Ν Ε Ο Π Λ Α Τ Ω Ν Ι Σ Μ Ο Σ
Ὁ νεοπλατωνισμὸς εἶναι χαμιτικὴ (ἀφρικανικὴ - αἰγυπτιακὴ) καὶ σημιτικὴ (ἀσιατικὴ - συροφοινικικὴ) διασκευὴ τοῦ πλατωνισμοῦ πρὸς τὸ θρησκευτικώτερο, ποὺ φέρει διακριτὴ τὴν φθονερῆς ἀπομιμήσεως ἐπίδρασι καὶ τοῦ Χριστιανισμοῦ, μέσῳ τῶν αἱρετικῶν Κλήμεντος Ἀλεξανδρέως καὶ Ὠριγένους κυρίως. πρόδρομοί του εἶναι οἱ ἑλληνόγλωσσοι Ἀφρικανοὶ καὶ Ἀσιᾶτες Φίλων ὁ Ἰουδαῖος Ἀλεξανδρεύς, Λουκιανός (Σύρος), Ὠριγένης (Αἰγύπτιος), Ἀμμώνιος Σακκᾶς (Αἰγύπτιος) Φιλόστρατος (Σύρος), καὶ ἄλλοι ἀρχαιότεροι τοῦ Πλωτίνου, κάπως δὲ σαφέστεροι ἰδρυταί του οἱ ἑλληνομαθεῖς Πλωτῖνος (Αἰγύπτιος), Μάλχος ἢ Πορφύριος (Συροφοίνικας), καὶ Ἰάμβλιχος (Συροβαβυλώνιος). τὸ χαμιτοσημιτικὸ στοιχεῖο τοῦ νεοπλατωνισμοῦ ἔγκειται κυρίως στὴν ὁραματόπληκτη θαυματόπληκτη καὶ θεοσοφικὴ ἀνατολίτικη θρησκευτικὴ χροιά του, ἡ δὲ χριστιανικὴ ἐπίδρασι σὲ κάποια ἐκ φθόνου κλοπιμαῖα βιβλικὰ νοήματα. ὡς πρὸς τὸ τελευταῖο αὐτὸ πρόδρομος ὑπῆρξε ὁ σεσημασμένος καὶ κομπλεξικὸς ἀλογοκλέφτης καὶ λαφυραγωγὸς τῆς Κ. Διαθήκης Φρὺξ στοϊκὸς Ἐπίκτητος, κουτσὸς καὶ πρώην δοῦλος κι ἀναλφάβητος (τὴ διδαχή του ἔγραψε ὁ Φλάβιος Ἀρριανός). ἐκτὸς ἀπὸ τὴν προειρημένη θρησκοληψία ὁ νεοπλατωνισμὸς διακρίνεται καὶ γιὰ τὸν ἔντονο κιναιδικό του καὶ παιδεραστικό του χαρακτῆρα, κληρονομημένο ἀπὸ τὴν ἀρχικὴ πλατωνικὴ φιλοσοφία, ὁ ὁποῖος διαφαίνεται καὶ στὸ Περὶ παίδων ἀγωγῆς (§ 15) νεοπλατωνικὸ μανιφέστο τοῦ Πλουτάρχου τοῦ Ἀθηναίου (350-433), τοῦ ὁποίου δέκα ἔργα θεωρήθηκαν ὡς ἔργα τοῦ ἀρχαιοτέρου Πλουτάρχου τοῦ Χαιρωνέως (50 - 120), ὅπως ἀπέδειξε ὁ ἀδερφός μου Ἀθανάσιος Σιαμάκης (Πλουτάρχου Ἀθηναίου Περὶ μουσικῆς, Ἀθήνα 2005).
Οἱ τελευταῖοι ἑφτὰ νεοπλατωνικοί, Δαμάσκιος (Σύρος), Σιμπλίκιος (Φρύξ), Εὐλάμπιος (Φρύξ), Ἰσίδωρος Γαζαῖος (Ἄραψ), Πρισκιανὸς (Λυδός), Ἑρμείας, καὶ κάποιος ἀνώνυμος (ἄγνωστοι καὶ μὴ ἑλληνικῆς καταγωγῆς καὶ μᾶλλον Ἀφρικανοί), στοὺς ὁποίους ὁ Ἰουστινιανὸς διέκοψε τὴν ὅλως ἀδικαιολόγητη κρατικὴ χορηγία καὶ ἀργομισθία τὸ 529, ἦταν ἕνα σκέτο ἀργόσχολο κιναιδαριὸ βαρβάρων ἀγυρτῶν ἐκτρεφόμενο ἀπὸ τὸ κράτος τῶν Χριστιανῶν φορολογουμένων. ἡ δίκαιη αὐτὴ ἐνέργεια τοῦ Ἰουστινιανοῦ δὲν ἐκφράζει καμμιὰ ἀπολύτως ἐναντίωσί του πρὸς τοὺς Ἕλληνες, διότι τότε τὸ 99,9 % τῶν Ἑλλήνων ἦταν Χριστιανοὶ καὶ διότι οἱ 7 νεοπλατωνικοὶ ἦταν ὅλοι βάρβαροι· δὲν ἦταν Ἕλληνας οὔτε ἕνας. οὔτε ἐναντίωσί του πρὸς τοὺς εἰδωλολάτρες ἐκφράζει, διότι ὁ Ἰουστινιανὸς ἦταν ἄνθρωπος ποὺ δὲν ἐνωχλοῦνταν ἀπὸ τὴν εἰδωλολατρία καθόλου, ἀφοῦ εἶχε γυναῖκα-αὐτοκράτειρα, στὴν ὁποία μάλιστα εἶχε καὶ μεγάλη ἀδυναμία, τὴν ἰσοβίως ἀβάπτιστη καὶ εἰδωλολάτρισσα Θεοδώρα, καὶ κυριώτερο καὶ ἰσόβιο ὑπουργό του τὸν ἰσοβίως εἰδωλολάτρη Τριβωνιανό, ποὺ μὲ τὰ «στραβὰ μάτια» τοῦ Ἰουστινιανοῦ μάλιστα δωροδοκοῦνταν πολὺ ξεδιάντροπα. καὶ τοῦ ἀρχιστρατήγου-πρωθυπουργοῦ Βελισσαρίου ἡ γυναίκα, ἡ πολὺ φίλη τῆς Θεοδώρας Ἀντωνῖνα, ἦταν εἰδωλολάτρισσα σ᾽ ὅλη τὴ ζωή της, ἀκόμη κι ὅταν χήρεψε. κι ὁ εἰδωλολάτρης Τριβωνιανὸς ἦταν ἀκριβέστερα ἐκεῖνος ποὺ εἶχε τὴν πρωτοβουλία καὶ πῆρε τὴν ἀπόφασι νὰ διακόψῃ τὴν κρατικὴ χορηγία στοὺς 7 βαρβάρους κιναίδους νεοπλατωνικούς. τὴ σημερινὴ μόνο μυθολογία γύρω ἀπ᾿ αὐτὸ τὸ «κλείσιμο τῆς πλατωνικῆς ἀκαδημίας» δημιούργησαν οἱ ἀγράμματοι ἀμαθεῖς ἀνιστόρητοι καὶ φαντασιόπληκτοι αὐταποκαλούμενοι Ἑλληναρᾶδες. καὶ δὲν εἶναι αὐτὸ ἡ μόνη φαντασίωσί τους. μετὰ τὴ διακοπὴ τῆς χορηγίας οἱ ἑφτὰ βάρβαροι νεοπλατωνικοὶ κίναιδοι, μὴ ἔχοντας πόρους γιὰ τὴν ἀργόμισθη καὶ παρασιτικὴ διαβίωσί τους καὶ γιὰ νὰ πληρώνουν τὰ κιναιδιάτικά τους, πῆγαν γιὰ τέσσερες μῆνες στὴ διπλανὴ καὶ εἰδωλολατρικὴ Περσικὴ αὐτοκρατορία, στὸ Χοσρόη Α΄, πιθανῶς στὴν Κτησιφῶντα (= Βαγδάτη), εὐελπιστώντας ὅτι ὁ Πέρσης θὰ τοὺς ὑποδεχτῇ μὲ ἀνοιχτὲς ἀγκάλες καὶ ἰσόβιες πλουσιοπάροχες χορηγίες. ἐκεῖνος τοὺς εἶπε ὅτι εἶναι ἐλεύθεροι νὰ θεραπεύσουν τὴ φιλοσοφία τους, ἀλλὰ δὲν τοὺς ἔδωσε τίποτε. γι᾿ αὐτὸ κι ἐπέστρεψαν ἀμέσως ἀπογοητευμένοι στὸ Βυζάντιο, ὅπου ἐξ ἴσου ἐλεύθεροι ἔδρασαν ὡς βάρβαροι ἀγύρτες καὶ θεουργοί (= μάγοι). αὐτὸ εἶναι τὸ διαβόητο «κλείσιμο τῆς πλατωνικῆς ἀκαδημίας ἀπὸ τὸν Ἰουστινιανό», ποὺ διατυμπανίζουν οἱ σημερινοὶ παγανισταὶ ἀγράμματοι ὄντες.
Ἀπὸ μιὰ γωνία παρατηρήσεως ὁ νεοπλατωνισμὸς εἶναι γνωστικὴ αἵρεσι νικολαϊτικοῦ χαρακτῆρος. πολλὲς νεοπλατωνικὲς βλακεῖες καὶ φανφάρες πέρασαν κατὰ τὸν Ε΄ αἰῶνα στὰ ψευδεπίγραφα κακόδοξα καὶ μονοφυσιτικὰ «ἀρεοπαγιτικὰ συγγράμματα» καὶ σ᾽ ἄλλα αἱρετικὰ ἢ θεοσοφικὰ κείμενα, τὸν Ζ΄ αἰῶνα στὸ Kοράνιο καὶ στὴ μωαμεθανικὴ Χαντίθ (= πατρολογία), καὶ τὸ ΙΘ΄ αἰῶνα στὴ μασονία. ἔχω παρατηρήσει ὅτι στὶς νεοπλατωνικὲς μπαροῦφες ἀρέσκονται συνήθως ἄνθρωποι μὲ κάποια ψυχολογικὴ ἄκανθα, μὲ κάποιο βαθμὸ δηλαδὴ ψυχοπαθείας, ὅπως ὁ συντάκτης τῶν ψευδεπιγράφων «ἀρεοπαγιτικῶν» δῆθεν συγγραμμάτων.
Κωνσταντῖνος Σιαμάκης, φιλόλογος, δρ θεολογίας
«Μελέτες 1», Θεσσαλονίκη 2008
(http://www.philologus.gr)
