ΕΠΙΛΟΓΕΣ
2. Λειτουργικὴ ζωή Θέματα ὁμιλητικῆς Λόγοι εἰς ἀποστολικὰ ἀναγνώσματα κυριακῶν ᾿Απόστολος κυριακῆς πατέρων (ἰουλίου)

PostHeaderIcon ᾿Απόστολος κυριακῆς πατέρων (ἰουλίου)

 

δηγίες Παύλου πρς Τίτον

 

Κυρ. (᾿Ιουλίου) Δ΄ οκ. συν. (Ττ 3,8-15)

 

Ὅλες οἱ οἰκουμενικὲς σύνοδοι χωρὶς ἐξαίρεση στὸ διάστημα τῆς δισχι­λι­ετοῦς ζωῆς τῆς ἐκκλησίας ἀντιμετώπισαν αἱρετικοὺς καὶ διετύπωσαν κά­ποιους ὅρους ἢ δόγματα τῆς μιᾶς ἁγίας καθολικῆς καὶ ἀποστολικῆς ἐκ­κλη­σίας, μὲ τοὺς ὁποίους πρόβαλαν τὶς ὀρθὲς θέσεις τῆς Ἐκκλησίας καὶ κατα­δίκασαν τὶς ἄτοπες δοξασίες τῶν αἱρέσεων. Καὶ ἡ Δ΄ οἰκουμενικὴ σύνοδος, ποὺ συγκλήθηκε στὴ Χαλκηδόνα τῆς Βιθυνίας (451), καταδίκασε τὸ μονο­φυ­σι­τισμὸ στὸ πρόσωπο τοῦ αἱρεσιάρχου Εὐτυχοῦς, ἡγουμένου κάποιας μο­νῆς τῆς Κωνσταντινουπόλεως.

Οἱ μονοφυσῖτες, ποὺ ζοῦν μέχρι σήμερα στοὺς ἀραβικοὺς καὶ ἀρμε­νι­κοὺς πληθυσμοὺς ὑπὸ τὴν ὀνομασία μεταχαλκηδόνιοι, ἀρνοῦνται τὴν ἀν­θρώπινη φύση τοῦ Χριστοῦ μετὰ τὴν ἀνάσταση, καὶ λένε γι’ αὐτὴν ὅτι ἐξα­φα­νίστηκε, διότι ἀπορροφήθηκε ἀπὸ τὴ θεία φύση του. Ἀλλ’ ἡ Δ΄ οἰκου­με­νικὴ σύνοδος δογμάτισε ὅτι ὁ «ἕνας καὶ ὁ αὐτὸς Χριστός, Υἱός, Κύριος, μονογενὴς γνωρίζεται ἀπὸ δύο φύσεις ἀσυγχύτως, ἀτρέπτως, ἀδιαιρέτως, ἀχωρίστως, καὶ πουθενὰ ἡ διαφορὰ τῆς φύσεως δὲν καταστρέφεται λόγῳ τῆς ἑνώσεώς των, ἀλλὰ σῴζεται ἡ ἰδιότητα τῆς κάθε μιᾶς καὶ ἑνώνεται σὲ ἕνα πρόσωπο καὶ μία ὑπόσταση» (Δοσίθεος).

Καὶ ἐπειδὴ ὁ λόγος περὶ αἱρέσεων, γι’ αὐτὸ καὶ σήμερα ἡ ἀποστολικὴ περικοπὴ ἀπὸ τὴν πρὸς Τίτον Ἐπιστολὴ στρέφεται γύρω ἀπὸ μία ἀπὸ αὐ­τές. Μιλάει γιὰ τὴν παλιὰ παναίρεση τοῦ γνωστικισμοῦ. Ὁ γνωστικισμὸς ἦταν ἕνα κρᾶμα νεοπλατωνικῶν, ἰουδαϊκῶν καὶ ἀνατολικῶν ἰδεῶν, ποὺ προσ­παθοῦσε νὰ «στηρίξει» τὴ χριστιανικὴ διδασκαλία μὲ ξένα διδάγ­μα­τα, γιὰ νὰ ὑψωθεῖ ἔτσι ἡ πίστη σὲ γνώση. Ἕνα πλοκάμι τοῦ γνωστικισμοῦ ἦταν καὶ ὁ νικολαϊτισμός, ποὺ ἀπασχολοῦσε ἄμεσα τότε τὸν Τίτο, ἐπί­σκοπο Κρήτης.

