συμβολή

Εὐλογημένη συνάντηση

ΙΕ΄ Κυρ. Λκ. (Λκ 19,1-10), Ζακχαίου

    Ὁ Ζακχαῖος ἐκδηλώνει ἔντονη ἐσωτερικὴ παρόρμηση νὰ δεῖ τὸν Κύριο ἐξ ἀποστάσεως, ἀλλ’ ὁ Κύριος ἀνέλπιστα ξεπερνάει τὶς προσδοκίες του· τοῦ γνωρίζεται ἀπὸ κοντά, προσωπικά, σωτήρια. Ἕνα βῆμα κάνει ἐκεῖνος πρὸς τὸ Χριστό, δέκα κάνει ὁ Χριστὸς πρὸς αὐτόν. Ἂς εἶναι τελώνης καὶ ἀρχιτελώνης καὶ «λῃστής», βουτηγμένος στὴν ἀδικία, στὴν αἰσχροκέρδεια καὶ στὸ αἷμα. Ἀρκεῖ ποὺ ἔδειξε ἐνδιαφέρον. Ποῦ εἶπε τὸ «ναί». Τὰ ὑ­πόλοιπα γιὰ τὴ σωτηρία του τὰ φροντίζει Ἐκεῖνος. Καὶ τὸν τόπο (συκο­μο­ρέα) καὶ τὸν τρόπο («Ζακχαῖε... σήμερον γὰρ ἐν τῷ οἴκῳ σου δεῖ με μεῖναι») καὶ τὸ χρόνο («Καὶ εἰσελθὼν διήρχετο τὴν ᾿Ιεριχῶ» – σκόπιμη δι­έ­λευση).

    Δὲν ἀποκλείεται σὲ μία τέτοια συνάντηση νὰ ὑπάρξουν καὶ δυσκολίες φυσικές (κοντὸ ἀνάστημα, κοσμοσυρροή), ἠθικές (ἁμαρτωλότητα), κοι­νω­νι­κές (γογγυσμὸς πλήθους γιὰ τὴν ἐπιλογὴ τοῦ Χριστοῦ νὰ μείνει στὸ σπίτι του). Αὐτὲς ὅμως δὲν ἀνακόπτουν τὴν ὁρμὴ τοῦ Ζακχαίου. Ὅλες τὶς δυσ­κολίες τὶς παραμερίζει ὁ Ζακχαῖος, τὶς φυσικὲς μὲ τὸ ἀνέβασμα στὸ δέν­τρο, τὶς ἠθικὲς μὲ τὴ μετάνοια, τὶς κοινωνικὲς μὲ τὴν ἐπιστροφὴ τῶν κλο­πι­μαίων στὸ τετραπλάσιο. Ἡ δυνατὴ ἕλξη ποὺ αἰσθάνεται ἀπὸ τὸν Κύριο ἰσοπεδώνει ὅλα τὰ ἐμπόδια.

    Ὁ στόχος τῆς γνωριμίας τοῦ Ζακχαίου μὲ τὸ Χριστὸ τελικὰ ἐπιτυγ­χά­νεται καὶ ὑπερακοντίζεται, καθὼς στὸ μεταξὺ ἔρχονται καὶ ἄλλες εὐλογίες. Ὁ Χριστὸς γνωρίζεται μὲ τὰ μέλη τῆς οἰκογενείας του, τὴ γυναῖκα του, τὰ παιδιά του, τοὺς ἄλλους σπιτικούς, καὶ ἡ σωτηρία ἁπλώνεται σ’ ὅλο τὸ σπίτι. Ἕνα ζητεῖ ὁ ἄνθρωπος ἀπὸ τὸ Θεό, δέκα τοῦ δίνει ὁ φιλόστοργος Πατέρας.

