Διαίρεση κεφαλαίων καὶ στιχομετρία

Κανόνες Δ. Συζήτησης
῾Η χρῆσις τοῦ δημοσιευομένου ὑλικοῦ καὶ τῶν συνημμένων ἀρχείων διέπεται ἀπὸ τοὺς παρακάτω ὅρους·
α) γιὰ τὰ πνευματικὰ δικαιώματα viewtopic.php?f=138&t=430&p=1237#p1236
β) γιὰ τὰ ἐμπορικὰ δικαιώματα viewtopic.php?f=138&t=430&p=1237#p1237

Διαίρεση κεφαλαίων καὶ στιχομετρία

Δημοσίευσηαπό MTheodorakis » Παρ 05 Δεκ 2008, 18:40:37

«Ἡ ἐπικρατοῦσα σήμερον διαίρεσις εἰς κεφάλαια ἐγένετο ἐν Γαλλίᾳ κατὰ τάς ἀρχὰς τοῦ ιγ' αἰῶνος ὑπὸ τοῦ Langton, ἡ δὲ διαίρεσις εἰς στίχους ἐπίσης ἐν Γαλλίᾳ τῷ 1551 ὑπὸ τοῦ Ροβέρτου Στεφάνου εἰς τὴν ἔκδοσιν τοῦ πρωτοτύπου ἑλληνικοῦ κειμένου τὴν ὁποίαν ἐξεπόνησεν οὗτος κατὰ τὸ ἔτος ἐκεῖνο» (Μαθήματα εἰσαγωγῆς εἰς τὴν Καινὴν Διαθήκην, Θεσσαλονίκη 1972, σ. 51). Τὰ ἴδια ἰσχύουν καὶ γιὰ τὴν Παλαιὰ Διαθήκη κατὰ τὸ ἴδιο σύγγραμμα.
MTheodorakis
 
Δημοσ.: 924
Εγγραφη: Παρ 17 Οκτ 2008, 11:31:57

Re: Διαίρεση κεφαλαίων καὶ στιχομετρία

Δημοσίευσηαπό Dionysios » Σάβ 06 Δεκ 2008, 19:36:52

Γιὰ το συγκεκριμένο θέμα ὁ συνεργάτης τῆς «Συμβολῆς» Κωνσταντῖνος Σιαμάκης εἶχε γράψει στὴν Εἰσαγωγὴ στὴν ᾿Αποκάλυψι (Συμβολή, τεῦχος 5, ᾿Απρίλιος-᾿Ιούνιος 2004, σ. 65-66) τὶς ἑξῆς νεώτερες καὶ πολὺ ἐνδιαφέρουσες πληροφορίες, ἀποτέλεσμα τῶν ἐρευνῶν του·

῾Η Βίβλος κατὰ τὴν ἀρχαιότητα διαιροῦνταν, ὅπως καὶ σήμερα, σὲ κεφάλαια καὶ στίχους· τὰ κεφάλαια ἕνα ἕνα ἀριθμοῦνται σὲ πολλὰ χειρόγραφα, οἱ στίχοι ὅμως λέγονται μόνο στὸ τέλος κάθε βιβλίου ὡς ἄθροισμα. παραδίδονται ἓξ διαφορετικὲς διαιρέσεις τῆς Βίβλου, ἀλλὰ τῆς ᾿Αποκαλύψεως μόνο δύο, μία ἡ ἀρχαιότερη ὅλων, καὶ μία ἡ νεώτερη, αὐτὴ ποὺ ἔχουμε καὶ σήμερα στὶς ἔντυπες ἐκδόσεις τῆς Βίβλου· κι αὐτὲς οἱ δύο εἶναι οἱ ἐπικρατέστερες.

῾Η ἀρχαιότερη, ποὺ εἶναι τοῦ Β΄ αἰῶνος, ἂν ὄχι τοῦ Α΄ κιόλας, εἶναι ἐκείνη, στὴν ὁποία ἀναφέρονται οἱ Κλήμης ᾿Αλεξανδρεύς, Τερτυλλιανός, ᾿Ωριγένης, Εὐσέβιος Καισαρείας, Καισάριος Ναζιανζηνός, ᾿Επιφάνιος, καὶ οἱ Εἰσηγήσεις (Institutiones) καὶ οἱ Πανδέκται (Digesta) τοῦ ᾿Ιουστινιανείου Σώματος τοῦ ῾Ρωμαϊκοῦ Δικαίου, ἀκολουθοῦν δὲ καθ᾿ ὅλη τὴν ἔκτασι τῶν ὑπομνημάτων τους οἱ ἑρμηνευταὶ ᾿Ανδρέας, Οἰκουμένιος, καὶ ᾿Αρέθας... ... κατὰ τὴ διαίρεσι αὐτὴ ἡ ᾿Αποκάλυψι διαιρεῖται σ᾿ 72 κεφάλαια. ... οἱ δὲ ἀρχαῖοι στίχοι τῆς ᾿Αποκαλύψεως ἦταν χίλιοι· οἱ σημερινοὶ εἶναι 405· δηλαδὴ ὁ ἀρχαῖος στίχος ἦταν περίπου ὅσος ὁ μισὸς σημερινός.

