Πότε ἐπιτρέπεται καί πῶς μποροῦν νά συντομευθοῦν οἱ ἀκολουθίες. νομίζω ὅτι τὸ θέμα εἶναι ἐνδιαφέρον καὶ ἀπασχολεῖ πολλούς. θεωρῶ ὅτι πρέπει νὰ συζητηθῇ εὐρύτερον.
(27/8/2008)
Δηλαδὴ στὸν ναὸ ποὺ ψάλλετε, ἐν μὲν τῷ ἑσπερινῷ ἀναγινώσκεται πάντοτε τὸ ἐνδιάτακτον ψαλτήριον, εἰς τὸ «Κύριε, ἐκέκραξα» λέγονται πάντοτε ὅλοι οἱ στίχοι τοῦ «Θοῦ, Κύριε...», εἰς τὴν εἴσοδον ψάλλεται τὸ ἀρχαῖον ἀργὸν «Φῶς ἱλαρόν», μετὰ τὴν εἴσοδον γίνεται ἡ λιτὴ τῆς ἡμέρας (ὅταν ὑπάρχῃ) καὶ ψάλλονται ὅλα τὰ ἰδιόμελα αὐτῆς μὲ πρῶτον τὸ ἰδιόμελον τοῦ ἁγίου τοῦ ναοῦ, εἰς τὴν ἀρτοκλασίαν πρὸ τοῦ «Πλούσιοι ἐπτώχευσαν» λέγεται τρὶς χῦμα τὸ «Εἴη τὸ ὄνομα Κυρίου» καὶ ἀναγινώσκεται ὁ ψαλμὸς «Εὐλογήσω τὸν Κύριον» ἄχρι τοῦ ψαλλομένου στίχου; πρὸ τοῦ ὄρθρου γίνεται πάντοτε τὸ μεσονυκτικόν; ἐν δὲ τῷ ὄρθρῳ ἀναγινώσκονται ἐπίσης τὰ καθίσματα τοῦ ψαλτηρίου, στιχολογοῦνται οἱ ᾠδὲς τοῦ ὄρθρου (ἐκ τοῦ ὡρολογίου ἢ τοῦ ψαλτηρίου) καὶ ψάλλονται ἢ ἔστω ἀναγινώσκονται ὅλοι οἱ κανόνες (ἕως 3) τῆς ἡμέρας μὲ ὅλες τὶς ὡδές των (8) καὶ ὅλα τὰ τροπάριά των (14 ἢ 16), ἀναγινώσκεται τὸ συναξάριον τῶν ἁγίων τῆς ἡμέρας (ἐννοῶ τὸν βίο τους ποὺ ἔχει μὲ μικρὰ γράμματα τὸ μηναῖον), ψάλλονται ὅλοι οἱ στίχοι τῶν ψαλμῶν τῶν αἴνων («Αἰνεῖτε αὐτὸν ἥλιος καὶ σελήνη...» καὶ λοιπά), καὶ μετὰ τὴν δοξολογίαν ψάλλονται πάντα τὰ ἀπολυτίκια τῆς ἡμέρας μετὰ θεοτοκίου (πλὴν κυριακῆς καὶ δεσποτικῶνκαὶ θεομητορικῶν ἑορτῶν) καὶ γίνεται ἡ ἀπόλυσις τοῦ ὄρθρου ἐκφώνως καὶ κατὰ τάξιν; καὶ τέλος εἰς τὴν λειτουργίαν ψάλλονται συνήθως τυπικὰ καὶ μακαρισμοί, ἢ ὅταν ἀντ᾿ αὐτῶν λέγονται τὰ ἀντίφωνα (ὄχι συχνὰ νὰ ὑποθέσω;), λέγεται πλῆρες τὸ γ΄ ἀντίφωνον μὲ τοὺς στίχους αὐτοῦ καὶ τὸ ἐφύμνιον τρεῖς φορές, ψάλλεται [τὸ προκείμενον τοῦ ἀποστόλου] καὶ τὸ ἀλληλουιάριον τοῦ εὐαγγελίου μετὰ τῶν στίχων αὐτοῦ; λέγονται διπλᾶ ἀναγνώσματα (δύο ἀπόστολοι, δύο εὐαγγέλια), ψάλλεται τὸ «Πληρωθήτω» καὶ μετὰ τὴν ἀπόλυσιν κατὰ τὴν διανομὴν τοῦ ἀντιδώρου (ποὺ θὰ γίνεται κατὰ τάξιν πρὸ τοῦ «Δι᾿ εὐχῶν» ἀσφαλῶς) ἀναγινώσκεται ὁ λγ΄ ψαλμός;
Τηροῦνται ὅλα τὰ ἀνωτέρω στὸν ναὸ ὅπου ψάλλετε;
῞Ολα τὰ παραπάνω δὲν τηροῦνται σχεδὸν σὲ κανέναν ἐνοριακὸ ναό, διότι ξέρω κανὰ δυὸ ἐξαιρέσεις (ὁ ἕνας μάλιστα ἐδῶ στὴν ᾿Αθήνα!) καὶ δὲν ἀποκλείω νὰ ὑπάρχουν κι ἄλλες. ἀλλὰ φυσικὰ ἐδῶ ὁ λόγος δὲν εἶναι γιὰ τὶς ἐξαιρέσεις...
