Αρχιερατική Χοροστασία (Μεγάλη Εβδομάδα)

[Ιωαννίδης Δημήτριος]

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Β Α Ϊ Ω Ν

Ο Αρχιερεύς ποιεί την είσοδόν του εις το Κοντάκιον, περιβεβλημένος τον Μανδύαν αυτού και κρατών Αρχιερατικήν Ράβδον ( Πατερίτσαν ). Ευλογεί τον λαόν των Χορών ψαλλόντων το «Εις πολλά έτη» και ανέρχεται εις τον Θρόνον.
Ψάλλει τας Καταβασίας ( αύτη εστίν καινοτομία της Ελλαδικής Εκκλησίας, διότι ως προεγράφη αλλαχού, ουδέποτε επιτρέπεται να ψάλλει χοροστατών Αρχιερεύς και δή τας Καταβασίας, αίτινες αποτελούν αναντίρρητον δικαίωμα του Πρωτοψάλτου ) και την Θ΄ Ωδήν.
Μετά ταύτην, περιβληθείς Επιτραχήλιον και Ωμοφόριον, αναγινώσκει την Ευχήν των Βαϊων. Ακολούθως, παραδίδει τα άμφια εις τους Διακόνους και κατά την συνήθη Τάξιν, λαμβάνει «Καιρόν» μετά το «Αινείτε» των Αίνων, του Δεξιού Χορού ψάλλοντος το «Τον Δεσπότην και Αρχιερέα», ευλογεί τον λαόν ως έχει προαναφερθεί και εισέρχεται εις το Άγιον Βήμα, ακολουθών την συνήθη Διάταξιν της Θείας Λειτουργίας.

Ε Ι Σ Τ Ο Υ Σ Ν Υ Μ Φ Ι Ο Υ Σ

Ο Αρχιερεύς, εισέρχεται εις τον Ναόν, πρό της ενάρξεως της Ακολουθίας, έρχεται εις το μέσον του Σολέα, ευλογεί τον λαόν ως συνήθως, των Χορών ψαλλόντων το «Εις πολλά έτη» και χοροστατεί από το Παραθρόνιον, άνευ Μανδύου, φέρων Σταυρόν και Χαζράνιον.
Ο Ιερεύς, λαβών « Καιρόν », ποιείται την έναρξιν της Ακολουθίας.
Κατά την διάρκειαν αυτής, ο Αρχιερεύς, λέγει τα του Προεστώτος, ήτοι : το « Βασιλεύ Ουράνιε », τον « Εξάψαλμον », τον « Ν΄. Ψαλμόν », το « Σοί δόξα πρέπει… », το « Αγαθόν το εξομολογείσθαι… » και το « Επουράνιε Βασιλεύ… » και το « Στερεώσαι…».
Ψάλλει το « Εξαποστειλάριον ».
Εις το « Αινείτε » που ψάλλεται αργόν και συγκεκριμένως εις το δεύτερον « αινείτε », κατέρχεται από του Παραθρόνιον και ασπάζεται την Εικόνα του Νυμφίου.
Εις το τέλος, ευλογεί δια της δεξιάς αυτού χειρός, των Χορών ψαλλόντων το « Εις πολλά έτη », την κατάληξιν του οποίου ( Δέσποτα ), λαμβάνει ο Αριστερός Χορός, διά να συνεχίσει ο Δεξιός, με τα Ιδιόμελα των Αίνων.
Ευλογεί τον λαόν πρό του Ιερού Ευαγγελίου.

Μ Ε Γ Α Λ Η Π Ε Μ Π Τ Η ( Π Ρ Ω Ϊ Α )

Ο Αρχιερεύς, προσέρχεται εις τον Ναόν, πρό της ενάρξεως του Εσπερινού και χοροστατεί από τον Θρόνον, με Μανδύαν, Σταυρόν εις το στήθος και Αρχιερατικήν Ράβδον
( Πατερίτσαν ), .
Η Είσοδος εις τον Ναόν, γίνεται ως συνήθως.
Απαγγέλλει τον « Προοιμιακόν », ψάλλει το « Φώς ιλαρόν », αναγινώσκει τα Αναγνώσματα και απευθύνει προς τον λαόν, πάσας τας ευλογίας.
Εις το Ευαγγέλιον, αποκαλύπτει το Επανωκαλύμμαυχον.
Εις την Μεγάλην Είσοδον, κατέρχεται από τον Θρόνον.
Απαγγέλλει το « Πιστεύω… », το « Πάτερ ημών… » και τα « Ειρήνη πάσι », ευλογών διά της χειρός.
Κατέρχεται εις το « Σε υμνούμεν », εις το « Χάριτι και οικτιρμοίς » και εις το « Μετά φόβου ».
Λέγει το « Σώσον ο Θεός τον λαόν σου » και ανερχόμενος εις τον Θρόνον, φορεί εκ νέου το Επανωκαλύμμαυχον.
Λέγει το « Ευλογία Κυρίου » και εις την Απόλυσιν, την οποίαν ποιεί ο Ιερεύς, ευλογεί με τον Σταυρόν, των Χορών ψαλλόντων « Τον Δεσπότην και Αρχιερέα ».
Μοιράζει το Αντίδωρον, από τας βαθμίδας του Θρόνου, ως συνήθως.
Οι Χοροί, ουδέν ψάλλουν κατά την ώραν της διανομής του Αντιδώρου.
Εάν πρόκειται να Ιερουργήσει, λαμβάνει « Καιρόν » πρό της ενάρξεως του Εσπερινού και εισελθών εις το Άγιον Βήμα, ενδύεται την Αρχιερατικήν αυτού Στολήν και εξέρχεται εις τον Θρόνον.
Μετά ταύτα ο Ιερεύς, λαμβάνει « Καιρόν » υπό του Αρχιερέως και άρχεται η Ακολουθία.
Εις το « Φώς ιλαρόν », εισέρχεται εις το Άγιον Βήμα και εφεξής, τελεί τα της Θείας Λειτουργίας του Μεγάλου Βασιλείου, κατά την συνήθη Τάξιν.

