Μαρία ἡ Μαγδαληνή καί Μαρία ἡ ᾿Ιεροσολυμίτισσα

[Dionysios]

Μαρία ἡ Μαγδαληνὴ καὶ Μαρία ἡ ᾿Ιεροσολυμίτισσα
σχόλιο στὴν Κυριακὴ τῶν βαΐων,στὴν μεγάλη Τετάρτη καὶ στὴν Κυριακὴ τῶν μυροφόρων

[Maximos]

Πάρα πολύ ἐνδιαφέροντα χρήσιμα καί κατατοπιστικά τά παραπάνω.
Ἀκριβῶς ἐχθές στήν ἀκολουθία τοῦ Νυμφίου, ἀκούγοντας τό εὐαγγελικό ἀνάγνωσμα, ἐσκεπτόμουν ὅτι αὐτό δέν ἐπιλέγεται σύμφωνο μέ τήν ὑμνολογία τῆς ἀκολουθίας, τό δέ ἐπιλεγόμενο γιά τόν ἑσπερινό ἀναφέρεται στήν θυγατέρα Σίμωνος τοῦ λεπροῦ ἤτοι τήν ἀδελφή τοῦ Λαζάρου.
Ἐσκεπτόμουν παραλλήλως καί τά περί ταυτίσεως τοῦ προσώπου ὐποστηριχθέντα. Ἐχθές ἐπίσης μοῦ ἐδώρησε ὁ Διονύσιος σέ φωτοστατικό ἀντίγραφο τήν Τάξιν 1990 τοῦ μακαριστοῦ Γ. Μπεκατώρου, ὅπου ξεφυλλίζοντάς την, ἔπεσε τό μάτι μου στήν Μ. Τετάρτη καί ὅπου ὁ μακαριστός ἐσημείωνε ἐντός παρενθέσεως μέ ἀραιά γράμματα μετά τήν λέξιν «πόρνη» τοῦ «ἐν ᾗ μνείαν ποιούμεθα τῆς ἀλειψάσης τὸν Κύριον μύρῳ πόρνης...» (κ α τ ά τ ή ν Π α ρ ά δ ο σ ι ν) καί ἀναρωτιόμουν σέ τί ἀνεφέρετο στό «πόρνης» ἤ στό «ὅτι πρὸ τοῦ σωτηρίου πάθους μικρὸν τοῦτο γέγονεν»;
Ἐπίσης θέλω νά ἀναφέρω ὅτι ἔχω διαβάσει σέ βιβλία τοῦ σεβ. μητροπολίτου Ναυπάκτου κ. Ἱεροθέου καί συγκεκριμένα στό «Ἡ Ἀποκάλυψη τοῦ Θεοῦ» (σελ. 123 κ.ἑ.) καί στό «Οἱ Δεσποτικές Ἑορτές» (σελ. 284) —ἀποσπάσματα τοῦ ὁποίου ὑπάρχουν ἐδῶ http://www.pelagia.org/htm/b26.e.i_desp ... tes.10.htm— ὅτι, σύμφωνα μέ ἑρμηνεία τοῦ θεόπτου θεολόγου Πατρός ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ, ὁ Κύριος ἐμφανίστηκε πρῶτα στήν Παρθένο Μαρία τήν Παναγία Μητέρα Του (δεῖτε § ιγ΄ συνδέσμου) καθώς καί τούς λόγους πού αὐτό δέν ἀναφέρεται σαφῶς ἀπό τούς εὐαγγελιστές καί ὑμνογράφους, σέ κάποιο δέ ἄλλο βιβλίο (μᾶλλον τοῦ ἰδίου συγγραφέως) γράφει ὅτι ἡ ἐξιστόριση τῆς συνάντησης τοῦ Κυρίου μέ τήν Μαρία τήν Παρθένο στό ἀναστάσιμο ἀπολυτίκιο τοῦ πλ. β΄ ἤχου ὑποδηλώνει τήν Θεοτόκο Μαρία.

[Dionysios]

Εἶναι ἐσφαλμένη ἡ ἑρμηνεία ὅτι ἡ παρθένος, γιὰ τὴν ὁποία γίνεται λόγος στὸ ἀπολυτίκιον τοῦ πλ. β΄ ἤχου, εἶναι ἡ θεοτόκος. ἐπίσης ἡ ἄποψις κάποιων ἑρμηνευτῶν ὅτι ἡ θεοτόκος εἶναι ἡ πρώτη μάρτυς τῆς ἀναστάσεως δὲν ἔχει ἐπαρκῆ τεκμηρίωσι· πρόκειται περισσότερον γιὰ μία ῥητορικὴ ὑπέρβασι παρὰ γιὰ βιβλικὴ ἑρμηνεία.