    Ἡ ἔμφαση δίδεται στὴν ἐπιρροὴ ποὺ ἀσκεῖ ὁ πατέρας μέσα στὸ σπίτι. Ὁ πατέρας ἐπηρεάζει καταλυτικὰ καὶ τοὺς ἄλλους, εἴτε πρὸς τὸ καλὸ εἴτε πρὸς τὸ κακό. Στὴ συγκεκριμένη περίπτωση πρὸς τὸ καλό, ἀφοῦ τὰ μέλη τῆς οἰκογένειας συμφωνοῦν στὴν ἀπόφαση τοῦ πατέρα γιὰ μετάνοια καὶ ἀ­πο­κατάσταση τῶν ἀδικιῶν. Καὶ τὸν ἀκολουθοῦν.  Μπαίνουν κι αὐτοὶ στὸ δρό­μο τῆς σωτηρίας ποὺ ἄνοιξε ἐκεῖνος. Ἔτσι ἡ εὐλογία χύνεται στὶς καρ­διὲς ὅλων στὸ σπίτι. Πρωτόγνωρη τώρα ἡ χαρὰ ὅλων. Αἰσθήματα οὐράνια. Πρὶν ἀφθονία ὕλης, ἀλλὰ καμμία χαρά. Τώρα θυσία ὕλης, ἀλλὰ χαρὰ ἀνεκ­λά­λητη. Πρὶν ἀπουσία Χριστοῦ καὶ κόλαση. Τώρα παρουσία Χριστοῦ καὶ παράδεισος.

    Τὸ πιὸ συνηθισμένο ὅμως εἶναι τὸ ἀντίθετο. Τὸ κακὸ παράδειγμα τοῦ πα­τέρα νὰ μεταδίδεται σὰ λοιμικὴ νόσος καὶ στοὺς ἄλλους, καὶ κυρίως στὰ παιδιά, τὰ ὁποῖα ἐξωθεῖ στὴν καταστροφὴ καὶ στὸ θάνατο. Εἴτε τὸ κακὸ παράδειγμα σὲ σχέση μὲ τὴν ἀδιαφορία τοῦ πατέρα γιὰ τὸ λόγο τὴν ἐκκλησία καὶ τὰ μυστήρια, εἴτε μὲ τὴ χαλαρότητα τῶν ἠθῶν (μοιχεῖες, πορ­νεῖες, διαζύγια, βλασφημίες, ἄρνηση, ἐπιθετικότητα), εἴτε μὲ κακὲς συνή­θειες (τσιγάρο, ἀλκοόλ, σπατάλη, χαρτοπαιξία, ὀκνηρία), εἴτε μὲ τὴν ἁρ­πα­γὴ καὶ τὴν ἀδικία, εἴτε μὲ τὴ σκληρότητα καὶ τὴν ἰδιοτέλεια, εἴτε μὲ τὴν γκρίνια καὶ τὰ πικρὰ λόγια, εἴτε μὲ τὴν  ἐγκατάλειψη καὶ τὴν ἀσπλαχνία, τὸ κακὸ παράδειγμα τοῦ πατέρα ἐπιδρᾶ δυσμενῶς στὴν οἰκογένεια.

    Θὰ ἦταν παράλειψη ἂν δὲν τονιζόταν καὶ ὁ μοχλὸς στὸν ὁποῖο ὀφεί­λε­ται ἡ σωτηρία τῶν ἀνθρώπων. Καὶ αὐτὸς δὲν εἶναι ἄλλος ἀπὸ τὴν ἀπέ­ραν­τη ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ πρὸς τὸν ἄνθρωπο· τὴν ἀγάπη ποὺ δὲν μᾶς τὴ χρω­στοῦσε· κι ὅμως μᾶς τὴ χάρισε περίσσεια, ἐκδηλώνοντας ἀκατανίκητο ἐνδιαφέρον γιὰ τὴ σωτηρία μας. Ἦρθε γιὰ ν’ ἀναζητήσει καὶ νὰ σώσει τὸ πρόβατο ποὺ ξέκοψε ἀπὸ τὸ κοπάδι καὶ χάθηκε καὶ κινδυνεύει ἀπὸ τὸ λύκο καὶ τ’ ἀγρίμια τοῦ λόγγου. Ἦρθε γιὰ τὸν ἄνθρωπο ποὺ ἔφυγε ἀπὸ τὸ Θεὸ καὶ ἀπειλεῖται ἀπὸ τὸ διάβολο. Ἦρθε, γιὰ νὰ τὸν ξαναφέρει στὸ Θεό. Καὶ ἦρθε ἀπὸ μόνος του· ἀπρόσκλητος· γιὰ νὰ στηρίξει πάνω του ὁ παρα­παίων ἄνθρωπος τὴ μεταμέλειά του καὶ νὰ ὀρθοποδήσει.

