Η Υπάτη Βαρεία

[Ιωαννίδης Δημήτριος]

Με αυτές τις αντίθετες ως προς την σημασία τους λέξεις, οι Αρχαίοι ονόμασαν τον Τόνο εκείνο, ο οποίος Ύπατος (δηλαδή υψηλός κατά Βάση, ήταν Βαρύς κατά τη φωνή.
Οι Διδάσκαλοι όμως, παρεξήγησαν την λεξη Υπάτη και νόμισαν ότι αυτή, είναι Υψηλή κατά τη φωνή, ενώ συνέβαινε ακριβώς το αντίθετο. Και πιστεύουμε ακράδαντα, ότι η παρεξήγηση προήλθε, από τα υπάρχοντα όργανα της Μουσικής, στα οποία ακόμα και σήμερα, βλέπουμε ότι κρατώντας ένα έγχορδο όργανο κάθετα και πιάνοντας με τα δάκτυλα τα τονικά Διαστήματα ( δηλαδή τα τάστα όπως λέγονται ), όσο τα δάκτυλα κατεβαίνουν, τόσο η φωνή γίνε-ται υψηλότερη και το αντίθετο, όσο ανεβαίνουν τα δάκτυλα, τόσο η φωνή γίνεται βαρύτερη.
Εμείς σήμερα, αλλά και στην εποχή των Διδασκάλων και ακόμα παλαιότερα, τα έγχορδα όργανα, τα κρατάμε σε ορι-ζόντια θέση και παίζουμε. Οι Αρχαίοι όμως Έλληνες, κτυ-πούσαν τα όργανά τους, κρατώντας τα σε κάθετη στάση. Δηλαδή, το σκάφος του οργάνου το είχαν προς τα κάτω και τη λαβή (τον πήχυ με τα τάστα δηλαδή), προς τα πάνω.
Αυτό αποδεικνύεται και από τα λεγόμενα του Πυθαγορικού Νικομάχου, ο οποίος στο Μεϋβωμιακό βιβλίο του στη σελίδα 6, μας λέει : « Ο βαρύτερος εν τη Διαπασών Φθόγγος, Υπάτη εκλήθη. Ύπατον γαρ το ανώτατον, νέατον δε το κατώτατον ».
Ώστε ο βαρύτερος φωνητικά Φθόγγος στην κάθετη στάση της χορδής, ονομάστηκε από τον Πυθαγόρα ΚΑΙ Υπάτη ΚΑΙ Βαρεία.
Υπάτη ( δηλαδή υψηλή ) μεν κατά τη θέση της χορδής, Βαρεία ( δηλαδή χαμηλή ) δε κατά τη φωνή.
Κι αυτό, γιατί όπως είπαμε και γνωρίζουμε όλοι μας, ο χαμηλότερος ήχος της χορδής, βρίσκεται κατακορύφως, πάνω απ’ όλους τους τόνους. Έτσι ο κατά θέσιν Ύπατος (δηλαδή ο υψηλός) τόνος, είναι κατά τη φωνή χαμηλός και αντιστοιχεί με τον δικό μας Κε τον χαμηλό.
Κατεβάζοντας τα δάκτυλα πάνω στην χορδή, οι Φθόγγοι υψώνονται φωνητικά, σχηματίζοντας Κλίμα-κα : Κε – Ζω – Νη – Πα – Βου – Γα – Δι – Κε.
Αυτό ήταν το σφάλμα το μεγάλο των 3 Διδασκάλων, οι οποίοι ορίζοντας τον Κε σαν πρώτο και κορυφαίο τόνο της αρχικής Πυθαγορείου Κλίμακας, τον ονόμασαν Α΄. Ήχο και τον κατά ένα Τετράχορδο χαμηλότερο Πα, Πλάγιο του Α΄. Έτσι προχωρώντας η Κλίμακα των Διδασκάλων, από τα ψηλά στα χαμηλά, καταλήγει στον Ζω, ο οποίος ονομάστηκε Βαρύς Ήχος, σαν τελευταίος και βαρύτερος των άλλων τόνων.
Δηλαδή Κε – