συμβολή

ΥΠΟΜΝΗΜΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑ

ΣΕ ΘΕΜΑΤΑ ΤΥΠΙΚΟΥ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΗΣ

Θέλω κατ᾿ ἀρχὰς νὰ εὐχαριστήσω γιὰ τὴν μέχρι τώρα δημοσίευσι ἄρ­θρων μου στὸ ἔντυπο (ἐφημερίδα ἢ περιοδικὸ κλπ.) «...», τὰ ὁποῖα ἀναφέ­ρονται στὸ κρίσιμο καὶ σημαντικώτατο θέμα τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ τυπικοῦ. Προκειμένου μάλιστα νὰ διευκολύνω ἀκόμη περισσότερο τὴν ἐνσωμάτωσι τῶν ἄρθρων μου στὸ περιβάλλον στὸ ὁποῖο δημοσιεύετε ὅλες τὶς ἐργασίες, προέβην στὶς ἀκόλουθες ἐνέργειες.

1. Παραδίδω τὰ κείμενά μου σὲ ἠλεκτρονικὴ μορφή, γραμμένα σὲ πλῆρες πολυτονικὸ μὲ βαρεῖες, μὲ γραμματοσειρὰ κατὰ τὸ δυνατὸν συμβα­τὴ μὲ τὸ ἔντυπό σας καὶ ὄχι χειρόγραφα ἢ ἄλλως πως. Αὐτό, γιὰ ν᾿ ἀπο­φεύγωνται οἱ ἐπεμβάσεις αὐτόματων ἢ αὐτοσχέδιων προγραμμάτων πολυ­τονισμοῦ ἢ αὐτοκλήτων «διορθωτῶν», ποὺ δημιουργοῦν συνήθως πολλὰ λάθη καὶ ἄλλα δυσδιάκριτα προβλήματα.

2. ᾿Επειδὴ ἡ προετοιμασία καὶ λοιπὴ ἐπεξεργασία τοῦ ἐντύπου γίνεται σὲ εἰδικοὺς ὑπολογιστές (...), παραδίδω ἐπιπλέον τὰ ἄρθρα μου καὶ σὲ εἰ­δικὸ ἀρχεῖο μὲ μετατροπὴ τοῦ κειμένου σὲ μορφὴ κατάλληλη γιὰ τοὺς ὑπολογιστές σας (ἀρχεῖα κειμένου ἢ txt).

3. Θὰ συνεχίσω φυσικὰ νὰ παραδίδω τὰ ἄρθρα μου καὶ σὲ ἀρχεῖα word ἀλλὰ καὶ pdf, ὥστε νὰ διευκολύνεται ἡ ἐκ νέου μορφοποίησι τοῦ κειμένου.

4. Εἶναι σημαντικὸ στὰ ἄρθρα μου γιὰ τὸ τυπικό, τὰ ὁποῖα εἶναι πολὺ ἐξειδικευμένα καὶ ὡς ἐκ τούτου δυσνόητα γιὰ πολλούς, νὰ τηροῦνται τὰ πλάγια, τὰ μαῦρα, ἢ τὰ ἀραιὰ στοιχεῖα σὲ κάποιες λέξεις ἢ φράσεις, ὅπως φαίνονται στὸ ὑπόδειγμα ποὺ στέλνω κάθε φορά.

5. Τὸ τυπικὸ δὲν εἶναι σταθερό, δὲν εἶναι τὸ ἴδιο σὲ ὅλες τὶς περιπτώ­σεις, ἀλλὰ κάθε ἔτος ἀλλάζει. Εἶναι σημαντικὸ ἑπομένως ἄρθρα ποὺ ἀνα­φέρονται σὲ ἀπορίες τυπικοῦ ἑνὸς ἔτους νὰ δημοσιεύωνται τοὐλάχιστον ἐντὸς τοῦ ἴδιου ἔτους, διότι μετὰ εἶναι «δῶρον ἄδωρον».

6. ᾿Επίσης πρὸς διευκόλυνσι τῶν συντελεστῶν ἐνημερώνω ὅτι ἡ γλῶσσα καὶ ἡ ὀρθογραφία τῶν κειμένων μου σὲ ὡρισμένα σημεῖα διαφοροποιοῦν­ται ἀπὸ τὴν καθιερωμένη σχολικὴ δημοτικὴ καὶ ἀπὸ τὸ πολυτονικὸ τοῦ Τριανταφυλλίδη. Αὐτὸ εἶναι κάτι ἀναγκαῖο, διότι τὸ ἐπίσημο τυπικὸ τῆς ᾿Εκκλησίας ὅπως καὶ τὸ ἐτήσιο Κανονάριον τῶν Διπτύχων κλπ. συντάσσον­ται σὲ μία ἀρχαΐζουσα καθαρεύουσα, τὴν γνωστὴ ἐκκλησιαστικὴ γλῶσσα τῶν λειτουργικῶν ὕμνων καὶ βιβλίων.

7. ᾿Επίσης δὲν ἀποτελοῦν ὀρθογραφικὰ λάθη διαφορετικὲς γραφὲς κά­ποιων λέξεων ὅπως ᾿Ιεροσόλυμα καὶ ᾿Ιερεμίας (μὲ ψιλὴ ἀντὶ δασείας) καὶ ἄλλα παρόμοια, τὰ ὁποῖα θὰ παρακαλοῦσα νὰ διατηροῦνται, ἐφόσον δὲν δημιουργοῦν πρόβλημα.