Μ Ε Γ Α Λ Η Π Ε Μ Π Τ Η ( Ε Σ Π Ε Ρ Α Σ )

Ο Αρχιερεύς, εισέρχεται εις τον Ναόν, πρό της ενάρξεως της Ακολουθίας και χοροστατεί με Μανδύαν, Σταυρός επί του στήθους και Αρχιερατικήν Ράβδον ( Πατερίτσαν ), από τον Θρόνον.
Η Είσοδος, γίνεται ως συνήθως.
Λέγει το « Βασιλεύ Ουράνιε », τον « Εξάψαλμον », τον « Ν΄. Ψαλμόν », την « Δοξολογίαν » και το « Αγαθόν το εξομολογείσθαι ».
Εις το Β΄. « Ότε οι ένδοξοι Μαθηταί », εξέρχονται οι Διάκονοι μετά Δικηροτρικήρων και ίστανται εκατέρωθεν του Θρόνου.
Αρχομένου του Γ΄. « Ότε οι ένδοξοι Μαθηταί », ο Αρχιερεύς, συνοδευόμενος υπό των Διακόνων, εισέρχεται εις το Άγιον Βήμα, ενδύεται Ωμοφόριον και Επιτραχήλιον και έμπροσθεν της Ωραίας Πύλης, αναγιγνώσκει το Α΄. Ευαγγέλιον της Διαθήκης, των δύο Διακόνων, ισταμένων εκατέρωθεν αυτού. Εις το τέλος, ευλογεί με το Τρικέριον, των Χορών ψαλλόντων το « Εις πολλά έτη », σύντομον.
Εν συνεχεία, απεκδύεται το Ωμοφόριον και το Επιτραχήλιον και με την συνοδείαν των Διακόνων, ανέρχεται εις τον Θρόνον, ενώ οι Χοροί, ψάλλουσι τα « Αντίφωνα ».
Τα λοιπά Ευαγγέλια, αναγινώσκονται υπό των Ιερέων, κατά την σειράν Οφφικίων και πρεσβειών.
Ψάλλει το « Εξαποστειλάριον ».
Εις την περιφοράν του Σταυρού, κατέρχεται του Θρόνου και ίσταται έμπροσθεν των βαθμίδων αυτού. Δεν ασπάζεται τον Σταυρόν, αλλά μετά την στήριξίν του εις τον Σολέα, ανέρχεται εις τον Θρόνον.
Εις το « Αινείτε » που ψάλλεται αργόν και συγκεκριμένως εις το δεύτερον « αινείτε », κατέρχεται από τον Θρόνον και ασπάζεται τον Σταυρόν.
Εις το τέλος, ευλογεί τον λαόν διά της χειρός αυτού, των Χορών ψαλλόντων το « Εις πολλά έτη » και ανέρχεται πάλιν εις τον Θρόνον.
Το ΙΒ΄. Ευαγγέλιον, το οποίον αναγινώσκεται υπό του Διακόνου, όστις ψαλλομένου του « Και νύν » των Αποστίχων, έρχεται μετά του Ιερού Ευαγγελίου εις τον Θρόνον, αιτήσας δε και λαβών ευλογίαν παρά του Αρχιερέως, κατά την εν τη Θεία Λειτουργία Τάξιν, επανέρχεται εις το Άγιον Βήμα και εκείθεν, μεταβαίνει εις τον Άμβωνα, οπόθεν αναγινώσκει το Ευαγγέλιον.
Μετά το τέλος του Ευαγγελίου, ο Αρχιερεύς, ευλογεί τον λαόν διά του Σταυρού και ψάλλεται αργόν το « Εις πολλά έτη » του Ευαγγελίου ». Ο δε Διάκονος, κατελθών του Άμβωνος, φέρει το Ιερόν Ευαγγέλιον εις τον Αρχιερέα προς ασπασμόν, ασπασάμενος δε την χείρα του Αρχιερέως, εισέρχεται εις το Άγιον Βήμα.
Εις την Απόλυσιν που ποιεί ο Ιερεύς, ευλογεί και πάλιν διά του Σταυρού, των Χορών ψαλλόντων το « Τον Δεσπότην και Αρχιερέα ».

