01/03/2008
Γεμάτα ασάφειες τα μαθηματικά της Δ' Τάξης για τους μαθητές
Δάσκαλοι τονίζουν ότι το βιβλίο έχει ανακρίβειες, δυσνόητες ασκήσεις και έννοιες, καθώς και τεράστια ύλη που αδυνατούν να αφομοιώσουν οι μαθητές
Σε απόγνωση έχουν φέρει τα νέα σχολικά βιβλία του Δημοτικού, και κυρίως αυτά των μαθηματικών, τους δασκάλους, τους μαθητές αλλά και τους γονείς, που προσπαθούν απελπισμένοι να συνδράμουν τα παιδιά τους, συνήθως όμως χωρίς αποτέλεσμα.
Μέσα στις σχολικές τάξεις οι δάσκαλοι καταβάλλουν τεράστιo αγώνα προκειμένου να «απλουστεύσουν» την ύλη για να γίνει κατανοητή στα παιδιά, αλλά όσον αφορά τουλάχιστον στα μαθηματικά πολλές φορές δηλώνουν ότι θεωρούν μάταιη την προσπάθεια, διότι οι μαθητές αδυνατούν να λύσουν ορισμένες ασκήσεις και να κατανοήσουν συγκεκριμένες μαθηματικές έννοιες.
Οπως υπογραμμίζουν οι δάσκαλοι, προβλήματα υπάρχουν με πολλά από τα νέα σχολικά βιβλία αλλά στα μαθηματικά και κυρίως σε αυτά της Δ τάξης αντιμετωπίζουν σοβαρές δυσκολίες προκειμένου να μεταδώσουν στα παιδιά τις απαραίτητες γνώσεις.
Μάλιστα, όπως εκτιμούν οι εκπαιδευτικοί, οι δυσκολίες αυτές θα έχουν αντίκτυπο στα παιδιά και για τις επόμενες τάξεις, καθώς θα έχουν σοβαρά μαθησιακά κενά στο μέλλον. Οι δάσκαλοι που διδάσκουν στη Δ Δημοτικού δηλώνουν ότι το βιβλίο των Μαθηματικών έχει ανακρίβειες, ασάφειες, δύσκολες ασκήσεις, δυσνόητες έννοιες και τεράστια ύλη την οποία τα παιδιά αυτής της ηλικίας αδυνατούν να κατανοήσουν και να αφομοιώσουν.
Επίσης, όπως λένε οι ίδιοι, η ύλη της Γ και Δ τάξης είναι ασύνδετη, με αποτέλεσμα οι μαθητές να ζητούν διαρκώς εξηγήσεις από γονείς και εκπαιδευτικούς, αφού δεν μπορούν να εργαστούν μόνοι τους.
Οπως χαρακτηριστικά λέει στο «Εθνος» ο δάσκαλος κ. Σωτήρης Σκαρτσίλας, «πολλές από τις ασκήσεις και τα προβλήματα δεν σχετίζονται με τις εμπειρίες και τα βιώματα των παιδιών. Π.χ. αριθμοί μεγάλων μεγεθών έως το 1.000.000, ραβδογράμματα και γραφικές παραστάσεις, μοτίβα. Τα παραπάνω είναι ακατανόητα και χωρίς νόημα για τα παιδιά, αποτελούν κατανάλωση χρόνου για την (αμφίβολη) κατανόηση εννοιών, για τη χρησιμότητα των οποίων δεν είμαστε βέβαιοι».
Περιορισμός
Προβληματισμένη με το συγκεκριμένο βιβλίο είναι και η κ. Αφροδίτη Λουκά, δασκάλα στο 5ο Δημοτικό Χαλκίδας, η οποία υπογραμμίζει ότι:
«Η γενική παρατήρηση είναι για ποιον λόγο και βάση ποιας επιστημονικής θεωρίας βομβαρδίζουμε τα παιδιά αυτής της ηλικίας με πληθώρα εννοιών. Από την εμπειρία μου μέσα στην τάξη πιστεύω πως η ύλη πρέπει να περιοριστεί, αν θέλουμε τα παιδιά να κατανοούν και να χρησιμοποιούν μαθηματικές έννοιες στην καθημερινότητά τους.
Παράδειγμα, στα μαθήματα 23 και 24 αφιέρωσα 7 διδακτικές ώρες, προκειμένου οι μαθητές μου να είναι σε θέση να αντεπεξέλθουν στις ασκήσεις.
Είναι αντιπαιδαγωγικό να κάνουμε αγώνα δρόμου για να διδάξουμε όλη την ύλη, ώστε οι μαθητές μας να μη συναντήσουν επιπρόσθετες δυσκολίες στην επόμενη τάξη, της οποίας το βιβλίο θεωρεί δεδομένο τη γνώση κάποιων εννοιών».
