Ἀρτοκλασία

[MTheodorakis]

Τὸ κοσμικὸ καὶ τὰ στουδιτικὰ τυπικὰ ἀγνοοῦν τὴν ἀρτοκλασία, ἡ ὁποία ἀναφέρεται στὰ χφφ. Βατικανοῦ 1833 εὐχολόγιον ι’ αἰ. φ. 55r (Γ. Φίλια Ὁ τρόπος ἀναγνώσεωςτῶν εὐχῶν στὴ λατρεία τῆς ὀρθοδόξου ἐκκλησίας 1997 σ. 144), Κανονάριο Νίκωνος μαυροορείτου περὶ τὸ 1085 σ. 35, Σινὰ 973 εὐχολόγιον τοῦ ἔτους 1153 φ. 116v (Γ. Φίλια ὅπ. πρ.).

Πουθενὰ δὲν μαρτυρεῖται ὅτι, κατὰ τὴν ἀρτοκλασία, τὸ «Θεοτόκε παρθένε...» λέγεται ἀπὸ τὸν ἱερέα.

Στὴν ἀρτοκλασία θυμιᾶ ὁ διάκονος (π. Φ. Νικολάκη ῾Η ἀκολουθία τῆς ἀρτοκλασίας ἐκδ. Τῆνος 2004 σ. 109-110).

«Ἀγνοεῖται ἐπίσης ἀπὸ τὰ παλαιὰ καὶ νεώτερα Τυπικὰ καὶ Εὐχολόγια καὶ ἀπὸ τὶς λειτουργικὲς φυλλάδες ἡ σημερινὴ πρακτικὴ τῶν περισσοτέρων νὰ εὐλογεῖται ὁ λαὸς μὲ τὸν ἀνὰ χεῖρας τοῦ ἱερέως ἄρτο· δὲν ἔχει ἄλλωστε καὶ καμμία λειτουργικὴ σημασία ἤ συμβολισμὸ μιὰ τέτοια εὐλογία» (τοῦ αὐτοῦ Ἡ ὀρθὴ τέλεση τῆς ἀρτοκλασίας ἔκδ. Συμβολὴ τεῦχος 20 σ. 23).

Σὲ ἀγρυπνίες μεγάλων δεσποτικῶν καὶ θεομητορικῶν ἑορτῶν ψάλλεται μόνο τὸ ἀπολυτίκιο τρίς (ΤΑΣ, χφ. Λειμῶνος 81 πεντηκοστάριο ια’—ιβ’ αἰ. φφ. 202r, 255r).

[Dionysios]

Σὲ ἀγρυπνίες μεγάλων δεσποτικῶν καὶ θεομητορικῶν ἑορτῶν ψάλλεται μόνο τὸ ἀπολυτίκιο τρίς (ΤΑΣ, χφ. Λειμῶνος 81 πεντηκοστάριο ια’—ιβ’ αἰ. φφ. 202r, 255r).

Αὐτὸ φυσικὰ μπορεῖ νὰ ἰσχύῃ μόνον στὶς μονές, ὅπου τηροῦν τὸ Τ.Α.Σ.. στὶς ἐνορίες καὶ σὲ ὅσες μονὲς ἀκολουθοῦν τὸ Τ.Μ.Ε. ψάλλεται πάντοτε τὸ «Θεοτόκε παρθένε», ὅπως ὁρίζει τὸ τυπικὸν τῆς μεγάλης ἐκκλησίας.

[Dionysios]

Γιὰ ἀρτοκλασία σὲ προηγιασμένη βλέπε Τελετουργικὲς παρατηρήσεις στὴν ἀκολουθία τῶν προηγιασμένων