από Dionysios » Σάβ 17 Ιαν 2009, 17:53:17
Σχετικῶς μὲ τὸ «Τοῦ Δείπνου σου» ἔχω πολλὰ νὰ πῶ, ἀλλὰ σὲ ἄλλη εὐκαιρία. πρὸς τὸ παρὸν ἀναφέρω ὅ,τι εἶπε ὁ πρωτοψάλτης Δημοσθένης Παϊκόπουλος σὲ συνέντευξί του πρὸς τὴν «Συμβολὴ» (τεῦχος 13 σ. 29-37)· τὸ «Τοῦ δείπνου σου» λέγεται μόνον τὴν μεγάλη πέμπτη, καὶ αὐτὴ εἶναι ἡ τάξις ποὺ ἴσχυε καὶ στὸ πατριαρχεῖον μέχρι τὸ πρόσφατον παρελθόν.
από Dionysios » Σάβ 17 Ιαν 2009, 17:54:25
᾿Ασφαλῶς σὲ ὅλους μας δημιουργεῖ ἔκπληξιν ἕνα ἀρχαῖο τυπικὸ νὰ ἀναφέρῃ σὲ μίαν δεσποτικὴν ἑορτὴν ἕνα κοινωνικὸν ποὺ σήμερα χρησιμοποιεῖται στὶς θεομητορικὲς ἑορτές. ἴσως λοιπὸν νὰ ἐνδιαφέρῃ ἡ πληροφορία ὅτι τὸ «Ποτήριον σωτηρίου» στὴν πραγματικότητα δὲν εἶναι θεομητορικὸν κοινωνικόν. αὐτὸ συμπέρανα στὴν «Συμβολὴ» τεῦχος 5, σ. 38-44 (ἀπορούμενα τοῦ τυπικοῦ ὑπ᾿ ἀριθμοὺς 11 καὶ 12), ὅπου ἐξετάζω τὸ θέμα τῶν θεομητορικῶν κοινωνικῶν, καὶ ἔχω κάποιες μαρτυρίες πατέρων τῆς ἐκκλησίας καὶ ἄλλων εἰδικῶν ὅτι τὸ «Ποτήριον» εἶναι κοινωνικὸν κοινὸν γιὰ ὅλες τὶς ἡμέρες. ἐπίσης στὸ ἴδιο τεῦχος ἐξετάζεται τὸ ἐρώτημα πῶς συνδέθηκε τελικῶς τὸ «Ποτήριον» μὲ τὶς θεομητορικὲς ἑορτές καὶ δίδονται κάποιες πιθανὲς ἀπαντήσεις.
από dkalpakidis » Κυρ 18 Ιαν 2009, 18:57:17
από Dionysios » Δευτ 19 Ιαν 2009, 11:24:07
dkalpakidis έγραψε:Μπορούμε να χρησιμοποιούμε στην πράξη "αρχαία" Κοινωνικά ή το "Ποτήριον σωτηρίου" που αποτελούν προτροπή για την Θεία Μετάληψη παράλληλα με τα του Τυπικού οριζόμενα; λ.χ. "Γεύσασθε και ίδετε...", "Προσέλθετε προς αυτόν και φωτίσθητε", "Οι οφθαλμοί πάντων εις σε ελπίζουσι" κ.α.
από Dionysios » Δευτ 26 Ιαν 2009, 02:32:51
Αρχικό μήνυμα απο npapadimit
Είναι σωστό να λέμε κοινωνικό "Εις μνημόσυνον αιώνιον έσται δικαία. αλληλούια" όταν έχουμε εορτή Αγίας;
Προσωπικά το συνηθίζω και πρόσφατα το άκουσα και σε κάποια μετάδοση πανηγύρεως από το Ρ/Φ Σταθμό της Εκκλησίας. Νομίζω όμως ότι το έχω δει γραμμένο και στα Δίπτυχα, δεν θυμάμαι όμως που ακριβώς!
Έχω ακούσει από "παλιό ψάλτη" τη θεωρία ότι γενικά δεν πρέπει να παραποιούμε τους ψαλμικούς στίχους, και δεν βλέπω που έχουμε παραποίηση (άν ισχύει η Θεωρία αυτή) με την αλλαγή του γένους...