Στον αγώνα που κάνουν οι εκπαιδευτικοί κάνει αναφορά και η κ. Γεωργία Κρεμμυδιώτη, δασκάλα στο 9ο Δημοτικό Ηλιούπολης: «Η ύλη στο βιβλίο Μαθηματικών της Δ δημοτικού δεν έχει τέτοια οργάνωση ώστε να εξυπηρετεί την οικοδόμηση εννοιών.
Πρέπει ο δάσκαλος να παρέμβει κριτικά, όχι μόνο αλλάζοντας τη σειρά των δραστηριοτήτων αλλά και συμπληρώνοντας με δικές του ασκήσεις, ώστε να επιτυγχάνεται ο μαθησιακός στόχος. Δεν είναι φανερή η λογική οργάνωσης των δραστηριοτήτων σε βιβλίο μαθητή και τετράδιο εργασιών».
Οσον αφορά, γενικότερα, στα νέα εγχειρίδια του δημοτικού, οι δάσκαλοι καταβάλλουν όλες τις δυνάμεις τους προκειμένου να τα κάνουν ελκυστικά και, βέβαια, κατανοητά στους μαθητές τους και δηλώνουν ότι τα βιβλία πρέπει να αλλάζουν αλλά με προϋποθέσεις και με στόχο να γίνονται «αγαπητά» στους μικρούς μαθητές.
Στο πλαίσιο αυτό, όπως υπογραμμίζει στο «Εθνος» ο δάσκαλος κ. Σωτήρης Σκαρτσίλας, «παρόλο που υπάρχουν αντικειμενικές δυσκολίες, οι δάσκαλοι προσπαθούμε να οργανώνουμε την καθημερινή δουλειά μας με αυτά τα βιβλία και τους διδακτικούς στόχους που θέτουν, αναδιατάσσοντας όπου χρειάζεται και λειτουργώντας επιλεκτικά με την ύλη με βάση αυτά που μπορούν να κατανοήσουν τα παιδιά από τις προηγούμενες γνώσεις τους. Δίνουμε βάρος στην ποιοτική κάλυψη και όχι στην ποσοτική, στοχεύοντας, όσο μας το επιτρέπει η σχολική πραγματικότητα, να μην προκύψουν μορφωτικά ελλείμματα και διδακτικά κενά».
Ανάλογη είναι και η θέση -για τα νέα βιβλία- του κ. Σταύρου Πετράκη, δασκάλου στο 4ο Δημοτικό Χαλκίδας, ο οποίος συμπληρώνει:
«Τα καινούργια βιβλία δίνουν ιδιαίτερη έμφαση στην επαφή των μαθητών με πάρα πολλές ενότητες, χωρίς να εξετάζουν αν στην πραγματικότητα μέσα από αυτή την επαφή μπορεί να προκύψει ουσιαστική γνώση των νέων αντικειμένων.
Οι μαθητές αλλά και οι εκπαιδευτικοί βιώνουν ένα καθεστώς ασφυκτικής πίεσης, μέσα στο οποίο χάνεται κάποιες φορές η χαρά της αναζήτησης, της ανακάλυψης, της μάθησης.
Οι ανισότητες σε κάποιες περιπτώσεις διευρύνονται και υπάρχουν αποτελέσματα εντελώς αντίθετα από τα προσδοκώμενα.
Σε κάθε περίπτωση, βέβαια, η αναγκαιότητα ύπαρξης νέων βιβλίων στη σχολική διαδικασία είναι απαραίτητη, αρκεί να υπάρχει η δυνατότητα διαρκούς αξιολόγησης και βελτίωσης.
ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΩΝ ΔΑΣΚΑΛΩΝ ΤΗΣ Δ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ
Σελίδα σελίδα τα (άλυτα) προβλήματα του βιβλίου
Η ύλη Γ και Δ τάξης είναι ασύνδετη. Πολλές μαθηματικές έννοιες διδάσκονται αποσπασματικά και δεν συνδέονται με επόμενες γνώσεις, όπως το δεκαδικό ανάπτυγμα των δεκαδικών αριθμών, και μένουν μετέωρες
1. Σελ. 30 στο βιβλίο μαθητή, 1η άσκηση. Τα παιδιά μπερδεύτηκαν αρκετά στην αντιστοίχιση, γιατί δεν είναι και πολύ σαφείς οι εικόνες.
2. Σελ. 60 στο βιβλίο μαθητή. Σύγχυση στον τρόπο επίλυσης του προβλήματος, δυσνόητο για το σύνολο των παιδιών.
Γενικά, οι συμμιγείς αριθμοί είναι δύσκολοι για τα παιδιά αυτής της ηλικίας.
