Σύγκρισις βοηθημάτων τυπικοῦ

Πληροφορίες γιὰ ἐτήσια τυπικὰ βοηθήματα

Σύγκρισις βοηθημάτων τυπικοῦ

Δημοσίευσηαπό Dionysios » Σάβ 21 Φεβ 2009, 00:18:46

᾿Επειδὴ συχνὰ ἐν τῇ πράξει πολλοὶ ἀναγκάζονται νὰ κάνουν συγκρίσεις μεταξὺ τῶν πολλῶν ἐτησίων βοηθημάτων ποὺ κυκλοφοροῦν σήμερα, γιὰ νὰ ἐπιλέξουν ποιό θὰ χρησιμοποιοῦν, θέλω νὰ προσθέσω ἐδῶ ὅτι, γιὰ νὰ συγκρίνῃ κανεὶς δύο ἐτήσια τυπικὰ βοηθήματα, παραδείγματος χάριν Η.Ο.Π. καὶ Δίπτυχα, καλὸν θὰ ἦτο νὰ ἐργασθῇ ὡς ἑξῆς·
1ον) νὰ παραθέσῃ ἀκριβῶς τὴν σχετικὴν διάταξιν τοῦ ἰσχύοντος τυπικοῦ τῆς ἐκκλησίας, δηλαδὴ τοῦ Τ.Μ.Ε., βάσει τοῦ ὁποίου συντάσσονται τὸ Η.Ο.Π. καὶ τὰ Δίπτυχα,
2ον) νὰ παραθέσῃ ἀκριβῶς τὶς σχετικὲς ὁδηγίες τοῦ Η.Ο.Π.,
3ον) νὰ παραθέσῃ ἀκριβῶς τὶς σχετικὲς ὁδηγίες τῶν Διπτύχων,
4ον) νὰ παραθέσῃ ἀκριβῶς τὰ κείμενα τῶν λειτουργικῶν βιβλίων (στὴν συγκεκριμένη περίπτωσι τοῦ Τριῳδίου), ἢ τοὐλάχιστον νὰ ἐνημερώσῃ μὲ ἀκρίβειαν διὰ τὸ περιεχόμενόν των.

Οἱ ἀρχαῖοι ἡμῶν πρόγονοι ἔλεγαν τὴν ἑξῆς παροιμία· «οὐ παντὸς πλεῖν ἐς Κόρινθον». κατ᾿ ἀναλογίαν μποροῦμε νὰ ποῦμε ὅτι «οὐ παντὸς ἀναγινώσκειν καὶ κατανοεῖν καὶ ἑρμηνεύειν καὶ κρίνειν καὶ συγκρίνειν τὰ διάφορα τυπικά». εἶναι καλὴ ἡ σύγκρισις τῶν τυπικῶν, ἀρκεῖ ὅμως νὰ γίνεται ἀντικειμενικὰ καὶ μὲ ὀρθὸν τρόπον. ἂν δὲν γίνεται ὀρθῶς, θὰ ἔλεγα ὅτι εἶναι καλλίτερο νὰ μὴ γίνεται καθόλου, διότι μπορεῖ νὰ ὁδηγηθοῦμε σὲ ἐσφαλμένα συμπεράσματα.

Στὸ τεῦχος 24 τῆς Συμβολῆς (ἔχει ἤδη τυπωθῆ, ἀλλὰ θὰ διατίθεται πρὸς πώλησιν ἀπὸ αὔριον σάββατον 21 τοῦ μηνός, βιβλιοπωλεῖον Ν. Παναγοπούλου, Κολοκοτρώνη καὶ Χαβρίου 3, ᾿Αθῆναι, τηλ. 210-322.4819) ὑπάρχει ἄρθρο μου ἐξ ἀφορμῆς παλαιοτέρας ἐρωτήσεως , στὸ ὁποῖο ἀσχολοῦμαι ἀκριβῶς μὲ τὸ θέμα τῆς συγκρίσεως τῶν διαφόρων τυπικῶν μεταξύ τους, ὄχι μόνον Η.Ο.Π. καὶ Διπτύχων ἀλλὰ καὶ τῆς Κύπρου καὶ τοῦ ῾Ρήγα καὶ τοῦ Συστήματος Τυπικοῦ, καὶ τῶν ἄλλων ἰδιωτικῶν. ἴσως νὰ ἐνδιαφέρῃ κάποιους.
Διονύσιος ᾿Ανατολικιώτης, http://www.symbole.gr
e-mail: symbole@mail.com — Skype: dionysios-anat
«γηράσκω ἀεί διορθούμενος», τρίτη 11/7/2000
Άβαταρ μέλους
Dionysios
 