Η μόνη δυσκολία ίσως να ήταν ως προς το μουσικό μέρος (αφορά βεβαίως τους λιγότερο έμπειρους), γιατί δεν έχω βρει κοινωνικό "Εις μνημόσυνον..." θηλυκό! (Συγχωρέστε με) και δεν ξέρω αν υπάρχει...
Μήπως για να μην υπάρχει δεν είναι σωστό να λέγεται;
Περιμένω τις γνώμες σας
(Έλα Διονύση! Δώσε...)
(13/8/2008)᾿Αγαπητὲ φίλε καὶ παλαιὲ συμφοιτητὰ καὶ συνοικότροφε Νικόλαε, χαῖρε! βλέπω ὅτι ὡς ὑπερπολύτεκνος θεολόγος περιμένεις πρῶτα νὰ κοιμηθοῦν τὰ παιδιά, καὶ μετὰ –περασμένα μεσάνυκτα πιά– συνεχίζεις νὰ ἀγρυπνῇς καὶ νὰ ἐνδιαφέρεσαι γιὰ θεολογικὲς καὶ ὑμνολογικὲς καὶ τυπικολογικὲς συζητήσεις (διότι θεολογία ὑμνολογία καὶ τυπικὸν ἀλληλοπεριχωροῦνται, ὅπως ἐπανειλημμένως ἔχω δείξει) μὲ ἀνύστακτο ἐνδιαφέρον καὶ αἴσθημα εὐθύνης, ποὺ μακάρι νὰ εἴχαμε κι ἐμεῖς λίγο σὰν τὸ δικό σου.
Νὰ βρῇς τὸ 15ο τεῦχος τῆς «Συμβολῆς» καὶ νὰ τὸ κάμῃς μάθημα στὰ παιδιά σου καὶ στὰ παιδιὰ στὸ σχολεῖο ποὺ διδάσκεις, διότι στὴν σελίδα 73 καὶ ἑξῆς δημοσιεύω ἐκείνη τὴν ὑπέροχη θεολογικὴ καὶ ἀπολογητικὴ ἐπιστολὴ ποὺ εἴχαμε συντάξει ὅλοι μαζὶ οἱ 26 οἰκότροφοι τότε καὶ τὴν εἴχαμε στείλει στὰ «Νέα», ὅπου μεταξὺ τῶν ἄλλων ὑπογράφεις καὶ σύ, γιὰ νὰ καμαρώσουν τὰ παιδιὰ τὸν πατέρα τους καὶ οἱ μαθητὲς τὸν δάσκαλό τους.
Μὲ συγκίνησες, ἀδελφέ μου, καὶ δὲν τὸ κρύβω. ἂς ἔλθουμε ὅμως καὶ στὸ ἐρώτημά σου... . ἡ ἀρχικὴ παρατήρησίς σου εἶναι ὡραία καὶ ὄχι ἄστοχος. ὅμως ἡ ἀλλαγὴ τοῦ «δίκαιος» σὲ «δικαία» εἶναι σχολαστικισμὸς ἀδικαιολόγητος. ἂν συνεορτάζωνται δύο ἀγίες, τί θὰ πρέπει νὰ ποῦμε; «εἰς μνημόσυνον αἰώνιον ἔσονται δίκαιαι»; γραμματικῶς εἶναι ἀλλαγὴ ἀχρείαστος, διότι τὸ «δίκαιος» εἶναι καὶ γιὰ τὸ θηλυκὸν γένος, διότι τὸ ἐπίθετον σχηματίζεται καὶ ὁ -ἡ δίκαιος, ὅπως ὁ - ἡ ἕτοιμος, ὁ - ἡ ἀξιομακάριστος, ὁ - ἡ ἐρίτιμος, καὶ τόσα ἄλλα. δὲς καὶ τὸ λεξικὸν τῆς ἀρχαίας τοῦ Σταμάτακου. μάλιστα σ᾿ αὐτὲς τὶς περιπτώσεις συχνὰ ὁ ἀρχαιότερος τύπος εἶναι «ἡ δίκαιος», ἐνῷ «ἡ δικαία» εἶναι μεταγενέστερος τύπος (πάντοτε γιὰ τὴν ἀρχαία μιλοῦμε). καὶ ἑρμηνευτικῶς δὲν εὐοδοῦται ἡ ἀλλαγή, διότι δίκαιος ἐδῶ ἐννοεῖται πᾶς ἄνθρωπος, ὅπως εἶπαν καὶ ἄλλοι... . τέλος λειτουργικῶς δὲν εἶναι σωστὴ ἡ ἀλλαγή, διότι ὁ κύριος ῥόλος τοῦ κοινωνικοῦ δὲν εἶναι ἡ ἀνύμνησις τοῦ θέματος τῆς ἡμέρας, ἀλλὰ ἄλλος.
