Τό μάθημα τῆς ἐκθέσεως

Τό μάθημα τῆς ἐκθέσεως

Δημοσίευσηαπό Dionysios » Τρί 06 Ιαν 2009, 20:52:45

Τοῦ ἀειμνήστου καθηγητοῦ τῆς ἰατρικῆς σχολῆς ᾿Αθηνῶν ᾿Εμμανουὴλ Τ. ῾Ρακιτζῆ

ΕΚΘΕΣΗ ΙΔΕΩΝ

Οἱ Γενικὲς 'Εξετάσεις γιὰ εἰσαγωγὴ στὰ διάφορα 'Ανώτατα καὶ 'Ανώτερα 'Εκπαιδευτικὰ 'Ιδρύματα πλησιάζουν. Οἱ ὑποψήφιοι θὰ διαγωνισθοῦν (μεταξὺ ἄλλων) καὶ στὸ μάθημα τῆς ἔκθεσης ἰδεῶν. Σὲ αὐτὰ ποὺ κατὰ καιροὺς ἔχουν γραφεῖ πάνω σ' αὐτὸ τὸ ὀδυνηρὸ ἀλλὰ ἐπίμονα παραγνωριζόμενο θέμα, θὰ ἤθελα νὰ προσθέσω τὰ ἀκόλουθα:

1. Τὸ μάθημα λέγεται «῎Εκθεση 'Ιδεῶν». ῞Ομως οἱ ἰδέες κάθε ἑνὸς ἀτόμου εἶναι καθαρὰ δική του ὑπόθεση. Πιστεύω ὅτι κανεὶς στὸν κόσμο δὲν ἔχει τὸ δικαίωμα νὰ ζητήσει ἀπὸ ἕνα ἄλλο ἀνθρώπινο ὃν «νὰ τοῦ ἐκθέσει τὶς ἰδέες του». (Οἱ ἱεροεξεταστὲς εἶχαν βέβαια διαφορετικὴ γνώμη!) Οἱ ἐξεταζόμενοι καταλαβαίνουν πολὺ εὔκολα ὅτι αὐτὸ ποὺ τοὺς ζητιέται δὲν εἶναι ἡ ἔκθεση τῶν ἰδεῶν τους ἀλλὰ ἀντίθετα ἡ διατύπωση ἰδεῶν εὐάρεστων στὸν ἐξεταστή. Γιὰ τὸ λόγο αὐτὸ μιὰ ὀρθὴ ὀνομασία τοῦ μαθήματος θὰ ἔπρεπε νὰ εἶναι «῎Ασκηση στὴν Κοινωνικὴ 'Υποκρισία».

2. Οἱ ἐξεταστὲς στὸ μάθημα αὐτὸ μπορεῖ νὰ εἶναι φιλόλογοι μὲ ἀποδεδειγμένη ἱκανότητα γιὰ τὴν ἀνάλυση τοῦ γραπτοῦ λόγου, δὲν νομίζω ὅμως ὅτι ἔχουν κατὰ κανένα τρόπο ἐξεταστεῖ ἀναφορικὰ μὲ τὴν ὀρθότητα τῶν δικῶν τους ἰδεῶν. ῎Ετσι ἡ βαθμολόγηση τῶν γραπτῶν ἀναπόφευκτα θὰ γίνει μὲ βάση τὶς προκαταλήψεις τῶν ἐξεταστῶν. 'Η ἐνδεχόμενη ἀπάντηση στὸ σημεῖο αὐτὸ ὅτι τάχα ὁ ἐξεταστὴς εἶναι ἀμερόληπτος, μπορεῖ νὰ ἀπορριφθεῖ πανηγυρικά. 'Η ἀμεροληψία προϋποθέτει ἀνωτάτου ἐπιπέδου ἦθος, καὶ αὐτὸ δὲν βρίσκεται εὔκολα. Μάλιστα μπορεῖ να φαντασθεῖ κανεὶς τὴν περίπτωση ὅπου ὁ ἐξεταζόμενος ἔχει ἀνώτερο ἦθος, καὶ γιατὶ ὄχι, ἀνώτερη πνευματικὴ προοπτικὴ ἀπὸ τὸν ἐξεταστή. Τὸ καλύτερο ἐπιχείρημα γιὰ τὴν ἀπαξία τοῦ μαθήματος τῆς ἔκθεσης τὸ ἔδωσε ὁ Καρδινάλιος Ρισελιέ, ὅταν εἶπε: «Δῶστε μου ἕξι γραμμὲς γραμμένες, πάνω σὲ ὁποιοδήποτε θέμα, ἀπὸ τὸν ἐντιμότερο τῶν ἀνθρώπων, καὶ θὰ βρῶ ἐκεῖ ἀρκετὲς αἰτίες, γιὰ νὰ τὸν κρεμάσω».