Δημοσ.: 3950
Εγγραφη: Πέμ 11 Σεπ 2008, 21:30:05
Τοποθεσια: ᾿Αθῆναι

Re: Σύγκρισις βοηθημάτων τυπικοῦ

Δημοσίευσηαπό Dionysios » Τετ 30 Σεπ 2009, 23:06:16

Παραθέτω ἐδῶ ὡς σχετικὸ μὲ τὸ διαπραγματευόμενο θέμα ἕνα κείμενο ποὺ ἐδημοσίευσα χθὲς στὸ διαδίκτυο μὲ παρατηρήσεις τυπικοῦ κυρίως χαρακτῆρος πάνω σὲ ἑτοιμαζόμενο φυλλάδιο γιὰ τὴν ἀκολουθία τοῦ ὄρθρου (κυρίως) τῆς κυριακῆς 4 ὀκτωβρίου 2009.

Τρίτη 29 Σεπ 2009, 21:54:54
᾿Αγαπητὲ ΧΧΧΧΧ, συγχαρητήρια διὰ τὸν κόπον σου καὶ τὴν ὑπομονήν σου. ἀφιερώνεις πολὺν χρόνον καὶ μοιράζεσαι τὸν κόπον σου μὲ τοὺς ἄλλους μὲ σκοπὸν νὰ τοὺς βοηθήσῃς.

Προσωπικῶς διαφωνῶ μὲ αὐτὸν τὸν συρμὸν (μόδαν) τῶν τελευταίων χρόνων διὰ τὴν ἑτοιμασίαν τέτοιων φυλλαδίων. ἂν ἦτο νὰ τὰ χρησιμοποιοῦν οἱ ἁπλοῖ πιστοί, ὥστε νὰ παρακολουθοῦν τὰ τῆς λατρείας, θὰ ἦσαν ἴσως ὠφέλιμα, ἀλλὰ τὸ νὰ χρησιμοποιοῦν αὐτὰ τὰ φυλλάδια οἱ ἐν τῷ ἀναλογίῳ διακονοῦντες τὸ θεωρῶ κατάντημα ποὺ ὄχι μόνον δὲν λύει τὰ προβλήματα ἀλλὰ μᾶλλον τὰ ἐπιδεινώνει. ἂν ἕνας μαθητὴς ἀντὶ νὰ προσπαθῇ νὰ λύσῃ τὰς ἀσκήσεις τῶν μαθηματικῶν, ἀγοράζει ἕνα βοήθημα («λυσάριον») καὶ ἁπλῶς ἀντιγράφει ἀπὸ ἐκεῖ τὰς ἑτοίμους λύσεις, αὐτὸς δὲν πρόκειται ποτὲ νὰ μάθῃ μαθηματικά. ὁμοίως καὶ ὅποιος ἐξαρτᾶται ἀπὸ τέτοια φυλλάδια καὶ δὲν ἠξεύρει νὰ χρησιμοποιήσῃ τὰ λειτουργικὰ βιβλία τῆς ἐκκλησίας, δὲν πρόκειται ποτὲ νὰ γίνῃ σωστὸς ψάλτης.

῾Ο σκοπὸς ὅμως τῆς παρεμβάσεώς μου δὲν εἶναι νὰ ἐκθέσω τὰς ἀντιρρήσεις μου οὔτε νὰ σὲ ἀποθαρρύνω, ἀλλὰ νὰ σὲ συγχαρῶ τόσον διὰ τὸ ἔργον σου καὶ τὸν ζῆλόν σου, ὅσον καὶ διότι ἡ ἐργασία σου εἶναι, νομίζω, ἡ ὀρθοτέρα ἀπὸ ἄλλας ἀναλόγους· εἶναι δὲ ἡ ὀρθοτέρα διὰ δύο λόγους, 1ον) διότι ἔχεις τοὺς κανόνας τοῦ ὄρθρου πλήρεις ἕως καὶ τῆς 9ης ᾠδῆς, καὶ 2ον) διότι συνήθως (ἐξ ὅσων εἶδα ἀκροθιγῶς) δὲν προσθέτεις αὐθαιρέτως ἄλλα τροπάρια πέραν τῶν προβλεπομένων ὑπὸ τοῦ τυπικοῦ.