Στὰ Δίπτυχα τῶν τελευταίων ἐτῶν τέτοια σημείωσι δὲν ὑπάρχει, ἐκτὸς κι ἂν πρόκειται γιὰ κανένα τυπογραφικὸ ἀβλέπτημα ποὺ διέλαθε τῆς προσοχῆς τοῦ ἐπιμελητοῦ! γιὰ παλαιότερα δὲν ξέρω, ἀλλὰ δὲν θυμοῦμαι κάτι τέτοιο. γιὰ τὸ ῥαδιόφωνο ... ἐγὼ δὲν θέλω νὰ τὸ σχολιάσω· «θοῦ, Κύριε, φυλακὴν τῷ στόματί μου».
Τέτοιες ἐσφαλμένες ἀλλαγὲς γίνονται καὶ ἀλλοῦ ἀπὸ προχειρότητα καὶ βιασύνη καὶ ἀπὸ κακῶς ἐννοούμενη προσαρμογή. ἄλλοτε αὐτὲς τὶς ἀλλαγὲς τὶς κάνουν ψάλτες ἄλλοτε κληρικοί. δίδω μερικὰ παραδείγματα τέτοιων λαθῶν.
Στὸν τελευταῖο στίχο τοῦ ν΄ψαλμοῦ «Τότε ἀνοίσουσιν ἐπὶ τὸ θυσιαστήριόν σου μόσχους», κάποιοι προσθέτουν «καὶ ἐλέησον ἡμᾶς, ὁ θεός» (τὸ σωστὸ εἶναι «καὶ ἐλέησόν με, ὁ θεός»).
Σὲ κηδεῖες καὶ μνημόσυνα τὸν τελευταῖο στίχο τοῦ ἀμώμου «᾿Επλανήθην ὡς πρόβατον ἀπολωλός, ζήτησον τὸν δοῦλόν σου, ὅτι τὰς ἐντολάς σου οὐκ ἐπελαθόμην» ἔχει καθιερωθῆ σχεδὸν παντοῦ νὰ τὸ μεταβάλουν «ζήτησον τὴν δούλην σου» ἢ «ζήτησον τοὺς δούλους σου». τὸ σωστὸ εἶναι νὰ μείνῃ ἀμετάβλητο «ζήτησον τὸν δοῦλόν σου» σὲ κάθε περίπτωσι. «γιατί;» ἴσως νὰ ἐρωτήσῃς. διότι ἂν πῇς «ζήτησον τοὺς δούλους σου» μετὰ τί λές; «ὅτι τὰς ἐντολάς σου οὐκ ἐπελαθόμην», ὄχι «οὐκ ἐπελαθόμεθα». καὶ ἂν πῇς «ζήτησον τὴν δούλην σου», πρόσεξε τί εἶπες τρεῖς μόλις στίχους πιὸ πρίν «Νεώτερος ἐγώ είμι καὶ ἐξουδενωμένος», ὄχι «νεωτέρα καὶ ἐξουδενωμένη». καὶ ἕνα σωρὸ τέτοια παραδείγματα, ποὺ σὲ ἀφήνω νὰ τὰ βρῇς μόνος σου. καταλαβαίνεις βεβαίως ὅτι ὁ ψαλμὸς αὐτὸς δὲν μπῆκε ἐκεῖ γιὰ νὰ ἀναφέρεται μόνον στὸν νεκρὸ ἢ τοὺς νεκροὺς τῆς ἀκολουθίας, ἀλλὰ μεταφορικῶς εἶναι γιὰ τὴν ψυχὴ τοῦ καθενός μας.