Μ Ε Γ Α Λ Η Π Α Ρ Α Σ Κ Ε Υ Η ( Π Ρ Ω Ϊ Α )

Ο Αρχιερεύς, εισέρχεται εις τον Ναόν, πρό της ενάρξεως της Ακολουθίας.
Η Είσοδος πραγματοποιείται ως συνήθως, των Χορών ψαλλόντων το « Εις πολλά έτη », χαμηλοφώνως. Εν συνεχεία, ανέρχεται και χοροστατεί από τον Θρόνο, με Μανδύαν, Σταυρόν και Αρχιερατικήν Ράβδον ( Πατερίτσαν ).
Άρχονται αι Μεγάλαι Ώραι και ο Αρχιερεύς, απαγγέλλει το « Βασιλεύ Ουράνιε » και τας διαφόρους Ευχάς, εις το τέλος κάθε Ώρας.
Εις τον Εσπερινόν, λέγει τον « Προοιμιακόν », ψάλλει το « Φώς ιλαρόν », αναγινώσκει τα Αναγνώσματα, το « Καταξίωσον », λέγει το « Ειρήνη πάσι ».
Το Ευαγγέλιον, αναγινώσκεται υπό του Διακόνου, όστις ποιεί ως προεγράφη ανωτέρω, διά το ΙΒ΄. Ευαγγέλιον της Ακολουθίας των Αγίων Παθών.
Εις την Περιφοράν του Σώματος του Χριστού, κατέρχεται από τον Θρόνον και ίσταται έμπροσθεν των βαθμίδων αυτού.
Εις το « Σε τον αναβαλλόμενον », προσκυνεί τον Επιτάφιον και το Ιερόν Ευαγγέλιον, ευλογεί τον λαόν διά της χειρός αυτού, των Χορών ποιούντων σχήμα προς αυτόν ( ήτοι, άνευ του
« Εις πολλά έτη » διά την θανήν του Κυρίου ) και ανέρχεται εις τον Θρόνον.
Λέγει το « Νύν απολύεις ».
Εις την Απόλυσιν που ποιεί ο Ιερεύς, ευλογεί από τον Θρόνον διά του Σταυρού, των Χορών επισφραγιζόντων την Απόλυσιν διά του « Αμήν », αποκλειομένου του « Τον Δεσπότην και Αρχιερέα » .

Μ Ε Γ Α Λ Η Π Α Ρ Α Σ Κ Ε Υ Η ( Ε Σ Π Ε Ρ Α Σ )

Ο Αρχιερεύς, εισέρχεται εις τον Ναόν, πρό της ενάρξεως της Ακολουθίας.
Η Είσοδος πραγματοποιείται ως συνήθως, των Χορών ποιούντων σχήμα ( άνευ του « Εις πολλά έτη » διά τους προαναφερομένους λόγους ) και χοροστατεί από τον Θρόνον, με Μανδύαν, Σταυρόν και Αρχιερατικήν Ράβδον ( Πατερίτσαν ).
Λέγει το « Βασιλεύ Ουράνιε », τον « Προοιμιακόν » και τον « Ν΄. Ψαλμόν ».
Εις τα « Καθίσματα », λαμβάνουσι « Καιρόν » παρά του Αρχιερέως οι Διάκονοι και εισελθόντες εις το Άγιον Βήμα, ενδύονται τας στολάς αυτών και εξελθόντες, ίστανται εκατέρωθεν του Θρόνου, φέρον-τες Δικηριτρίκηρα.
Εις την Δ΄. Ωδήν, εισέρχεται εις το Άγιον Βήμα συνοδεία των Διακόνων και ενδύεται την Αρχιερατικήν του Στολήν. Ομοίως και οι Ιερείς, λαβόντες « Καιρόν » υπό του Αρχιερέως, ενδύονται τας Ιερατικάς στολάς αυτών.
Μετά την Θ΄. Ωδήν ( εις τα « Εγκώμια » ), ο Αρχιερεύς, εξέρχεται εκ της Ωραίας Πύλης και θυμιά τον Επιτάφιον, ψάλλων το « Η ζωή εν τάφω », τας Εικόνας του Τέμπλου και τον λαόν περιερχόμενος τον Ναόν συνοδεία των Διακόνων πάντοτε. Τελειώνοντας, παραδίδει το θυμιατόν και ανέρχεται εις τον Θρόνον.
Λέγει τας Εκφωνήσεις των Μικρών Συναπτών και εις τας τρείς Στάσεις των Εγκωμίων. Κατέρχεται εις το « Έρραναν τον τάφον », που το ψάλλει ο ίδιος, ραίνει τον Επιτάφιον με ροδόσταγμα και άνθη και ανέρχεται εκ νέου εις τον Θρόνον.
Εάν το επιθυμεί, ψάλλει το « Άγιος Κύριος ο Θεός ημών ».
Εις το « Αινείτε » που ψάλλεται αργόν και συγκεκριμένως εις το δεύτερον « αινείτε », κατέρχεται από τον Θρόνον και ασπάζεται τον Επιτάφιον. Εις το τέλος, ΔΕΝ ευλογεί τον λαόν και ανέρχεται εκ νέου εις τον Θρόνον.
Εις το τέλος της Δοξολογίας εις το Ασματικόν, πραγματοποιείται η Έξοδος του Επιταφίου, δια την κεκανονισμένην περιφοράν και ο Αρχιερεύς, προηγείται αυτού.
Εις την επάνοδον εις τον Ναόν, έμπροσθεν της Ωραίας Πύλης, εκφωνεί : « Πρόσχωμεν. Σοφία. Ειρήνη πάσι » και εισέρχεται εις το Άγιον Βήμα, ψάλλοντας τα Απολυτίκια, πραγματοποιών τρείς γύρους κύκλωθεν της Αγίας Τραπέζης θυμιών τον Επιτάφιον και βοηθού-μενος υπό των Ιερέων, τοποθετεί εις το « κηδεύσας απέθετο », το Σώμα επί της Αγίας Τραπέζης.
Ο Αρχιερεύς, αναγιγνώσκει το Ευαγγέλιον έμπροσθεν της Ωραίας Πύλης. Περαίρων, ευλογεί με το Τρικέριον τον λαόν, των Χορών ψαλλόντων το « Εις πολλά έτη ».
Την Απόλυσιν, πραγματοποιεί ο ίδιος ο Αρχιερεύς, έμπροσθεν της Ωραίας Πύλης, των Χορών απαντόντων εις το « Δι’ ευχών » διά του « Αμήν », αποκλειομένου παντελώς, του « Τον Δεσπότην και Αρχιερέα ».

