MTheodorakis έγραψε:Ἡ ὀκτώηχος ποὺ ἐντάσσεται εἰς τὸ πεντηκοστάριον διαφέρει μερικῶς ἀπὸ τὴν σημερινὴν παρακλητικήν· βλ. καθίσματα γενικῶς καὶ μακαρισμοὺς τῶν Κυριακῶν τῶν Μυροφόρων καὶ Σαμαρείτιδος.
Νομίζω ὅτι μποροῦμε νὰ ποῦμε ὅτι ἡ ὀκτώηχος ποὺ ἐντάσσεται εἰς τὸ πεντηκοστάριον διαφέρει ἀρκετὰ ἀπὸ τὴν συνήθη ὀκτώηχον· παράδειγμα ὅτι ὑπάρχουν τροπάρια ἀναστάσιμα στὶς καθημερινὲς καθ᾿ ὅλην τὴν πασχάλιον περίοδον, ὡς ἐκ τούτου καὶ ἀναστάσιμα ὁμοῦ μετὰ κατανυκτικῶν καθισμάτων κ.λπ.· αὐτὰ δὲν συμβαίνουν κατὰ τὴν ὑπόλοιπη περίοδο. προφανῶς στὸ σημερινὸ πεντηκοστάριο ἔχομε ὑπολείμματα ἀρχαιοτέρων ὕμνων καὶ μαρτυρίες διαφορετικῆς καὶ ἀρχαιοτέρας δομῆς τῶν ἀκολουθιῶν τῆς παρακλητικῆς πρὶν ἀπὸ τὴν ὁριστικὴ μορφή της, μὲ τὴν ὁποία μᾶς εἶναι γνωστὴ σήμερα στὶς ἔντυπες ἐκδόσεις της, παράλληλα ὅμως μὲ νεώτερες (μέχρι πολὺ νεώτερες, ἀκόμη καὶ τοῦ 19ου αἰῶνος) καὶ μεταγενέστερες μεταβολὲς καὶ προσθῆκες, ποὺ συνέβησαν μετὰ τὴν ὁριστικὴ δομὴ καὶ μορφὴ τῆς παρακλητικῆς. ὑπὸ τοιαύτην θεώρησιν δὲν θὰ ἦταν ἄστοχο νὰ ποῦμε ὅτι ἔχομε στοιχεῖα ἀρχαιοτέρας ὀκτωήχου ποὺ ἐντάσσονται εἰς τὸ ἐπίσης ἀρχαίον πεντηκοστάριον, ἀλλὰ ταυτοχρόνως καὶ στοιχεῖα τοῦ νεωτέρου πεντηκοσταρίου ποὺ παραμερίζουν καὶ ἀντικαθιστοῦν στοιχεῖα τόσον τῆς ἀρχαιοτέρας ὀκτωήχου-παρακλητικῆς ὅσον καὶ στοιχεῖα τοῦ ἀρχαιοτέρου πεντηκοσταρίου. δὲν γνωρίζω ἐὰν ὑπάρχουν σχετικὲς ἐργασίες ἐρεύνης τοῦ φαινομένου (ἀπὸ ξένους μελετητὲς ἴσως).
copyright 2009 Διονύσιος Μπιλάλης ᾿Ανατολικιώτης