῾Η σήμερα γνωστὴ καὶ σὲ παγκόσμια χρῆσι διαίρεσι τῆς Βίβλου καὶ φυσικὰ καὶ τῆς ᾿Αποκαλύψεως σὲ κεφάλαια νομίζεται ἀπ᾿ ὅλους ὅτι ἔγινε ἀπὸ τὸ Γάλλο ἀρχιεπίσκοπο τῆς ᾿Αγγλίας Στέφ. Λάγκτον (†1228) (Erw. Nestle, Πρόλογος στὴν ἔκδοσι τῆς Κ. Διαθήκης, σ. 57*. Β. ᾿Ιωαννίδης, Εἰσαγ., 522)· κάνουν ὅμως ὅλοι τους λάθος. ἡ διαίρεσι αὐτὴ εἶναι βυζαντινή, τοῦ ΙΒ΄ αἰῶνος τὸ βραδύτερο, καὶ τὴ βρῆκα στὸ Μιχαὴλ Γλυκᾶ καὶ στὸ χειρόγραφο τῆς Βίβλου 106 γιὰ τὴν Παλαιὰ Διαθήκη ἢ 582 γιὰ τὴν Καινὴ Διαθήκη. ὁ Μιχαὴλ Γλυκᾶς, ποὺ ἤκμασε κατὰ τὰ ἔτη 1140-80, γράφει· ᾿Ιστέον ὅτι ἐν εἰκοστῷ πρώτῳ κεφαλαίῳ τῆς ᾿Αποκαλύψεως τοῦ εὐαγγελιστοῦ καὶ θείου ᾿Ιωάννου καὶ τάδε διείληπται· «Εἶδον οὐρανὸν καινὸν καὶ γῆν καινήν, καὶ ἡ θάλασσα οὐκ ἔστιν ἔτι» (᾿Απ 21,1) (Μιχαὴλ Γλυκᾶς, Εἰς τὰς ἀπορίας τῆς Θείας Γραφῆς κεφάλαια, κεφ. 75,1· ἔκδ. Σωφρ. Εὐστρατιάδου, ᾿Αλεξάνδρεια 1912, τ. 2, σ. 256). τὸ δὲ χειρόγραφο εἶναι τοῦ ἔτους 1334, περιέχει ὅλη τὴ Βίβλο, προέρχεται ἀπὸ τὴν ῾Ελλάδα, πῆγε στὴν ᾿Ιταλία ἐπὶ τουρκοκρατίας, εἶναι χάρτινο καὶ τρίτομο, ἔχει 539 φύλλα (211 + 214 + 114), οἱ τόμοι του 1-2 περιέχουν τὴν Παλαιὰ Διαθήκη καὶ ὁ 3 τὴν Καινὴ Διαθήκη· τοὺς Ψαλμοὺς ἐπισυνῆψε στὸ δεύτερο τόμο, στὸ τέλος τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης, ὁ Γεώργιος Σιμωνάκης μαθητὴς τοῦ ᾿Ιωάννου Κουβαρᾶ· σήμερα τὸ τρίτομο χειρόγραφο βρίσκεται στὴ βιβλιοθήκη τῆς Φερράρας Comunale Ariostea, μὲ στοιχεῖα τμῆμα ΙΙ, ἀριθμ. 187 Ι-ΙΙ καὶ 188 ΙΙ.

Τὴ σημερινὴ στιχαρίθμησι τῆς Βίβλου καὶ φυσικὰ καὶ τῆς ᾿Αποκαλύψεως ἔκανε ὁ Γάλλος φιλόλογος ῾Ροβέρτος Στέφανος στὸ Παρίσι στὴν ἑλληνολατινικὴ ἔκδοσί της ποὺ φιλοπόνησε κι ἐξέδωσε τὸ 1551.


῾Ο Στέφανος Λάγκτον λοιπὸν βρῆκε τὴν σημερινὴ διαίρεσι τῆς Βίβλου σὲ κεφάλαια ἀπὸ κάποιο ἑλληνικὸ χειρόγραφο τῆς ἐποχῆς του, τοὐλάχιστον κατὰ ἕναν αἰῶνα ἀρχαιότερό του. ἴσως ἀπὸ κάποιο χειρόγραφο ἀπὸ αὐτὰ ποὺ μετοίκησαν ἀπὸ τὴν αὐτοκρατορία τῆς ᾿Ανατολῆς στὴν Δύσι λόγῳ φραγγοκρατίας (1204), ἴσως ἀπὸ κάποιο χειρόγραφο τῆς νοτίου ᾿Ιταλίας, ἡ ὁποία διοικητικῶς καὶ ἐκκλησιαστικῶς ὑπήγετο μέχρι τότε στὴν Κωνσταντινούπολι. ὁ Λάγκτον μετέφερε αὐτὴν τὴν διαίρεσι κεφαλαίων στὰ χειρόγραφα τῆς λατινικῆς Βίβλου καὶ μὲ τὴν τυπογραφία πλέον καθιερώθηκε. καὶ ὅπως συνήθως, οἱ Δυτικοὶ ὅ,τι παίρνουν ἀπὸ ἐμᾶς σχεδὸν ἀμέσως ξεχνοῦν ἀπὸ ποῦ τὸ πῆραν καὶ τὸ παρουσιάζουν σὰν δική τους ἐπινόησι. καὶ μετὰ τὸ παραμῦθί τους αὐτὸ τὸ παπαγαλίζουμε κι ἐμεῖς μεταφράζοντας ἀπὸ τοὺς Δυτικοὺς «ἐπιστήμονες».
Διονύσιος ᾿Ανατολικιώτης, http://www.symbole.gr
e-mail: symbole@mail.com — Skype: dionysios-anat
«γηράσκω ἀεί διορθούμενος», τρίτη 11/7/2000
Άβαταρ μέλους
Dionysios
 
Δημοσ.: 3950
Εγγραφη: Πέμ 11 Σεπ 2008, 21:30:05
Τοποθεσια: ᾿Αθῆναι


Επιστροφή στην Κείμενον τῆς Βίβλου

Μελη σε συνδεση

Μέλη σε αυτή την Δ. Συζήτηση: Δεν υπάρχουν εγγεγραμμένα μέλη και 5 επισκέπτες

cron