Μ Ε Γ Α Σ Α Β Β Α Τ Ο Ν ( Π Ρ Ω Ι Α )

Ο Αρχιερεύς, χοροστατεί από του Θρόνου, με Μανδύαν, Εγκόλπιον και Αρχιερατικήν Ράβδον ( Πατερίτσαν ).
Απαγγέλλει τον « Προοιμιακόν », ψάλλει το « Φώς ιλαρόν », αναγιγνώσκει τα Αναγνώσματα και απαγγέλλει τους Στίχους εις τα « Τον Κύριον υμνείτε ».
Επίσης, απαγγέλλει το « Πιστεύω », λέγει τα « Ειρήνη πάσι », το « Πάτερ ημών », το « Σώσον ο Θεός τον λαόν σου » και το « Ευλογία Κυρίου ».
Ευθύς μετά το Ανάγνωσμα του Αποστόλου, αντί Αλληλουϊαρίου, ο Αρχιερεύς, άρχεται του « Ανάστα ο Θεός », ραίνων διά φύλλων δάφνης, όλον τον Ναόν, συνοδευόμενος υπό των Διακόνων, και επανέρχεται εις τον Θρόνον.
Εις το Ευαγγέλιον, αποκαλύπτει το Επανωκαλύμμαυχον και το φορεί εκ νέου, μετά την Οπισθάμβωνον Ευχήν.
Κατέρχεται του Θρόνου εις την Μεγάλην Είσοδον, εις το « Σε υμνούμεν », εις το « Χάριτι και οικτιρμοίς » και εις το « Μετά φόβου ».
Ο Ιερεύς ποιεί την Απόλυσιν και ο Αρχιερεύς, ευλογεί τον λαόν από του Θρόνου διά του Σταυρού, των Χορών ψαλλόντων το « Τον Δεσπότην και Αρχιερέα ».
Διανέμει το Αντίδωρον από τας βαθμίδας του Θρόνου, ενώ οι Χοροί σιωπούν.

Π Α Ν Ν Υ Χ Ι Σ - Α Κ Ο Λ Ο Υ Θ Ι Α Τ Ο Υ Π Α Σ Χ Α

Ο Αρχιερεύς, εισέρχεται εις τον Ναόν, πρό της ενάρξεως της Ακολουθίας.
Η Είσοδος πραγματοποιείται ως συνήθως, ανέρχεται εις τον Θρόνον και χοροστατεί με Μανδύαν, Σταυρόν και Αρχιερατικήν Ράβδον ( Πατερίτσαν ).
Ευλογήσαντος του Ιερέως, λέγει το « Βασιλεύ Ουράνιε ».
Ο Αναγνώστης το Τρισάγιον κ. λ. π. και ο Αρχιερεύς, τον Ν΄. Ψαλμόν.
Με το πέρας αυτού, άρχεται ο Κανών « Κύματι θαλάσσης ».
Εις την Δ΄. Ωδήν, εξέρχονται οι Διάκονοι ενδεδυμένοι, μετά Δικηροτρικήρων και ο Αρχιερεύς, λαμβάνει « Καιρόν » διά την Θείαν Λειτουργίαν.
Εισέρχεται εις το Άγιον Βήμα και ενδύεται την Αρχιερατικήν του Στολήν.
Μετά την Απόλυσιν της Παννυχίδος, η οποία τελείται υπό του Ιερέως, ψάλλει το « Δεύτε λάβετε φώς ».
Αναγινώσκει το Ευαγγέλιον της Αναστάσεως, εκφωνεί το « Δόξα τη Αγία και Ομοουσίω…» και ψάλλει το « Χριστός ανέστη » και απαγ-γέλλει τους στίχους αυτού.
Μετά τα « Ειρηνικά », τα οποία εκφωνεί ο Διάκονος, λέγει την Εκφώνησιν « Ότι πρέπει Σοί πάσα δόξα…» και άρχεται του Αναστασίμου Κανόνος.
Μετά την ΣΤ΄. Ωδήν και το Συναξάριον, λέγει πρώτος αυτός, το « Ανάστασιν Χριστού θεασάμενοι » και ακολουθούν οι Χοροί ανά μίαν φοράν.
Ούτος επίσης, αναγινώσκει πρό του « Μετά φόβου…» τον Κατηχη-τικόν Λόγον του Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου.