Ὁ Τίτος ἦταν στενὸς συνεργάτης τοῦ ἀποστόλου Παύλου, πρώην εἰ­δω­λο­λάτρης καὶ ῾Ρωμαῖος πολίτης. Στὴν πίστη τὸν ἔφερε ὁ ἀπόστολος Παῦλος χωρὶς περιτομή. Ἀργότερα οἱ ψευδάδελφοι ἀπαίτησαν νὰ περιτμηθεῖ, καὶ περιτμήθηκε (Γα 2,4), γιὰ νὰ μὴν ἐξαγριωθοῦν, χωρὶς βέβαια νὰ πιστεύει ὅτι εἶναι ἀπαραίτητη, ὅπως ἄλλωστε εἶχε ἀποφασίσει καὶ ἡ ἀποστολικὴ σύνοδος.

Ὁ Τίτος ὡς ἐπίσκοπος Κρήτης στὴν πρὸς αὐτὸν Ἐπιστολὴ δέχεται ἀπὸ τὸ διδάσκαλό του Παῦλο ὁδηγίες γιὰ τὸ δύσκολο ἔργο του, καὶ κυρίως γιὰ τὴν ἀντιμετώπιση τῶν νικολαϊτῶν. Οἱ αἱρετικοὶ αὐτοὶ εἶναι, τοῦ λέει μὲ ἄ­κρα συντομία, γνωστοὶ ἀπὸ τρία γνωρίσματα· α) Δὲν πιστεύουν ὅτι ὁ Χριστὸς εἶναι Κύριος καὶ Θεός, ποὺ ἔγινε ἄνθρωπος, β) Ἡ ζωή τους εἶναι ἀκόλαστη, καὶ γ) Δείχνουν ἀπείθεια καὶ ἀντίσταση στοὺς ὑπεύθυνους τῆς ἐκκλησίας (1,13-2,1). Ἡ γάγγραινα τοῦ ἀκόλαστου νικολαϊτισμοῦ διακρί­θη­κε γιὰ ὀργιαστικὲς ἐπιδόσεις, ἀχαλίνωτη ἔκδοση σὲ πορνεῖες καὶ παρὰ φύ­ση ἀσέλγειες μὲ τὸ σχῆμα τῆς λατρευτικῆς πράξεως. Τὶς ὁδηγίες ὁ Παῦλος τὶς δίνει στὸν Τίτο, ποὺ δὲν πρόκειται νὰ τὸν παρεξηγήσει ὅτι τὸν ὑποτιμᾶ ἢ νὰ πεισμώσει, γιὰ νὰ τὶς ἀκούσουν ἔμμεσα οἱ εὔθικτοι καὶ πείσμονες Κρῆ­τες, ποὺ θὰ διαβάσουν τὴν Ἐπιστολή του.

Στοὺς 7 στίχους, ἀπὸ τοὺς ὁποίους ἀποτελεῖται ἡ ἀποστολικὴ περι­κο­πή, ποὺ εἶναι καὶ ὁ ἐπίλογος τῆς Ἐπιστολῆς, ὁ ἀπόστολος Παῦλος ἀπευ­θύνει στὸν Τίτο τὶς ἑξῆς συμβουλές. Ὀλ’ αὐτά, λέει, ποὺ σοῦ ἔγραψα λίγο πιὸ πάνω (στ. 4-7) γιὰ τὴ λύτρωσή μας, τὴν ἀναγέννησή μας καὶ τὴν κλη­ρο­νομία τῆς αἰώνιας ζωῆς, εἶναι λόγια ἀξιόπιστα. Καὶ αὐτὰ τὰ λόγια θέλω κι ἐσὺ νὰ τὰ λὲς μὲ βεβαιότητα καὶ αὐτοπεποίθηση στοὺς Χριστιανούς, ποὺ ἔχουν πιστέψει στὸ Θεό, γιὰ νὰ φροντίζουν νὰ πρωτοστατοῦν ἀκού­ρα­στα στὰ καλὰ ἔργα. Καὶ ὡς καλὰ ἔργα ἐννοῶ αὐτὰ τὰ ὁποῖα μόλις πιὸ πάνω ἀνέφερα (2,2-10· 3,1-2).