3. Τετράδιο εργασιών (α τεύχος) σελ. 31, μάθημα 12 (διαιρώ με διάφορους τρόπους), οι ασκήσεις δεν ανταποκρίνονται στους διδακτικούς στόχους.
4. Ασκηση 3. Τέτοιου είδους ασκήσεις βρίσκονταν στο βιβλίο της Στ τάξης παλιότερα.
5. Ασκηση 4. Απαράδεκτος τρόπος επίλυσης. Δεν τον ακολουθήσαμε ποτέ.
6. Γενικά, στο βιβλίο παρουσιάζονται σοβαρά διδακτικά κενά. Τα παιδιά δεν μπορούν να στηρίξουν νέες μαθηματικές έννοιες, όπως η διδασκαλία της τελείας και ατελούς διαίρεσης μέσω των πολλαπλασίων που δεν έχουν διδαχθεί, ούτε στο νέο βιβλίο της Γ τάξης οι δεκαδικοί αριθμοί που δίνονται μέσω των καταχρηστικών κλασμάτων και της διαίρεσης με δεκαδικό πηλίκο
7. Πολλοί διδακτικοί στόχοι σε κάθε κεφάλαιο και σε αρκετές περιπτώσεις σχετίζονται λίγο μεταξύ τους, χαρακτηριστικό παράδειγμα το κεφάλαιο 8, πρόσθεση και αφαίρεση φυσικών αριθμών.
8. Χάσμα της ύλης. Η ύλη Γ και Δ τάξης είναι ασύνδετη.
9. Διεύρυνση εκπαιδευτικών ανισοτήτων. Δυσκολίες και στα παιδιά που πριν τα κατάφερναν καλύτερα στα μαθηματικά, μεγαλύτερες δυσκολίες στα παιδιά που είχαν και πριν προβλήματα.
10. Πολλές από τις ασκήσεις απαιτούν ιδιαίτερη διδασκαλία και αποτελούν ξεχωριστούς διδακτικούς στόχους. Τα παιδιά δεν μπορούν να δουλέψουν μόνα τους, οι επεξηγήσεις και η βοήθεια από τον δάσκαλο είναι σε μεγάλο βαθμό απαραίτητες.
11. Πλοήγηση - περιήγηση σε μαθηματικές έννοιες και όχι γνώση, το βιβλίο επικεντρώνεται και δίνει βάρος σε τεχνικές και δεξιότητες, και όχι στην κατανόηση.
12. Δεν αναφέρεται καμία συγκεκριμένη έρευνα που επιβάλλει την αναγκαιότητα οι μαθητές να διδάσκονται π.χ. τους αριθμούς έως το 1.000.000.
Γενικότερα, έλλειψη επιστημονικής τεκμηρίωσης ως προς το τι μπορούν να κατανοούν τα παιδιά σε αυτή την ηλικία.
13. Πολλές μαθηματικές έννοιες διδάσκονται αποσπασματικά και δεν συνδέονται με επόμενες γνώσεις, όπως το δεκαδικό ανάπτυγμα των δεκαδικών αριθμών, και μένουν μετέωρες. Χαοτική διάταξη της ύλης. Η σπειροειδής διάταξη βοηθά μόνο όταν έχουν κατανοηθεί οι έννοιες στο προηγούμενο επίπεδο, κάτι που δεν γίνεται. Αρκετά μαθήματα και δραστηριότητες δεν έχουν λόγο ύπαρξης και από διδακτική και από παιδαγωγική άποψη.
14. Διαπιστώνονται σοβαρά ιδεολογικά ζητήματα, όπως ότι χαρακτηρίζονται από μια άκρατη καταναλωτική και αγοραία λογική που όλα μπορούν να αγοράζονται χωρίς περιορισμούς.
Ελιτισμός
Προβάλλονται πρότυπα ζωής που χαρακτηρίζονται από ελιτισμό και συνάδουν με ανώτερα οικονομικά κοινωνικά στρώματα, όπως εκδρομές σε χιονοδρομικό κέντρο, με δραστηριότητα σκι για να «κάψουν τα παιδιά τις θερμίδες», τη στιγμή που πολλές οικογένειες ζουν, σύμφωνα με επίσημα στοιχεία, κάτω από το όριο της φτώχειας.
Το παιδιά εσωτερικοποιούν και αποδέχονται τη δική τους υστέρηση και τους δημιουργούνται αισθήματα κατωτερότητας, σε αντιπαραβολή των προτύπων που τους παρουσιάζονται στο βιβλίο.
ΝΙΚΟΛΙΤΣΑ ΤΡΙΓΚΑ
ntriga@pegasus.gr