Ε Σ Π Ε Ρ Ι Ν Ο Σ Τ Η Σ Α Γ Α Π Η Σ

Εάν το Επισκοπείον, ευρίσκεται πλησίον του Ναού, πρό της ενάρξεως του Εσπερινού, προσέρχονται οι Ιερείς, οι Διάκονοι και οι Χοροί των Ψαλτών εις αυτό, ένθα λαβόντες
« Καιρόν » παρά του Αρχιερέως, ενδύονται τας στολάς αυτών.
Ακολούθως, ενδύεται και ο Αρχιερεύς, των Χορών ψαλλόντων το Δοξαστικόν « Αναστάσεως ημέρα », εις αργόν Μέλος.
Μετά τούτο, κατέρχονται εν πομπή εις τον Ναόν, των Χορών ψαλλόντων το « Χριστός ανέστη » αργόν και του Αρχιερέως, κρατούντος Αρχιερατικήν Ράβδον ( Πατερίτσαν ) και το Ιερόν Ευαγγέλιον.
Εάν το Επισκοπείον ευρίσκεται μακράν του Ναού και η ανωτέρω τελετή, καθίσταται αδύνατος, ο Αρχιερεύς, προσέρχεται εις τον Ναόν ενωρίς, με την συνήθη διαδικασίαν της εισόδου.
Ακολούθως, εισέρχεται εις το Άγιον Βήμα, όπου ευθύς αμέσως, ενδύεται την Αρχιερατικήν αυτού Στολήν, λαμβάνει το θυμιατόν και εκφωνεί « Δόξα τη Αγία και Ομοουσίω…».
Εν συνεχεία, ψάλλει το « Χριστός ανέστη » μετά των στίχων αυτού, θυμιών κύκλω την Αγίαν Τράπεζαν.
Μετά τα « Ειρηνικά », ο Αρχιερεύς, λέγει την Εκφώνησιν « Ότι πρέπει Σοί πάσα δόξα…» και άρχονται οι Χοροί ψάλλοντες τα Κεκραγάρια και τα Εσπέρια.
Εις το « Κατευθυνθήτω », ο ίδιος ο Αρχιερεύς, θυμιά τας Εικόνας του Τέμπλου και τον λαόν, προπορευομένων των Διακόνων μετά Δικηροτρικήρων.
Μετά το πέρας της θυμιάσεως, παραδίδει το θυμιατόν εις τους Διακόνους και ανέρχεται εις τον Θρόνον.
Ψαλλομένου του Προκειμένου « Τις Θεός Μέγας…», εισέρχεται εις το Άγιον Βήμα και αναγινώσκει από της Ωραίας Πύλης, το Ευαγγέλιον « Ούσης οψίας…» κατά περιόδους.
Τούτον, επαναλαμβάνεται υπό των Ιερέων και Διακόνων, εις διαφόρους γλώσσας.
Μετά το Ευαγγέλιον, παραμένει εις το Άγιον Βήμα, έμπροσθεν της Αγίας Τραπέζης και απαγγέλλει τας Εκφωνήσεις, απαγγέλλει το « Καταξίωσον Κύριε », μέχρι και το « Είη το κράτος…» ( εννοείται και την Ευχήν της Κεφαλοκλισίας, ως ο τελών την Ακολουθίαν.
Κατόπιν εξέρχεται πάλιν, προηγουμένων πάντοτε των Διακόνων και των Ιερέων εις τα Απόστιχα και ανέρχεται εις τον Θρόνον, απ’ όπου ευλογεί τον λαόν και τελεί την Απόλυσιν, με τα διαλογικά « Χριστός Ανέστη », « Αληθώς Ανέστη » κ. λ. π.
Εάν η όλη Ακολουθία ήρχισεν από του Επισκοπείου, τότε εν πομπή πάλιν, επανέρχονται άπαντες εις αυτό, ένθα ποιεί εκεί την Απόλυσιν και ακολούθως, δέχεται τας Πασχαλίους Ευχάς, του Κλήρου και του λαού.