Στὴν ἀκολουθία τοῦ ἀποδείπνου (κυρίως στοὺς χαιρετισμοὺς ἀκούγεται αὐτὸ ποὺ θὰ πῶ) μερικοὶ ἀπρόσεκτοι ἢ καὶ τελείως ἀστοιχείωτοι μετὰ τὶς εὐχὲς «Ἄσπιλε, ἀμόλυντε», «(Καὶ) δὸς ἡμῖν», «῾Υπερένδοξε, ἀειπάρθενε», «῾Η ἐλπίς μου ὁ πατήρ», στὸ τέλος τῆς τελευταίας εὐχῆς «Τὴν πᾶσαν ἐλπίδα μου εἰς σὲ ἀνατίθημι, μῆτερ τοῦ θεοῦ· φύλαξόν με ὑπὸ τὴν σκέπην σου» λέγουν «φύλαξον ἡμᾶς ὑπὸ τὴν σκέπην σου» καὶ δὲν καταλαβαίνουν ὅτι, ἀφοῦ εἶπες «ἐλπίδα μου» (ὄχι «ἐλπίδα ἡμῶν» οὔτε «Τὰς ἁπάσας ἐλπίδας ἡμῶν») καὶ «ἀνατίθημι» (ὄχι «ἀνατίθεμεν»), δὲν μπορεῖς νὰ πῇς «φύλαξον ἡμᾶς».
᾿Επιτρέπεται μόνον ἡ ἀλλαγὴ ἀπὸ τὸν ἑνικὸ στὸν πληθυντικὸ στὸ κοινωνικὸ αὐτὸ («...ἔσονται δίκαιοι») καὶ στὸ τῶν ἀποστόλων, τὸ ὁποῖο χρησιμοποιεῖται ἀποκλειστικῶς σὲ ἄνδρες, διότι ὁ ἀπόστολος στὴν Καινὴ Διαθήκη εἶναι ὁ τρίτος βαθμὸς τῆς ἱερωσύνης. ἡ χρῆσις τοῦ «Εἰς πᾶσαν τὴν γῆν» σὲ γυναῖκες «ἰσαποστόλους» (ὅρος μᾶλλον ὑπερβολικὸς καὶ ἀτυχής) εἶναι ἐσφαλμένη. τὸ «...ἔσονται δίκαιοι» ὑπάρχει σημειωμένο σὲ παλαιὰ χειρόγραφα καὶ σὲ τυπικά. τὰ ἄλλα παραδείγματα ποὺ ἀναφέρεις στὴν κάπως βιαστικὴ ἀνταπάντησί σου δὲν εἶναι κοινωνικὰ οὔτε ἁγιογραφικὰ κείμενα, ἀλλὰ εἰδικοὶ ὕμνοι ποὺ ἐξαρχῆς συνετέθησαν, γιὰ νὰ χρησιμοποιοῦνται ἐξατομικευμένοι σὲ εἰδικὲς περιπτώσεις. στὴν λατρεία τῆς ἐκκλησίας ὡς ἐπὶ τὸ πλεῖστον εἶναι προσδιωρισμένα ποιά σημεῖα ἐπιδέχονται μεταβολὴ καὶ μέχρι ποίου βαθμοῦ.
Καὶ ἄλλα πολλὰ θὰ μπορούσαμε νὰ ποῦμε, ἀλλὰ δὲν εἶναι τοῦ παρόντος.
από Dionysios » Παρ 18 Μαρ 2011, 03:52:18
Περί κοινωνικού
Τρίτη, 15 Μάρτιος 2011, 20:36
Από: "Χ.Τ." <*****@*****.gr>
κ. Ανατολικιώτη, καλησπέρα σας και καλή Σαρακοστή.
Προσφάτως είχαμε με έναν φίλο μου μια διαφωνία πάνω σε ένα κείμενό σας στο διαδίκτυο. Συγκεκριμένα μου έγραψε:
Δε θα μπορούσα να συμφωνήσω περισσότερο με τον Δ. Ανατολικιώτη viewtopic.php?f=194&t=199#p694 και ειδικά με τον τρόπο που τα διατυπώνει. Ας πούμε λέει:
"Επιτρέπεται μόνον ἡ ἀλλαγὴ ἀπὸ τὸν ἑνικὸ στὸν πληθυντικὸ στὸ κοινωνικὸ αὐτὸ («...ἔσονται δίκαιοι») καὶ στὸ τῶν ἀποστόλων, τὸ ὁποῖο χρησιμοποιεῖται ἀποκλειστικῶς σὲ ἄνδρες..."