Σὲ συμβουλεύω ἐπίσης, λέει ὁ ἀπόστολος Παῦλος, ν’ ἀποφεύγεις τὶς μω­ρὲς καὶ χωρὶς νόημα συζητήσεις καὶ τὶς ἀπέραντες καὶ ἀτέλειωτες γενε­α­λογίες τῶν εἰδωλολατρῶν γιὰ τοὺς ψευτοθεούς τους. Ἀκόμη ν’ ἀπο­μα­κρύνεσαι ἀπὸ τὶς φιλονικίες καὶ τὶς διαμάχες τῶν Ἰουδαίων τὶς γύρω ἀπὸ τὸ μωσαϊκὸ νόμο, διότι εἶναι ἀνώφελες καὶ μάταιες.

Νὰ ἔχεις ὑπόψη σου ὅτι αἱρετικὸ ἄνθρωπο, ποὺ ἐπιμένει νὰ προκαλεῖ δι­χοστασίες καὶ σκάνδαλα, ὕστερα ἀπὸ μία πρώτη καὶ μία δεύτερη συμ­βουλὴ παράτα τον καὶ ἀπόφευγέ τον, γνωρίζοντας ὅτι ἕνας τέτοιος ἄνθρω­πος ἔχει διαστραφεῖ καὶ ἁμαρτάνει ἐνσυνείδητα, καταδικαζόμενος ἀπὸ τὴν ἴδια του τὴ συνείδηση.

Τέλος ὁ ἀπόστολος Παῦλος δίνει συμβουλὲς στὸν Τίτο γιὰ ὑλικὴ φρον­τί­δα καὶ ἀγάπη πρὸς κάποια συγκεκριμένα πρόσωπα, συνεργάτες του, ποὺ τὰ κατονομάζει, ἀλλὰ καὶ μιλάει γι’ αὐτὰ τιμητικῶς. Ὅταν θὰ σοῦ στείλω, λέει, τὸν Ἀρτεμᾶ ἢ τὸν Τυχικό, φρόντισε νὰ ἔρθεις γρήγορα κοντά μου στὴ Νικόπολη τῆς Ἠπείρου, ὅπου ἀποφάσισα νὰ ξεχειμωνιάσω. Τὸ νομοδι­δά­σκαλο Ζηνᾶ καὶ τὸν Ἀπολλὼ ξεπροβόδισέ τους, ἀφοῦ τοὺς ἐφοδιάσεις προ­ηγουμένως ἐπιμελῶς μὲ ὅλα τ’ ἀπαραίτητα ὑλικὰ ἐφόδια, γιὰ νὰ μὴν τοὺς λείψει τίποτε στὸ ταξίδι τους. Μὲ τὴν εὐκαιρία αὐτὴ τῆς ἐπιμελοῦς προ­ετοιμασίας καὶ φροντίδος ἂς μαθαίνουν καὶ οἱ δικοί μας νὰ πρωτο­στα­τοῦν στὰ καλὰ ἔργα. Νὰ συντρέχουν καὶ νὰ βοηθοῦν τοὺς ἀδελφοὺς στὶς ἀπαραίτητες ἀνάγκες τους. Ἔτσι δὲν θὰ εἶναι ἀργοὶ καὶ ἄκαρποι. Πολὺ ὄμορφα ἐδῶ ὁ Ἀπόστολος κινητοποιεῖ τὰ φιλάνθρωπα αἰσθήματα τῶν Χρι­στιανῶν. Σὲ χαιρετοῦν ὅσοι εἶναι κοντά μου. Χαιρέτα ὅσους μᾶς ἀγαποῦν ἐν Χριστῷ.

Συμπέρασμα. Ὅλοι οἱ αἱρετικοὶ γενικὰ εἶναι φλύαροι ἐριστικοὶ καὶ φι­λό­νικοι, μὲ μιὰ λέξη ἀγύριστα κεφάλια. Ἡ ζωή τους ἐπιλήψιμη καὶ ἀ­κά­θαρτη ἠθικῶς, ὅσο κι ἂν φαίνονται ἠθικοί. Συνήθως σκοντάφτουν στὴ θεό­τητα τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ καὶ δὲν ὑποτάσσονται στὴν ἐκκλησία. Δὲν ἀξίζει ν’ ἀσχολεῖται κανεὶς μαζί τους συνεχῶς. Μόνο μία ἢ δυὸ φορές. Ἂν δὲν μᾶς ἀκούσουν, ὕστερα τοὺς ἀφήνουμε νὰ τοὺς καταδικάσει ἡ συνείδησή τους.

 

θανάσιος Γ. Σιαμάκης, ρχιμανδρίτης

 

(δημοσίευσι· 15 ἰουλίου 2010)