    Ποιός ἄλλος θὰ μποροῦσε νὰ βρεθεῖ μ’ αὐτὴν τὴν ἔννοια κοντά του; ἄνθρωπος; ἄγγελος; κανένας!  Μόνο ὁ Υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου καὶ αὐτόχρημα Υἱὸς καὶ Λόγος  τοῦ Πατρός, ὁ Θεάνθρωπος· μόνο αὐτὸς εἶχε τὴ θέληση καὶ τὴ δύναμη. Καὶ ἦρθε. Καὶ εἶναι ἀκόμη. Καὶ θὰ εἶναι μέχρι τὴ συντέλεια τοῦ αἰῶνος κοντὰ στὸν ἐξαθλιωμένο ἄνθρωπο, γιὰ τὸν ἴδιο πάντα σκοπό, γιὰ νὰ τοῦ δώσει χέρι βοηθείας, γιὰ νὰ τὸν βγάλει ἀπὸ τὸ βοῦρκο τοῦ κακοῦ.

     Ἀθανάσιος Γ. Σιαμάκης, ἀρχιμανδρίτης

(δημοσίευσι 26/1/2011)

Ευλογημένη συνάντηση 

ΙΕ΄ Κυρ. Λκ. (Λκ 19,1-10), Ζακχαίου

    Ο Ζακχαίος εκδηλώνει έντονη εσωτερική παρόρμηση να δει τον Κύριο εξ αποστάσεως, αλλ’ ο Κύριος ανέλπιστα ξεπερνάει τις προσδοκίες του· του γνωρίζεται από κοντά, προσωπικά, σωτήρια. Ένα βήμα κάνει εκείνος προς το Χριστό, δέκα κάνει ο Χριστός προς αυτόν. Ας είναι τελώνης και αρχιτελώνης και «ληστής», βουτηγμένος στην αδικία, στην αισχροκέρδεια και στο αίμα. Αρκεί που έδειξε ενδιαφέρον. Που είπε το «ναι». Τα υ­πόλοιπα για τη σωτηρία του τα φροντίζει Εκείνος. Και τον τόπο (συκο­μο­ρέα), και τον τρόπο («Ζακχαίε... σήμερον γαρ εν τω οίκω σου δει με μείναι»), και το χρόνο («Και εισελθών διήρχετο την Ιεριχώ» - σκόπιμη δι­έ­λευση).

    Δεν αποκλείεται σε μια τέτοια συνάντηση να υπάρξουν και δυσκολίες, φυσικές (κοντό ανάστημα, κοσμοσυρροή), ηθικές (αμαρτωλότητα), κοι­νω­νι­κές (γογγυσμός πλήθους για την επιλογή του Χριστού να μείνει στο σπίτι του). Αυτές όμως δεν ανακόπτουν την ορμή του Ζακχαίου. Όλες τις δυσ­κολίες τις παραμερίζει ο Ζακχαίος, τις φυσικές με το ανέβασμα στο δέν­τρο, τις ηθικές με τη μετάνοια, τις κοινωνικές με την επιστροφή των κλο­πι­μαίων στο τετραπλάσιο. Η δυνατή έλξη που αισθάνεται από τον Κύριο ισοπεδώνει όλα τα εμπόδια.

    Ο στόχος της γνωριμίας του Ζακχαίου με το Χριστό τελικά επιτυγ­χά­νεται και υπερακοντίζεται, καθώς στο μεταξύ έρχονται και άλλες ευλογίες. Ο Χριστός γνωρίζεται με τα μέλη της οικογενείας του, τη γυναίκα του, τα παιδιά του, τους άλλους σπιτικούς, και η σωτηρία απλώνεται σ’ όλο το σπίτι. Ένα ζητεί ο άνθρωπος από το Θεό, δέκα του δίνει ο φιλόστοργος Πατέρας.