Δε λέει "επιβάλλεται" διότι όπως λέει 5 σειρές πιο πάνω: "...ἀλλὰ μεταφορικῶς εἶναι γιὰ τὴν ψυχὴ τοῦ καθενός μας"
Προσωπικά διαφώνησα, διότι (αν κατάλαβα σωστά) το «μεταφορικώς» που λέτε εσείς αναφερόταν στο περιεχόμενο των ψαλμών της κηδείας και όχι γενικά για τα κοινωνικά και μου διευκρίνισε σε νέο μήνυμά του ότι:
Η άποψη που έχω σχηματισμένη τώρα, συμφωνεί ακόμα με τον προλαλήσαντα και σε ένα σημείο το οποίο δεν πρόσεξες (ακούσια ή εκούσια): "λειτουργικῶς δὲν εἶναι σωστὴ ἡ ἀλλαγή, διότι ὁ κύριος ῥόλος τοῦ κοινωνικοῦ δὲν εἶναι ἡ ἀνύμνησις τοῦ θέματος τῆς ἡμέρας, ἀλλὰ ἄλλος." ... ... ...
Αυτός ο άλλος ρόλος είναι αυτός που εξηγεί με αφορμή την ακολουθία της κηδείας: "μεταφορικῶς εἶναι γιὰ τὴν ψυχὴ τοῦ καθενός μας"
Και συνεχίζει:
…Γενικά μιλάει ο Δαυίδ! Είναι σαν να μας λέει η Εκκλησία: "Ο ίδιος ψαλμός που υπήρχε την εποχή που έζησαν επίγεια, πρόσωπα που αγίασαν, ο ίδιος (και απαράλλακτος?) ψαλμός ακούγεται και σήμερα, γι' αυτό φροντίστε να αγιάσετε, γιατί μιλάει για τον καθένα σας!". Βάζοντας αρσενικό γ' ενικού προσώπου ο Προφητάνακτας Δαβίδ τους εννοεί όλους.
Θα ήθελα λοιπόν να σας ρωτήσω τα εξής:
1) Είναι σωστό το συμπέρασμά του αυτό και αν όχι, τότε
2) Ποιος είναι αυτός ο "άλλος ρόλος" του κοινωνικού; Αν δεν έχει σχέση με το θέμα της ημέρας, τότε με τι έχει;
Απορώ με αυτό που γράφετε, διότι ξέρουμε ότι για κάθε εορτή υπάρχει ένα συγκεκριμένο κοινωνικό, όπως ακριβώς ορίζονται συγκεκριμένοι στίχοι στα Απόστιχα και το Προκείμενο του Όρθρου αναλόγως αν ο άγιος είναι Απόστολος/οι, Όσιος, Μεγαλομάρτυρας, Θεομ. ή Δεσπ. εορτή κτλ.
Αν το άσχετο του κοινωνικού με το θέμα της ημέρας που γράφετε είχε να κάνει με την σχολαστική υπερβολή του να προβάλλουμε και το φύλο του αγίου, συμφωνώ και επαυξάνω.
Περιμένω με ενδιαφέρον την απάντησή σας...
Τ.Χ.
Re: Περί κοινωνικού
Τρίτη, 15 Μάρτιος 2011, 23:17
Προς: "Χ.Τ." <*****@*****.gr>
Εὐχαριστῶ γιὰ τὴν ἐπικοινωνία καὶ ἀπαντῶ ἐν πάσῃ δυνατὴ συντομία.