᾿Ενίοτε οἱ ἐκκλησιαστικοὶ συγγραφεῖς ἐν γνώσει τους χρησιμοποιοῦν βιβλικὰ χωρία ὄχι μὲ τὴν κυριολεκτική τους σημασία, ἀλλὰ ἁπλῶς ὡς φράσεις, ὡς λέξεις, τῶν ὁποίων τὸ νόημα δὲν εἶναι πλέον τὸ βιβλικό, ἀλλὰ προσδιορίζεται ἀπὸ τὴν νέα παράγραφο στὴν ὁποία ἐντάσσονται ὑπὸ τοῦ συγγραφέως. παραδείγματος χάριν ἡ προτροπὴ τοῦ Παύλου πρὸς τὸν Τιμόθεον «σεαυτὸν ἁγνὸν τήρει» (1Τι 5,22) ἔχει μίαν συγκεκριμένην ἔννοιαν, καὶ δὲν ὁμιλεῖ ἐκεῖ ὁ ἀπόστολος περὶ ἠθικῆς· συχνὰ ὅμως χρησιμοποιεῖται μὲ τὴν ἔννοιαν τῆς ἠθικῆς καθαρότητος, κατὰ μίαν ἐπέκτασιν τοῦ νοήματος καὶ γιὰ καθαρῶς ποιμαντικοὺς λόγους. αὐτὸ δὲν ἀπαγορεύεται, δὲν συνιστᾷ ὅμως ἑρμηνείαν τῆς Βίβλου.

Τὸ 1992 μελετοῦσα κάποιο βιβλίο συγχρόνου συγγραφέως, ὁ ὁποῖος στηριζόμενος κυρίως στὸν ἅγιο Γρηγόριο τὸν Παλαμᾶ πραγματευόταν γιὰ τὰ εἴδη τῆς ἐσωτερικῆς προσευχῆς καὶ ἑρμήνευε σχετικὰ χωρία τῆς Βίβλου. παρέθετε λοιπὸν χωρία τοῦ Γρηγορίου στὰ ὁποῖα ἀφ᾿ ἑνὸς μὲν ὁ ἅγιος σαφῶς διεχώριζε δύο εἴδη προσευχῆς, ἀφ᾿ ἑτέρου δὲ εὐκρινῶς ἑρμήνευε δύο βιβλικοὺς ὅρους ὅτι σημαίνουν τὸ ἴδιο πρᾶγμα καὶ ἀναφέρονται στὸ ἴδιο εἶδος προσευχῆς. ὁ σύγχρονος συγγραφεὺς ἂν καὶ παρέθετε τὰ χωρία τοῦ Γρηγορίου, ἐντούτοις ἔλεγε τὰ ἀντίθετα ἀπὸ τὸν ἅγιο, ἤ τοι 1ον) ἐταύτιζε τὰ δύο εἴδη προσευχῆς, τὰ ὁποῖα ὁ ἅγιος ἐξεχώριζε, καὶ 2ον) τὶς δύο βιβλικὲς λέξεις ποὺ ὁ ἅγιος ἑρμήνευε ὅτι σημαίνουν ἕνα καὶ τὸ αὐτὸ πρᾶγμα, ὁ συγγραφεὺς τὶς ἑρμήνευε ὅτι ἔχουν δύο διαφορετικὲς σημασίες. αὐτὰ ὅλα στὴν ἴδια παράγραφο μὲ τὰ χωρία τοῦ ἁγίου Γρηγορίου καὶ τὰ «συμπεράσματα» τοῦ συγχρόνου συγγραφέως, ποὺ φαινόταν ὅτι δὲν καταλάβαινε πλήρως τὰ χωρία τοῦ ἁγίου ποὺ παρέθετε.

[Dionysios]

Τὸ ἀρχικὸ κείμενο δημοσιεύεται πλέον στὴν ἱστοσελίδα. ἐδῶ φιλοξενοῦνται σχόλια καὶ συζητήσεις ἐπὶ τοῦ θέματος.