ΑΡΧΑΙΑ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ
Ἡ ἀρχαία χριστιανικὴ γραμματεία ἡ μέχρι καὶ τὴν ἐμφάνισι τῆς τυπογραφίας ἁπλώνεται σὲ 11 γλῶσσες τοῦ παραμεσογείου κόσμου· ἑλληνική, λατινική, συριακή, κοπτική, αἰθιοπική, περσική, ἰβηρικὴ (=γεωργιανή), ἀρμενική, γοτθική, ἀραβική, καὶ σλαβονική. ἐκτενέστερη εἶναι ἡ λατινικὴ καὶ δεύτερη σὲ ἔκτασι ἡ ἑλληνική, εἶναι δὲ αὐτὲς καὶ γενικῶς οἱ δυὸ μεγαλείτερες σὲ ἔκτασι κειμένων γραμματεῖες τῆς γῆς, μὲ τρίτη τὴ θύραθεν ἀρχαία ἑλληνική, τέταρτη τὴ θύραθεν λατινική, πέμπτη τὴν ἰουδαϊκὴ ἑβραϊκή, ἕκτη τὴ συριακὴ χριστιανική, κι ἕβδομη τὴ μωαμεθανικὴ ἀραβική· ἔπειτα εἶναι οἱ ἄλλες ἀρχαῖες γραμματεῖες τῆς γῆς οἱ μικρότερες, τόσο οἱ χριστιανικὲς ὅσο καὶ οἱ θύραθεν (ἰνδικές, κινεζικές, ἰνδοκινεζικές, παλαιοαμερικανικές, κλπ.). ἀπὸ τὶς χριστιανικὲς τρίτη σὲ ἔκτασι εἶναι ἡ συριακή, κι ἔπειτα ἔρχονται οἱ ἄλλες ὀχτώ.
Ἡ ἑλληνικὴ χριστιανικὴ γραμματεία βρίσκεται ἐκδεδομένη κυρίως στὶς ἐκδοτικὲς σειρὲς PG, GCS, SC, ΒΕΠ, CC, Mansi, ΧΠ. ἡ λατινικὴ κυρίως στὶς PL, MSS, CSEL, GCS, SC, CC, Mansi· oἱ ἄλλες στὶς PO, καὶ CSCO. ὑπάρχουν ὅμως κι ἑκατοντάδες ἄλλες μικρότερες ἐκδόσεις.
Στὴν ἑλληνικὴ χριστιανικὴ γραμματεία οἱ συγγραφεῖς εἶναι περίπου 1.500, στὴν ὑπερτριπλάσια λατινικὴ περίπου 3.000, στὸ σύνολο τῶν ἄλλων, ποὺ δὲν φτάνουν ὅλες μαζὶ τὴν ἔκτασι τῆς ἑλληνικῆς, περίπου 1.000. ἡ ἑλληνικὴ ἀρχίζει τὸ 107 μ.Χ. μὲ τὸν Ἰγνάτιο, ἡ λατινικὴ περίπου τὸ 200 μὲ τὸν Τερτυλλιανό, ἡ συριακὴ περίπου τὸ 300 μὲ τὸν Ἰάκωβο ἢ Ἀφραάτη· οἱ ἄλλες ἀρχίζουν ἀπὸ τὸν Δ’ μέχρι τὸν Θ’ αἰῶνα. ἡ ἑντεκάγλωσση ἀρχαία χριστιανικὴ γραμματεία στὸ σύνολό της εἶναι πολὺ μεγαλείτερη, ἴσως ὑπερπενταπλάσια, ἀπὸ τὸ σύνολο ὅλων τῶν μὴ χριστιανικῶν γραμματειῶν τῆς γῆς.
Δεδομένου ὅτι ἡ Βίβλος εἶναι τὸ ἀρχαιότερο ὄντως ἀναγνώσιμο κείμενο τῆς γῆς, γιὰ τὸ ὁποῖο ἐφευρέθηκε καὶ διαδόθηκε τὸ ἀλφάβητο, τὸ μοναδικὸ αὐτὸ φθογγικὸ καὶ ἀξεπέραστο γραμματάριο τῆς ἀνθρωπότητος, μὲ τὸ ὁποῖο τὰ ἔθνη ποὺ τὸ πῆραν πέρασαν ἀμέσως ἀπὸ τὴν προϊστορία στὴν ἱστορία, μὲ τὸ ὁποῖο γράφει σήμερα ὅλη ἡ γῆ πλὴν τῶν Ἰνδῶν καὶ τῶν Κινέζων, καὶ ἡ μουσικὴ παρασήμανσι, καὶ ἡ στενογραφία, καὶ ὅτι ἡ Βίβλος εἶναι ἐπίσης τὸ κείμενο τῆς ἀνθρωπότητος μὲ τὰ περισσότερα ἀρχαῖα χειρόγραφα, τὶς περισσότερες μεταφράσεις, καὶ τὶς περισσότερες ἔντυπες ἐκδόσεις ἐπὶ τῆς γῆς, καὶ γι’ αὐτὴν ἐφευρέθηκε ἡ τυπογραφία, εἶναι ἀναντίρρητο ὅτι ὁ βιβλικὸς καὶ χριστιανικὸς κόσμος εἶναι ὁ κατ’ ἐξοχὴν κόσμος τῶν γραμμάτων ἐπὶ τῆς γῆς. καὶ οἱ τρεῖς χριστιανικὲς ἤπειροι τῆς γῆς, Εὐρώπη Β. Ἀμερικὴ Αὐστραλία, ἀποτελοῦν τὸν προηγμένο καὶ φιλελεύθερο κόσμο, οἱ δὲ ἄλλες τρεῖς καὶ μὴ χριστιανικὲς ἢ ἐλλιπῶς χριστιανικὲς ἤπειροι, Ἀσία Ἀφρικὴ Ν. Ἀμερική, τὸν καθυστερημένο κι ἀνελεύθερο κόσμο.
Κωνσταντῖνος Σιαμάκης, φιλόλογος, δρ θεολογίας
«Μελέτες 1», Θεσσαλονίκη 2008
(http://www.philologus.gr)