᾿Εννοεῖτε ὅτι ψάλλετε εἰς μοναστηριακὸν καὶ ὄχι ἐνοριακὸν ναόν, διότι καὶ τὰ δύο ναὸς εἶναι. διὰ τοῦτο καὶ ἐγὼ στὸ ποηγούμενο μήνυμά μου ἀνέφερα γενικῶς «ναός». χαίρω γιὰ τὶς διευκρινίσεις ποὺ δώσατε. εἶναι εὐλογία Θεοῦ τὸ ὅτι ψάλλετε σὲ μοναστηριακὸ ναὸ καὶ μπορεῖτε νὰ τηρῆτε ἀκριβέστερον τὸ τυπικόν.
Μὲ τὸ προηγούμενον μήνυμά μου δὲν εἶχα βεβαίως σκοπὸν οὔτε νὰ ἐλέγξω οὔτε νὰ κρίνω κανέναν, ἀλλὰ νὰ καταστήσω ἐμφανὲς ὅτι ἀκόμη καὶ στὰ μοναστήρια οἱ ἀκολουθίες ψάλλονται συντομευμένες, ἔχουν ἤδη κόψει κάποια πράγματα (ὄχι πολλὰ πάντως). αὐτὸ δὲν εἶναι κακό. αὐτὸ ἄλλωστε σημαίνει τυπικό. στὶς ἐνορίες οἱ ἀκολουθίες ψάλλονται ἀκόμη πιὸ συντομευμένες, ὅπως ἤδη ἔχει προβλέψει τὸ τυπικό. γιὰ τὰ ἀκόμη πιὸ σύντομα ποὺ ἐπιζητοῦνται ἀπὸ πολλοὺς ἀναιτίως, τὰ πέρα ἀπὸ τὸ τυπικὸ καὶ ἐκτὸς τυπικοῦ, δὲν θὰ σχολιάσω.
᾿Επαναλαμβάνω πάντως ὅτι τὸ παρὸν θέμα ἔχει ἐνδιαφέρον καὶ πρακτικὴ χρησιμότητα. πότε καὶ πῶς μποροῦν νὰ συντομευθοῦν κάποιες ἀκολουθίες καὶ ποῦ ἐπιτρέπεται νὰ γίνωνται περικοπές. νομίζω ὅτι ἐδῶ τὸ ἐννοοῦμε κυρίως ἀπὸ ψαλτικῆς πλευρᾶς, ἀλλὰ καὶ ἡ συνεισφορὰ κάποιων κληρικῶν, ἂν τὸ ἐπιθυμοῦν καὶ μποροῦν, θὰ ἦτο ἀσφαλῶς ἐπιθυμητή. ἤδη διατυπώθηκαν ἐνδιαφέρουσες παρατηρήσεις καὶ ἀσφαλῶς καὶ ἄλλοι ψάλτες θὰ ἔχουν ἀπὸ τὴν ἐμπειρία τους νὰ προσθέσουν πολλὰ ἀκόμη.
MTheodorakis έγραψε:Παράλειψη β’ κανόνα μὴ ἐπισήμως ἑορταζομένου ἁγίου.
MTheodorakis έγραψε:Παράλειψη νεκρωσίμων εὐλογηταρίων ... κατὰ τὰ μνημόσυνα τῶν Κυριακῶν.
Μέλη σε αυτή την Δ. Συζήτηση: Δεν υπάρχουν εγγεγραμμένα μέλη και 8 επισκέπτες