[MTheodorakis]

Σεβαστὲ ἄρχοντα εὐχαριστοῦμε πολὺ γιὰ τὴν προσφορά σας-ἔνδειξη τῆς πείρας καὶ τοῦ ζήλου σας. Ἰδιαιτέρως εὐχαριστῶ γιὰ τὴν ἐπισήμανσή σας περὶ τοῦ ὅτι οἱ καταβασίες δὲν ἀνήκουν εἰς τὸν ἐπίσκοπον.
Ἐπιτρέψτε μου νὰ διαφωνήσω σὲ δύο θέματα: α) «Ὁσάκις παρίσταται (σὲ λειτουργία) ὁ ἀρχιερεύς, λειτουργεῖ· ἄλλως δὲν παρίσταται ἐπισήμως» (Ἰ. Φουντούλη Ἀπαντήσεις τ. β' σ. 249). β) Τὰ ἀναγνώσματα τῆς παλαιᾶς διαθήκης (ὅπως καὶ ὁ ἀπόστολος) ἀνήκουν εἰς τὸν ἀναγνώστη καὶ ὄχι εἰς τὸν ἐπίσκοπον (Ἁγιορειτικὸν τυπικὸν τῆς ἐκκλησιαστικῆς ἀκολουθίας ἐκδ. Καστανιώτη 1995 σ. 122, π. Κ. Παπαγιάννη Σύστημα τυπικοῦ 2006 σ. 701 καὶ Ἀρχιερατικὸν Μητροπολίτου Παντελεήμονος Ροδοπούλου Ἱ.Μ. Βλατάδων 2004 Προηγιασμένη σ. 89 Μ. ἁγιασμὸς σσ. 208-209).

[Ιωαννίδης Δημήτριος]

Αγαπητέ μου Φίλε, συμφωνώ απόλυτα με τα γραφόμενά Σου, παρ' ότι υπάρχουν πάμπολλες περιπτώσεις, που ο Αρχιερέας, απλώς χορχστατεί και δεν συμμετέχει ως Λειτουργός. Όσο για το θέμα του Αναγνώστη, αυτό γίνεται, όταν υπάρχει σε οργανομένα Αναλόγια Αναγνώστες. Εάν δεν υπάρχουν - και αυτό έχει γίνει πλέον καθεστώς - συνήθως αναλαμβάνει ο Αρχιερέας.

[Ζέκας]

Δεν ψάλλει ο αρχιερεύς την θ΄ ωδή και το εξαποστειλάριο του όρθρου ούτε κατά την Μ. Εβδομάδα ούτε και το Πάσχα;

[Dionysios]

Δεν ψάλλει ο αρχιερεύς την θ΄ ωδή και το εξαποστειλάριο του όρθρου ούτε κατά την Μ. Εβδομάδα ούτε και το Πάσχα;

Μήπως ὁ κύριος ᾿Ιωαννίδης ἔχει ἤδη ἀπαντήσει σ᾿ αὐτὴν τὴν ἐρώτησι;

ΚΥΡΙΑΚΗ ΒΑΪΩΝ
...Ψάλλει τας Καταβασίας (αύτη εστί καινοτομία της Ελλαδικής Εκκλησίας, διότι ως προεγράφη αλλαχού, ουδέποτε επιτρέπεται να ψάλλει χοροστατών Αρχιερεύς και δή τας Καταβασίας, αίτινες αποτελούν αναντίρρητον δικαίωμα του Πρωτοψάλτου) και την Θ΄ Ωδήν...

ΕΙΣ ΤΟΥΣ ΝΥΜΦΙΟΥΣ
...Ψάλλει το «Εξαποστειλάριον»...

ΜΕΓΑΛΗ ΠΕΜΠΤΗ (ΕΣΠΕΡΑΣ)
...Ψάλλει το «Εξαποστειλάριον»...

ΜΕΓΑΛΗ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ (ΕΣΠΕΡΑΣ)
...Εάν το επιθυμεί, ψάλλει το «Άγιος Κύριος ο Θεός ημών»...

ΠΑΝΝΥΧΙΣ - ΑΚΟΛΟΥΘΙΑ ΤΟΥ ΠΑΣΧΑ
...και άρχεται του Αναστασίμου Κανόνος...

Εἶναι γνωστὸν ὅτι οἱ ὕμνοι ἀνήκουν στοὺς ψάλτες. εἶναι ὑποχρέωσις τῶν ψαλτῶν νὰ ψάλλουν καὶ νὰ γνωρίζουν νὰ ψάλλουν ὅλους τοὺς ὕμνους τῶν ἀκολουθιῶν. ὁ ἀρχιερεὺς δὲν ἔχει τοιαύτην ὑποχρέωσιν. τὸ νὰ ψάλῃ κάποιον ὕμνον εἶναι κάτι τὸ ἔκτακτον καὶ ὄχι ὑποχρεωτικόν, καὶ τὸ πράττει, μόνον ἐφόσον τὸ ἐπιθυμεῖ καὶ δύναται.