῞Ενας δεύτερος λόγος τῆς παρεμβάσεώς μου εἶναι διὰ μερικὰς παρατηρήσεις πρὸς βελτίωσιν τῆς ἐργασίας σου, τὰς ὁποίας καταθέτω ὡς ἁπλοῦς χριστιανὸς καὶ μόνον καὶ ὄχι μὲ τὴν ἐπίσημον ἰδιότητά μου. αἱ ἐν συνεχείᾳ παρατηρήσεις μου βασίζονται εἰς τὴν πρόσφατον ἀνάρτησίν σου μὲ τὴν ἀκολουθίαν τῆς ἑπομένης κυριακῆς 4 ὀκτωβρίου 2009, ἀλλὰ εἶναι γενικαὶ καὶ ἰσχύουν σχεδὸν διὰ πᾶσαν κυριακήν.

1. Κατ᾿ ἀρχὰς πρέπει νὰ ἀλλάξῃ ὁ τίτλος τοῦ θέματος καὶ ἀπὸ «Τὸ τυπικὸν τῆς κυριακῆς» νὰ γίνῃ «῾Η ἀκολουθία τῆς κυριακῆς». τὸ τυπικὸν εἶναι ἕνας ὁδηγὸς διὰ τὴν ὀρθὴν διεξαγωγὴν τῶν ἀκολουθιῶν. ἐπὶ παραδείγματι τυπικὸν εἶναι αὐτὸ τὸ ὁποῖον ἐπιμελοῦμαι ἐγὼ καὶ δημοσιεύει ἡ ἐκκλησία τῆς ῾Ελλάδος ἐντύπως καὶ διαδικτυακῶς. ἐνῷ ἐδῶ δὲν συντάσσεις τυπικὸν ἀλλὰ πλήρη ἀκολουθίαν μὲ βάσιν τὰς ὁδηγίας τοῦ τυπικοῦ.

2. Τυπικὸν ἐπίσημον δι᾿ ἐνοριακὴν χρῆσιν εἶναι ἕνα, τὸ τῆς μεγάλης ἐκκλησίας (Κωνσταντινουπόλεως) τὸ ἐκδοθὲν τῷ 1888. βάσει αὐτοῦ συντάσσονται (ἢ πρέπει νὰ συντάσσωνται) πάντα τὰ νεώτερα. τὸ θέμα εἶναι ποῖος ἐκ τῶν νεωτέρων συντακτῶν ἔχει τὰς προϋποθέσεις νὰ κατανοήσῃ καὶ νὰ ἑρμηνεύσῃ ὀρθῶς τὸ τυπικὸν τοῦ 1888. ἐξ ὁρισμοῦ δύο εἶναι οἱ ἐπίσημοι φορεῖς ἑρμηνείας καὶ συνεχείας τοῦ τυπικοῦ, τὸ οἰκουμενικὸν πατριαρχεῖον καὶ ἡ ἐκκλησία τῆς ῾Ελλάδος· τὰ τυπικά των συμπίπτουν μεταξύ των σχεδὸν ἀπολύτως· ὡρισμέναι παρατηρούμεναι μικροδιαφοραὶ εἶναι ἐπουσιώδεις.

3. Εἰς τὸ «Θεὸς Κύριος» ὁ α΄ στίχος εἶναι λάθος. τὸ ὀρθὸν ὑπάρχει εἰς τὸ νέον ἐγκόλπιον τῆς ᾿Αποστολικῆς Διακονίας καὶ εἶναι «᾿Εξομολογεῖσθαι τῷ Κυρίῳ, ὅτι ἀγαθός, ὅτι εἰς τὸν αἰῶνα τὸ ἔλεος αὐτοῦ».

4. Τὸ ἀπολυτίκιον λέγεται μίαν φοράν, Δόξα, ἐπαναλαμβάνεται τὸ αὐτό, Καὶ νῦν, τὸ θεοτοκίον.

5. Εἰς τὸν κανόνα τοῦ ἁγίου ὁ στίχος «῞Αγιε τοῦ Θεοῦ...» νὰ ἀναγράφεται εἰς τὸ α΄ καὶ β΄ τροπάριον. εἰς τὸ γ΄ τὸ Δόξα Πατρί, καὶ εἰς τὸ θεοτοκίον τὸ Καὶ νῦν. ὁμοίως εἰς ἑκάστην ᾠδήν. παραθέτω μόνον τὴν α΄, καὶ ἀναλόγως ποίησον καὶ εἰς τὰς λοιπάς.