    Η έμφαση δίδεται στην επιρροή που ασκεί ο πατέρας μέσα στο σπίτι. Ο πατέρας επηρεάζει καταλυτικά και τους άλλους, είτε προς το καλό είτε προς το κακό. Στη συγκεκριμένη περίπτωση προς το καλό, αφού τα μέλη της οικογένειας συμφωνούν στην απόφαση του πατέρα για μετάνοια και α­πο­κατάσταση των αδικιών. Και τον ακολουθούν.  Μπαίνουν κι αυτοί στο δρό­μο της σωτηρίας που άνοιξε εκείνος. Έτσι η ευλογία χύνεται στις καρ­διές όλων στο σπίτι. Πρωτόγνωρη τώρα η χαρά όλων. Αισθήματα ουράνια. Πριν αφθονία ύλης, αλλά καμμία χαρά. Τώρα θυσία ύλης, αλλά χαρά ανεκ­λά­λητη. Πριν απουσία Χριστού και κόλαση. Τώρα παρουσία Χριστού και παράδεισος.

    Το πιο συνηθισμένο όμως είναι το αντίθετο. Το κακό παράδειγμα του πα­τέρα να μεταδίδεται σα λοιμική νόσος και στους άλλους, και κυρίως στα παιδιά, τα οποία εξωθεί στην καταστροφή και στο θάνατο. Είτε το κακό παράδειγμα σε σχέση με την αδιαφορία του πατέρα για το λόγο την εκκλησία και τα μυστήρια, είτε με τη χαλαρότητα των ηθών (μοιχείες, πορ­νείες, διαζύγια, βλασφημίες, άρνηση, επιθετικότητα), είτε με κακές συνή­θειες (τσιγάρο, αλκοόλ, σπατάλη, χαρτοπαιξία, οκνηρία), είτε με την αρ­πα­γή και την αδικία, είτε με τη σκληρότητα και την ιδιοτέλεια, είτε με τη γκρίνια και τα πικρά λόγια, είτε με την  εγκατάλειψη και την ασπλαχνία, το κακό παράδειγμα του πατέρα επιδρά δυσμενώς στην οικογένεια.

    Θα ήταν παράλειψη αν δεν τονιζόταν και ο μοχλός στον οποίο οφεί­λε­ται η σωτηρία των ανθρώπων. Και αυτός δεν είναι άλλος από την απέ­ραν­τη αγάπη του Χριστού προς τον άνθρωπο. Την αγάπη, που δεν μας τη χρω­στούσε. Κι όμως μας τη χάρισε περίσσεια, εκδηλώνοντας ακατανίκητο ενδιαφέρον για τη σωτηρία μας. Ήρθε για ν’ αναζητήσει και να σώσει το πρόβατο που ξέκοψε από το κοπάδι και χάθηκε και κινδυνεύει από το λύκο και τ’ αγρίμια του λόγγου. Ήρθε για τον άνθρωπο που έφυγε από το Θεό και απειλείται από το διάβολο. Ήρθε, για να τον ξαναφέρει στο Θεό. Και ήρθε από μόνος του· απρόσκλητος· για να στηρίξει πάνω του ο παρα­παίων άνθρωπος τη μεταμέλειά του και να ορθοποδήσει.

    Ποιος άλλος θα μπορούσε να βρεθεί μ’ αυτήν την έννοια κοντά του; άνθρωπος; άγγελος; κανένας!  Μόνο ο Υιός του ανθρώπου και αυτόχρημα Υιός και Λόγος  του Πατρός, ο Θεάνθρωπος· μόνο αυτός είχε τη θέληση και τη δύναμη. Και ήρθε. Και είναι ακόμη. Και θα είναι μέχρι τη συντέλεια του αιώνος κοντά στον εξαθλιωμένο άνθρωπο, για τον ίδιο πάντα σκοπό, για να του δώσει χέρι βοηθείας, για να τον βγάλει από το βούρκο του κακού.

    Αθανάσιος Γ. Σιαμάκης, αρχιμανδρίτης

(δημοσίευσι 26/1/2011)