Στὸ κείμενό μου ἐκεῖνο νομίζω ὅτι εἶναι σαφὲς ὅτι ἡ φράσις μου «μεταφορικῶς εἶναι γιὰ τὴν ψυχὴ τοῦ καθενός μας» ἀναφέρεται στὸν ἄμωμο, σταθερὸ ψαλμὸ τῆς κηδείας καὶ τοῦ μνημοσύνου. ἑπομένως δὲν εὐσταθεῖ ἡ ἑρμηνεία ὅτι ἐκεῖ μιλῶ γιὰ τὸ κοινωνικό. σὲ ἐκεῖνο τὸ σημεῖο δίδω ἁπλῶς κάποια παραδείγματα μὲ ἐσφαλμένες ἀλλαγὲς ποὺ κάνουν πολλοί. αὐτὲς οἱ λαθεμένες ἀλλαγὲς γίνονται σήμερα, διότι δὲν καταλαβαίνουμε τὴν ἀρχαία γλῶσσα τῶν ἐκκλησιαστικῶν κειμένων καὶ δὲν κατανοοῦμε τὸν ἰδιαίτερο ῥόλο ποὺ ἔχει κάθε λειτουργικὸ στοιχεῖο τῶν ἱερῶν ἀκολουθιῶν μας. ἡ φράσις μου ἐκείνη ἁπλῶς ἑρμηνεύει τὸν ἄμωμο καὶ ὄχι τὸ κοινωνικό.
Τὸ κοινωνικὸ ἀφορᾷ τὴν ψυχὴ κάθε πιστοῦ ὄχι λόγῳ νοήματος ἀλλὰ λόγῳ ἐντάξεως στὴν λειτουργία. δηλαδὴ κάθε λειτουργία ἀφορᾷ τὴν ψυχὴν τοῦ κάθε ἐκκλησιαζομένου. αὐτὸ ἰσχύει καὶ γιὰ τὰ ἀντίφωνα, τὰ εἰρηνικά, τὸ χερουβικό, τὸ κοινωνικὸ καὶ γιὰ ὁλόκληρη τὴν λειτουργία. εἶναι γενικὴ ἀρχή, ἀλλὰ δὲν ἔχει νὰ κάμῃ μὲ τὸ τυπικὸν τῆς λειτουργίας.
Κανένα κοινωνικὸ δὲν ἀναφέρεται σὲ ἁγίους, οὔτε ἀκόμη καὶ στὴν θεοτόκον! ὅλα ἀναφέρονται στὸν δεσπότη Χριστό, καὶ ἀνυμνοῦμε μόνον ἐκεῖνον τοῦ ὁποίου γινόμαστε μέτοχοι. εἶναι δογματικὸ τὸ θέμα. κοινωνοῦμε σῶμα καὶ αἷμα Χριστοῦ, ἀνυμνοῦμε μόνον τὸν Χριστό. ἁπλῶς ἐπιλέγονται ψαλμοὶ τῶν ὁποίων οἱ στίχοι νὰ θυμίζουν τὴν ἀφοσίωσι καὶ ἕνωσι τοῦ τιμωμένου ἁγίου μὲ τὸν δεσπότην Χριστό. αὐτὸ θὰ ἦταν πιὸ φανερό, ἂν λέγαμε ὁλόκληρα τὰ κοινωνικά, δηλαδὴ ὅλον τὸν ψαλμό, καὶ ὄχι μόνον ἕναν στίχο. φαίνεται καθαρὰ πάντως στὸ κοινωνικὸ «Ποτήριον σωτηρίου», τὸ ὁποῖον μιλᾷ γιὰ τὸ ὄνομα τοῦ Κυρίου ᾿Ιησοῦ καὶ ὄχι γιὰ τὸ ὄνομα τῆς κυρίας θεοτόκου! τὸ κύριο σημεῖο κάθε κοινωνικοῦ εἶναι τὸ ἀλληλούια, ποὺ σημαίνει αἰνεῖτε τὸν Θεόν, δοξάζετε τὸν Κύριον = δόξα σοι, Κύριε, δόξα σοι! ἀναφέρεται λοιπὸν κυρίως στὸν Χριστὸ καὶ ὄχι στὸ θέμα τῆς ἡμέρας. τὸ θέμα τῆς ἡμέρας εἶναι δευτερεῦον καὶ ἔχει ἐξαντληθῆ μὲ τὸν ὄρθρο. στὴν λειτουργία ἔχομε ἁπλῶς μερικὰ σημεῖα χαλαρῆς συνδέσεως, ὄσο λιγώτερα μποροῦμε. ἔτσι γιὰ ὅλους τοὺς ἁγίους, ὁσίους, μάρτυρες, ἱεράρχες, ἔχομε μόνον ἕνα κοινωνικό, τὸ ἴδιο πάντοτε, ἐνῷ γιὰ τὸν καθένα ἔχομε ἰδιαίτερο ἀπολυτίκιον, δοξαστικά, τροπάρια, κανόνες κ.