῞Αγιε τοῦ Θεοῦ, πρέσβευε ὑπὲρ ἡμῶν.

Τὸν οὐρανοφοίτην μυσταγωγόν, θεόληπτον Παῦλον, τὸν τοῦ κόσμου σαγηνευτήν, διδάσκαλον ἔχων θεωρίας, τῆς ἀνωτάτω μύστης γέγονας.

῞Αγιε τοῦ Θεοῦ, πρέσβευε ὑπὲρ ἡμῶν.

Ἡ πνευματοκίνητος ἐμφανῶς, τοῦ Παύλου σε γλῶσσα, φθεγγομένη τὰ τοῦ Θεοῦ, μυστήρια μάκαρ περιέσχε, καὶ θεηγόρον ἀπειργάσατο.

Δόξα Πατρί...

Νυττόμενος πόθῳ πνευματικῷ, καὶ θείοις λογίοις, ἐν συνέσει προσομιλῶν, τῷ πάντων Δεσπότῃ πανιέρους, θεολογίας ἀνατέθεικας.

Καὶ νῦν. Θεοτοκίον.

Φωτὸς ἀιδίου θεοπρεπές, δοχεῖον Παρθένε, γενομένη καὶ καθαρόν, κηλίδων με πάσης ἁμαρτίας, καὶ μολυσμάτων πλῦνον Δέσποινα.

6. Εἰς τὴν η΄ ᾠδὴν πρὸ τοῦ γ΄ τροπαρίου (τοῦ κανόνος τοῦ ἁγίου) ἀντὶ τοῦ Δόξα Πατρί, γράφε «Εὐλογοῦμεν Πατέρα Υἱὸν καὶ ῞Αγιον Πνεῦμα, τὸν Κύριον, ὑμνοῦμεν καὶ ὑπερυψοῦμεν αὐτὸν εἰς τοὺς αἰῶνας» (αὐτὸ γίνεται μόνον εἰς τοὺς κανόνας τοῦ ὄρθρου).

7. ῾Η ὀρθὴ γραφὴ τῶν ἑβραϊκῶν λέξεων χερουβὶμ καὶ σεραφὶμ εἶναι μὲ ι καὶ ὄχι ει.

8. Τὸ ἀρχαῖον ἀναστάσιμον ἐξαποστειλάριον «῞Αγιος Κύριος ὁ Θεὸς ἡμῶν» καλλίτερον νὰ γράφεται πλῆρες, διότι δημιουργοῦνται παρανοήσεις.
῞Αγιος Κύριος ὁ Θεὸς ἡμῶν.
῞Αγιος Κύριος ὁ Θεὸς ἡμῶν.
῞Αγιος Κύριος ὁ Θεὸς ἡμῶν.
῾Υψοῦτε Κύριον τὸν Θεὸν ἡμῶν καὶ προσκυνεῖτε τῷ ὑποποδίῳ τῶν ποδῶν αὐτοῦ.
῞Οτι ἅγιος ἐστί(ν).

9. Τὸ f΄ ἀναστάσιμον ἐξαποστειλάριον ὑπάρχει διωρθωμένον.

Δεικνύων ὅτι ἄνθρωπος, σῶτερ εἶ κατ' οὐσίαν, ἀναστὰς ἐκ τοῦ μνήματος, βρώσεως συμμετέσχες, καὶ μέσον στὰς ἐδίδασκες, μετάνοιαν κηρύσσειν· εὐθὺς δὲ πρὸς οὐράνιον, ἀνελήφθης Πατέρα, καὶ μαθηταῖς, πέμπειν τὸν Παράκλητον ἐπηγγείλω, ὑπέρθεε Θεάνθρωπε, δόξα τῇ σῇ ἐγέρσει.

10. Μετὰ τὴν δοξολογίαν καὶ μετὰ τὸ «Σήμερον σωτηρία» νομίζω καλὸν θὰ ἦτο νὰ ἔβαζες καὶ τὸ «᾿Αναστὰς ἐκ τοῦ μνήματος» ἔστω καὶ ἐν παρενθέσει. θὰ τὸ βρῇς ἐπίσης εἰς τὸ ἐγκόλπιον ἀναγνώστου καὶ ψάλτου (καὶ μόνον διὰ τὰς κυριακὰς τῶν πλαγίων ἤχων).