Καὶ νὰ δώσω καὶ μία μαρτυρία ἀπὸ ἕνα ἄλλο πατριαρχεῖον. γνωρίζω ὅτι τοὐλάχιστον παλαιότερα στὸ πατριαρχεῖον ᾿Ιεροσολύμων, ἐὰν ὁ πατριάρχης ἤθελε νὰ ψάλῃ τὸ ἐξαποστειλάριον τοῦ ὄρθρου, ἔστελνε ἕναν ἐκ τῶν κληρικῶν καὶ εἰδοποιοῦσε τὸν πρωτοψάλτη ζητῶντας τὴν ἄδειά του ὡς ἑξῆς· «μπορῶ νὰ ψάλω τὸ ἐξαποστειλάριον;» βεβαίως τοῦ ἐδίδετο πάντοτε ἡ ἄδεια, ἀλλὰ ἔχει σημασία ὅτι δὲν ἐθεωρεῖτο δεδομένον ὅτι ὁ πατριάρχης θὰ ψάλῃ αὐτὸν ἢ ἐκεῖνον τὸν ὕμνον. δηλαδὴ δὲν ἔλεγε προστακτικῶς καὶ αὐταρχικῶς «θὰ ψάλω τὸ ἐξαποστειλάριον», ἀλλὰ ἐρωτοῦσε καὶ ζητοῦσε τὴν ἄδειαν.

[Ιωαννίδης Δημήτριος]