λπ.. ἂν ἔχωμε δεσποτικὴ ἑορτή, ἐξ ὁρισμοῦ τὸ κοινωνικό της ἀναφέρεται στὸν Κύριο, ἂν ἔχωμε θεομητορικὴ ἑορτὴ ἢ μνήμη ἁγίου, τότε στὸ κοινωνικὸ ἡ ἐνθύμισις τοῦ ἁγίου ἁπλῶς γίνεται ἡ ἀφορμὴ γιὰ νὰ στραφοῦμε στὸν Κύριο. καλούμεθα μὲ τὸν ὄρθρο νὰ μιμηθοῦμε τὴν πίστι τῶν ἁγίων. μὲ τὴν λειτουργία εἰσερχόμαστε παρέα μὲ τοὺς ἁγίους στὸ παλάτι τοῦ ἀνωτάτου βασιλέως. αὐτοὶ μᾶς ὁδηγοῦν κοντά του, εἶναι οἱ θυρωροὶ τοῦ Χριστοῦ, μέχρι τὸ εἰσοδικὸν τῶν ἀντιφώνων. μετὰ ἀναλαμβάνουν οἱ ἰδιαίτεροι ἀκόλουθοί του, οἱ ἄγγελοι (στὸ χερουβικόν). στὸ τέλος, στὸ κοινωνικὸν συναντώμεθα μὲ τὸν βασιλέα τῶν βασιλευόντων, καὶ μᾶς δίδει τὰ δῶρά του. θὰ ἦταν ἀστεῖο νὰ νομίζουμε ὅτι ἐκείνη τὴν ὥρα ἀπευθυνόμαστε σὲ κάποιον ἄλλον πλὴν τοῦ Κυρίου. τότε θὰ εἶναι σὰν νὰ μὲ ἔχῃ καλέσει στὸ προεδρικὸ μέγαρο ὁ πρόεδρος τοῦ κράτους καὶ τὴν στιγμὴ ποὺ τὸν συναντῶ καὶ ἀνταλλάσσουμε χειραψία, ἐγὼ γυρίζω τὸ κεφάλι μου καὶ μιλάω στὸν θυρωρό του!
῾Ο ῥόλος τοῦ κοινωνικοῦ εἶναι διπλός, πρῶτον μὲν νὰ ἐγείρῃ καὶ νὰ ἐντείνῃ ἀκόμη περισσότερο τὸν πόθο μας γιὰ κοινωνία μὲ τὸν Χριστόν, καὶ δεύτερον νὰ καλύψῃ τὸ χρονικὸ διάστημα ποὺ ἀπαιτεῖται γιὰ τὴν κοινωνία ὅλων τῶν πιστῶν (κληρικῶν καὶ λαϊκῶν). γι᾿ αὐτὸ δὲν ἔχει τόση σημασία ἂν θὰ ποῦμε «ἔσται δίκαιος» ἢ «ἔσονται δίκαιοι». καὶ γι᾿ αὐτὸ ΔΕΝ ΠΡΕΠΕΙ τὴν ὥρα τοῦ κοινωνικοῦ νὰ ψάλλωνται πολυέλεοι (οὔτε θεομητορικοὶ μὲ τὰ «Χαίροις, ἄνασσα») οὔτε τροπάρια ἐκ τῆς ἀκολουθίας τοῦ ἑσπερινοῦ ἢ τοῦ ὄρθρου καὶ λοιπά. ἑπομένως σωστὰ μὲ ἑρμηνεύει ὁ ἄγνωστος φίλος στὸ σημεῖο ἐκεῖνο ὅτι γράφω ἁπλῶς ἐπιτρέπεται καὶ δὲν ἐπιβάλλεται ἡ ἀλλαγὴ ἀπὸ τὸν ἑνικὸ στὸν πληθυντικό, γιὰ τὰ δύο συγκεκριμένα κοινωνικά.
Εὔχομαι καλὴ ὑπόλοιπη τεσσαρακοστή.
Διονύσιος ᾿Ανατολικιώτης
Επιστροφή στην Θέματα τυπικοῦ λειτουργίας
Μέλη σε αυτή την Δ. Συζήτηση: Δεν υπάρχουν εγγεγραμμένα μέλη και 2 επισκέπτες