᾿Αναστὰς ἐκ τοῦ μνήματος καὶ τὰ δεσμὰ διαρρήξας τοῦ ᾅδου, ἔλυσας τὸ κατάκριμα τοῦ θανάτου Κύριε, πάντας ἐκ τῶν παγίδων τοῦ ἐχθροῦ ῥυσάμενος· ἐμφανίσας σεαυτὸν τοῖς ἀποστόλοις σου, ἐξαπέστειλας αὐτοὺς ἐπὶ τὸ κήρυγμα, καὶ δι᾿ αὐτῶν τὴν εἰρήνην παρέσχες τῇ οἰκουμένῃ, μόνε πολυέλεε.


11. Τὰ ἀντίφωνα τῆς λειτουργίας εἶναι μία πονεμένη ἱστορία. προσωπικῶς ἔχω δηλώσει πολλάκις ὅτι πρέπει εἰς τὸ σημεῖον τοῦτο νὰ ἀποκατασταθοῦν τὰ ἀρχαῖα ἀντίφωνα τῆς λειτουργίας. αὐτὸ ὅμως εἶναι ἄλλο θέμα. τὰ ἀντίφωνα ποὺ παραθέτεις ἔχουν τὸ βασικὸν μειονέκτημα ὅτι εἶναι δύο, ἐνῷ πρέπει νὰ εἶναι τρία. θὰ βρῇς μίαν ὀρθοτέραν μορφήν των εἰς τὸ ἐγκόλπιον ἀναγνώστου καὶ ψάλτου. θὰ ἔλεγα ὅτι μπορεῖς νὰ τὰ ἐναλλάσσῃς καὶ μὲ τὰ ἀρχαῖα ἀντίφωνα, ὅπως προτείνεται καὶ ἐκεῖ.

12. Μετὰ τὸν ἀπόστολον ὀρθότερον θὰ ἦτο νὰ ἐγράφοντο καὶ οἱ στίχοι τοῦ ἀλληλουιαρίου (ἐνταῦθα τοῦ πλ. δ΄ ἤχου).

13. Τέλος μετὰ τὸ «Εἴδομεν τὸ φῶς» κρίνω ὄχι ἄστοχον νὰ παραθέσῃς καὶ τὸν ἀρχαῖον ὕμνον «Πληρωθήτω» πρὸς διευκόλυνσιν τῶν ψαλλόντων αὐτό, κατὰ τὴν ἀρχαίαν τάξιν.

Μετὰ τὴν ἐκφώνησιν «Πάντοτε νῦν καὶ ἀεὶ» ὁ β΄ χορὸς ψάλλει τὸ ἑξῆς·

Πληρωθήτω τὸ στόμα ἡμῶν αἰνέσεώς σου, Κύριε,
ὅπως ὑμνήσωμεν τὴν δόξαν σου,
ὅτι ἠξίωσας ἡμᾶς μετασχεῖν,
τῶν ἁγίων ἀθανάτων καὶ ἀχράντων σου μυστηρίων·
στήριξον ἡμᾶς ἐν τῷ σῷ ἁγιασμῷ,
ὅλην τὴν ἡμέραν μελετᾶν τὴν δικαιοσύνην σου·
ἀλληλούια, ἀλληλούια, ἀλληλούια.


Μὲ τὰς γενικὰς ταύτας παρατηρήσεις θὰ βελτιωθῇ, νομίζω, ἀκόμη περισσότερον ἡ προσφορά σου...
Διονύσιος ᾿Ανατολικιώτης, http://www.symbole.gr
e-mail: symbole@mail.com — Skype: dionysios-anat
«γηράσκω ἀεί διορθούμενος», τρίτη 11/7/2000
Άβαταρ μέλους
Dionysios
 
Δημοσ.: 3950
Εγγραφη: Πέμ 11 Σεπ 2008, 21:30:05
Τοποθεσια: ᾿Αθῆναι


Επιστροφή στην Τυπικὸν τοῦ ἔτους

Μελη σε συνδεση

Μέλη σε αυτή την Δ. Συζήτηση : Δεν υπάρχουν εγγεγραμμένα μέλη και 1 επισκέπτης

cron