3. 'Η γενικὰ ἀποδεκτὴ πεποίθηση ὅτι τὸ μάθημα τῆς ἔκθεσης βοηθᾶ τὸν μαθητὴ στὴν ἀνάπτυξη τῆς ἱκανότητας γιὰ τὴν σαφῆ διατύπωση τῶν ἰδεῶν του δὲν εὐσταθεῖ. Αὐτό, γιατὶ, ὅπως ἀναφέρθηκε παραπάνω, ὁ μαθητὴς (ἢ ὁ ὑποψήφιος γιὰ μιὰ θέση) ἀναγκαστικὰ κρύβει τὶς ἰδέες του καὶ παρουσιάζει αὐτὲς ποὺ νομίζει ὡς τὶς περισσότερο ἀρεστές. Καὶ ἡ πνευματικὴ αὐτὴ διεργασία σκοτίζει τὴ σκέψη. Θὰ ἦταν πολὺ πιὸ ἀποδοτικό, ἐὰν ἀπὸ τὸν ὑποψήφιο ζητιόταν νὰ κάνει μιὰ περίληψη ἑνὸς κειμένου ποὺ θὰ τοῦ δινόταν. Τότε θὰ μποροῦσε νὰ ἀξιολογηθεῖ, ἀκόμα καὶ ἀπὸ μέτριους κριτές, ἡ ἱκανότητά του νὰ ἐντοπίσει τὰ σημαντικὰ σημεῖα τοῦ κειμένου καὶ νὰ τὰ ἀποδώσει μὲ δικό του τρόπο. Στὴν πραγματικότητα, ἡ ἱκανότητα γιὰ τὴν σαφῆ διατύπωση τῶν ἰδεῶν φαίνεται, ὅταν γράφει κανεὶς ὁτιδήποτε. 'Ακόμα καὶ ὅταν οἱ ὑποψήφιοι γράφουν πάνω στὰ ἄλλα θέματα (φυσική, χημεία, βιολογία κ.ἄ.), πάλι δείχνουν τὴν ἱκανότητά τους γιὰ τὴ σαφῆ καὶ ὀρθὴ διατύπωση τῶν ἰδεῶν τους.

4. 'Αναμφισβήτητα, ἡ ἱκανότητα νὰ γράφει κανεὶς λογοτεχνικὰ δοκίμια (ἀφοῦ κάτι τέτοιο φαίνεται ὅτι εἶναι -στὴν καλύτερη περίπτωση- τὸ μάθημα τῆς ἔκθεσης) εἶναι σημαντική, ἀλλὰ δὲν τὴν ἔχουν ὅλοι. 'Η ἱκανότητα νὰ γράφει κανεὶς ὡραῖα ποιήματα εἶναι ἀκόμα πιὸ ἐπιθυμητή, ἀλλὰ θὰ ἦταν ἀστεῖο, ἂν ἀπὸ τοὺς ὑποψηφίους ζητιόταν νὰ γράψουν ἀντὶ γιὰ ἔκθεση ἕνα ποίημα. Παρενθετικά, στὴν 'Αγγλία πρὶν ἀπὸ τὸν Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο ἡ κλασσικοῦ τύπου Μέση 'Εκπαίδευση περιλάμβανε τὸ γράψιμο ἀπὸ τοὺς μαθητὲς ποιημάτων στὰ λατινικά!

Γιὰ τοὺς παραπάνω λόγους ὁ ὑπογράφων πιστεύει ὅτι τὸ μάθημα τῆς ἔκθεσης στὶς εἰσαγωγικὲς ἐξετάσεις γιὰ τὸ Πανεπιστήμιο πρέπει νὰ ἀντικατασταθεῖ μὲ κάτι ἄλλο. 'Αναμφισβήτητα, ὁ γραπτὸς λόγος εἶναι τὸ ἄλφα καὶ τὸ ὠμέγα τῆς πνευματικῆς ζωῆς. 'Η πρόταση τοῦ ὑπογράφοντος εἶναι νὰ ἀντικατασταθεῖ ἡ ἔκθεση στὶς εἰσαγωγικὲς ἐξετάσεις μὲ τὸ γράψιμο ἑρμηνειῶν καὶ περιλήψεων πάνω σὲ ἀρχαῖα ἑλληνικὰ κείμενα. Γιατὶ ἂν χρειάζεται κάτι ἕνας ἐπιστήμων, εἶναι ἡ γνώση τῆς γλώσσας του σὲ ὅλη τὴν ἱστορική της διαδρομή. Καὶ μὲ τὴν εὐκαιρία αὐτή, δὲν θὰ ἦταν ἄσχημο γιὰ ὑποψηφίους τῶν πνευματικῶν ἐπιστημῶν (τῆς Φιλοσοφικῆς Σχολῆς) νὰ ὑπάρχει καὶ ἕνα μάθημα ἀπὸ αὐτὰ τῶν φυσικῶν ἐπιστημῶν (φυσική, χημεία, κ.λπ.). Γιατὶ ἡ γνώση εἶναι ἑνιαία. Καὶ ἀκόμα, γιατὶ ὁ μεγάλος περιορισμὸς στὸ γνωστικὸ περιεχόμενο τῶν σπουδῶν μόνον πνευματικὴ ἀναπηρία δημιουργεῖ.

('Η Καθημερινή, Παρασκευὴ 13 'Ιουνίου 1997)


᾿Απὸ τὸ βιβλίο του «Μελέτες, ἄρθρα καὶ ἐπιστολές» (ἐπιστήμη, φιλοσοφία, μουσικὴ καὶ παιδεία), ᾿ Αθῆναι 2004, σ. 230-231.
Άβαταρ μέλους
Dionysios
 
Δημοσ.: 3950
Εγγραφη: Πέμ 11 Σεπ 2008, 21:30:05
Τοποθεσια: ᾿Αθῆναι

Επιστροφή στην Νέα ῾Ελληνικά (1460 ἕως σήμερα)

Μελη σε συνδεση

Μέλη σε αυτή την Δ. Συζήτηση : Δεν υπάρχουν εγγεγραμμένα μέλη και 1 επισκέπτης