. Λέπρεον. Πιθανώτατα τὸ Λέπρεον νὰ κτίστηκε ἀπὸ ἄλλους γιὰ τοὺς λεπρούς.

(δημοσίευσι· ἰούλιος 2013)