Με την Δεσποτοκρατία που κυριαρχεί γενικά στον χώρο της Εκκλησίας, αναγκαζόμαστε πολλές φορές, να κάνουμε πράγματα, τα οποία αντιβαίνουν προς τις αρχές μας και τα οποία καταστρατηγούν το Τυπικό, την Τάξη των Ιερών Ακολουθιών και την Παράδοση. Θα Σας αφηγηθώ ένα περιστατικό που μου συνέβη, πριν από 30 - 35 χρόνια.
Μ. Πέμπτη βράδυ και το Πρόγραμμα, όριζε την έναρξη της Ακολουθίας στις 18.30΄.Από την αρχή της σταδιοδρομίας μου, είχα μάθει και το εφάρμοζα, να βρίσκομαι στον Ναό, τουλάχιστον 15 - 20΄ενωρίτερα.
Έτσι κι εκείνη την ημέρα, στις 18.15΄ μπήκα στον περίβολο του Ναού, όπου βρήκα τον Προιστάμενο να κόβει βόλτες σε έξαλλη κατάσταση.
Μόλις με είδε, ήρθε πρός το μέρος μου και μου είπε σχεδόν φωνάζοντας : Επιτέλους κε Ιωαννίδη, ήλθατε ; Εγώ προς στιγμήν τά' χασα με το ύφος του και του είπα : Σιγά Παππούλη, πώς κάνεις έτσι ; Στις 18.30΄δεν είπαμε
ν' αρχίσουμε ; Ναι μου απάντησε, αλλά ο Δεσπότης - κάποιος από τα Δωδεκάνησα - έχει έλθει. Και λοιπόν ; του είπα. Αυτός μπορεί να θέλει να κοιμάται και μέσα στον Ναό, εμείς πρέπει να είμαστε όλοι εδώ να του κάνουμε αέρα, μήπως και ζεσταθεί ; Σε ζητάει και μού' χει φάει το κεφάλι, μου απάντησε.
Τελικά μπήκαμε μέσα, έβαλα το ράσο μου και ο Προιστάμενος με παρουσίασε στον Δεσπότη, που καθόταν σε μιά πολυθρόνα, δίπλα στην Ωραία Πύλη.
Ακούστε τώρα την στιχομυθία μεταξύ μας.
Τα σέβη μου Σεβασμιώτατε. Ονομάζομαι Δημήτριος Ιωαννίδης και έμαθα ότι με θέλετε.
Μάλιστα κύριε. Φέρτε μου σας παρακαλώ το βιβλίο σας.
Με συγχωρείτε, αλλά τι το θέλετε ;
Θέλω να σας δείξω τα τροπάρια.
Σεβασμιώτατε, μην ανησυχείτε. Έχω 25ετή πείρα πάνω στα Αναλόγια και γνωρίζω καλά τη δουλειά μου.
Δεν καταλάβατε. Παρακαλώ εξηγείστε μου τι ακριβώς θέλετε.
Κύριε, προτίθεμαι να ψάλλω. Καταλάβατε ;'
Μάλιστα Σεβασμιώτατε. Πείτε μου ποιά Τροπάρια θέλετε να ψάλλετε και δεν υπάρχει πρόβλημα.
Γι' αυτό σας λέω φέρτε μου το βιβλίο σας, για να μην γίνουν λάθη.
Σεβασμιότατε, το βιβλίο μου βρίσκεται εδώ – και του έδειξα το κεφάλι μου – εσείς πείτε μου τι θέλετε και να είστε σίγουρος, ότι δεν θα υπάρξουν προβλήματα.
Εν τάξει αφού το θέλετε έτσι. Βάζει το χέρι στην τσέπη του και βγάζει μια Μ. Εβδομάδα της τσέπης, την ανοίγει και αρχίζει να μοιράζει τα Τροπάρια τρείς στο γύρω, αλλά όχι με τη σειρά, αλλά όπως τον εξυπηρετούσε, προκειμένου να πέσουν σ’ αυτόν, όλα τα καλύτερα – τρόπος του λέγειν – Τροπάρια της ημέρας.
Όσο εκείνος έλεγε, τόσο εμένα μου ανέβαιναν τα γράδα.
Όταν μοίρασε και το Απολυτίκιο, σήκωσε τα μάτια, με κοίταξε και είπε : Καταλάβατε ;
Απόλυτα Σεβασμιώτατε. Με χρειάζεστε τίποτε άλλο ;
Όχι. Καλή δύναμη.
Επίσης. Τα σέβη μου.
Πηγαίνω αμέσως στο ντουλάπι μου, βγάζω το ράσο, βάζω το σακάκι μου και γυρίζοντας στον Προιστάμενο που με κοίταζε περίεργα, του είπα : Γειά και χαρά Παππούλη και χρόνια πολλά.
Πού πάς, με ρώτησε.
Φεύγω. Εμένα δεν με χρειάζεστε σήμερα.
Και ποιος θα ψάλλει ;
Έχεις τον Δεσπότη. Εγώ πάω σε μια άλλη Εκκλησία να κάνω κι εγώ το κέφι μου.
Εν τω μεταξύ, ο Δεσπότης άκουσε τη συζήτηση - γιατί εδώ που τα λέμε, εγώ είχα βγεί από τα ρούχα μου και η φωνή μου είχε πάρει «Πανηγυρικό» χαρακτήρα – και ήρθε προς το μέρος μας.
Τι συμβαίνει ;
Ο Ψάλτης φεύγει, του λέει ο Παπάς.
Και γιατί φεύγει ;
Δεν ξέρω πείτε τα οι δυό σας.
Γιατί φεύγετε κε Ιωαννίδη ;
Γιατί Δεσπότη μου – και συνέχισα στον Ενικό – εσύ δεν ήρθες σήμερα να χοροστατήσεις΄αλλά για να καταργήσεις τον Πρωτοψάλτη. Φεύγω λοιπόν για να σου αφήσω όλο το πεδίο ελεύθερο ( και γυρίζοντας προς τον Παπά, του είπα : Παπούλη, κανόνισε με τον Δεσπότη νάέλθει και από αύριο συνέχεια, γιατί εγώ δεν πρόκειται να ξανά’ ρθω.
Πηγαίνοντας προς την πόρτα, ο Δεσπότης μου είπε :
Δε μου λέτε κύριε, θα μου αποκλείσετε το δικαίωμα να ψάλλω ;
Το θέμα είναι Δεσπότη μου, το ποιος σου έδωσε αυτό το δικαίωμα. Είσαι Δεσπότης ; Στο Θρόνο σου. Είμαι Ψάλτης ; Στο Αναλόγιό μου.
Γυρνώντας ο Δεσπότης προς τον Παπά, είπε : Δεν κατάλαβα Πάτερ. Σηκώθηκαν τα πόδια να χτυπήσουν το κεφάλι ; Και πρίν απαντήσει ο Παπάς, απάντησα εγώ.
Τέτοια κεφάλια σαν το δικό σου Δεσπότη μου, θέλουν πότε – πότε χτύπημα, για να καταλαβαίνουμε εάν υπάρχει ακόμα μυαλό μέσα, ή έχει φυράνει. Εγώ φεύγω και κάντε ότι θέλετε.
Νομίζω ότι παραφέρεστε κύριε, λέει ο Δεσπότης.
Κι εγώ. Δεσπότη θέλεις να ψάλλεις ;
Ναι, απαντάει εκείνος.
Εντάξει, έλα στο Αναλόγιο κι εγώ θα πάω στο Θρόνο, να κάνω τον Δεσπότη. Κόκκαλο ο Δεσπότης.
Εν τω μεταξύ εγώ προχωρώ προς την έξοδο του Ναού, οπότε με σταματάνε οι Επίτροποι, λέγοντάς μου ότι με θέλει ο Παπάς.
Πράγματι ήρθε ο Παπάς, αλλά εγώ του έδωσα 2 λεπτά προθεσμία να συννενοηθεί με τον Δεσπότη για τα περαιτέρω. Τελικά, με φώναξαν πάλι στο Ιερό και ο Δεσπότης, γύρισε και μου λέει :
Εντάξει κύριε. Σας επιτρέπουμε να ψάλλετε. Εκεί ήταν που πήρα φωτιά.
Μου επιτρέπεις είπες να ψάλλω ; Και ποιος είσ’ εσύ ; Εγώ πληρώνομαι από αυτή την Εκκλησία, για να ψάλλω και μόνο να ψάλλω. Εσύ ποιος είσαι που ήρθες να με καταργήσεις ; Δεν σου μάθανε αυτοί που σε χειροτόνησαν, ότι ο Χοροστατών Αρχιερέας, απαγορεύεται να ψάλλει οτιδήποτε, παρά μόνο τα «ειρήνη πάσι» και ότι άλλο του αναλογεί ; Πότε επί τέλους θα αρχίσετε να σέβεστε αυτό που κάνετε και να το εκτελείτε βάσει των Διατάξεων του Τυπικού και της Τάξης των Ακολουθιών ;
Στο τέλος, κατά την διάρκεια της Ακολουθίας, το μόνο που του επέτρεψα να ψάλλει, ήταν το Γ΄. Εξαποστειλάριο και το Γ΄. Απολυτίκιο, τα οποία τα άρπαξε, όπως αρπάζει ένα μικρό παιδί , μιάσοκολάτα, που του δείχνεις. Αυτά!!!!