8. Γενικῶς θὰ μποροῦσα νὰ προβαίνω σὲ μία διόρθωσι τῶν δοκιμίων τῶν ἄρθρων μου, ἂν αὐτὸ τυχὸν θὰ διευκόλυνε τὴν ὅλη διαδικασία τῆς προετοιμασίας τοῦ ἐντύπου.

9. Τέλος τὰ ἄρθρα μου γιὰ τὸ τυπικὸ εἶναι ἀπαραίτητο νὰ συνεχίσουν νὰ ἔχουν τὸν μέχρι τώρα πρακτικὸ καὶ ἐπεξηγηματικὸ χαρακτῆρά τους, δι­ότι ὑπάρχουν πολλὲς ἀπορίες στοὺς ψάλτες καὶ τοὺς ἱερεῖς. Αὐτὴ ἡ στήλη («...») δὲν εἶναι αὐτόνομη, ἀλλὰ συνδέεται μὲ τὸ τυπικὸ τῆς ἐκκλησίας· ἀποτελεῖ ἐπέκτασι καὶ σχόλιο τῶν ἐτησίων τυπικῶν βοηθημάτων καὶ δια­τάξεων. ῾Επομένως ἡ παροῦσα στήλη δὲν προσφέρεται γιὰ ἐπετειακὰ ἄρθρα, διότι τὰ σχετικὰ μὲ τὸ τυπικὸ τῶν ἑορτῶν τῆς ᾿Εκκλησίας μπορεῖ κανεὶς νὰ τὰ βρῇ ἀναλυτικῶς στὰ δημοσιευόμενα τυπικὰ καὶ σχετικὰ βοηθήματα. Ἄλλωστε ὑπάρχουν ἐκλεκτοὶ συνεργάται τοῦ ἑκάστοτε ἐντύ­που, ποὺ μποροῦν νὰ προσφέρουν ἄψογα ἄρθρα ἐπετειακοῦ καὶ λειτουργι­κοῦ συνάμα περιεχομένου, ὅπως φιλοξενοῦν καὶ διάφορες ἄλλες σελίδες. Στήλη ὅμως μὲ ἐξειδικευμένο περιεχόμενο σὰν τὸ παρὸν εἶναι κάτι ποὺ ἀπουσιάζει ἀπὸ τὴν σύγχρονη ἐκκλησιαστικὴ ἀρθρογραφία.

Εὐχαριστῶ γιὰ ἄλλη μία φορὰ γιὰ τὴν φιλοξενία τῶν ἐργασιῶν μου καὶ εἶμαι πρόθυμος νὰ συμβάλω στὴν καλλίτερη δυνατὴ συνεργασία μὲ τοὺς ὑπευθύνους τοῦ ἐν λόγῳ ἐντύπου «...».

Μὲ ἐκτίμησι

Διονύσιος ᾿Ανατολικιώτης

δρ φιλοσοφικῆς σχολῆς ᾿Αθηνῶν,

μουσικολόγος-τυπικολόγος,

πτυχιοῦχος κοινωνικῆς θεολογίας,

διπλωματοῦχος βυζαντινῆς μουσικῆς,

συντάκτης τοῦ Κανοναρίου τῆς Ἐκκλησίας τῆς ῾Ελλάδος,

ἐπιμελητὴς ἐκδόσεων - διορθωτὴς κειμένων,

συγγραφεὺς - ἐρευνητής.

Μάρτιος 2016

Σημείωσι. Μέχρι σήμερα ἔχω συνεργαστῆ κατὰ καιροὺς μὲ περισσότε­ρα ἀπὸ 20 ἔντυπα (περιοδικά, ἐφημερίδες, δελτία, ἐπιθεωρήσεις, κλπ.) τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ κυρίως χώρου καθὼς καὶ μὲ παρόμοιες ἱστοσελίδες δημο­σιεύοντας ἄρθρα καὶ ἄλλες ἐργασίες μου γιὰ θέματα τυπικοῦ καὶ λειτουρ­γικῆς, εἰδικοῦ καὶ γενικώτερου ἐνδιαφέροντος. ᾿Ενίοτε σ᾿ αὐτὲς τὶς συνερ­γασίες μου προέκυπταν διάφορα ζητήματα, ἄλλοτε σχετικὰ μὲ τὸ πολυτο­νικό, τὴν γλῶσσα καὶ τὴν ἐμφάνισι τῶν κειμένων καὶ ἄλλοτε γιὰ θέματα περιεχομένου, ὁπότε ἔπρεπε νὰ δοθοῦν ἀναγκαῖες ἐξηγήσεις ἢ κάποιες φο­ρὲς νὰ διευκρινισθοῦν ἀκόμη καὶ τὰ αὐτονόητα. Κάπως ἔτσι προέκυψε τὸ παραπάνω ὑπόμνημα, ποὺ τὸ ἔστελνα προσαρμοσμένο ὅποτε καὶ ὅπου πα­ρουσιαζόταν ἀνάγκη. Μὲ κάποια ἀπὸ αὐτὰ τὰ ἔντυπα καὶ διαδικτυακὰ μέσα ἡ συνεργασία μου ἦταν πρόσκαιρη, ἐνῷ πολλὰ ἔχουν πλέον ἀναστεί­λει τὴν δραστηριότητά τους. Δ.Α., νοέμβριος 2017.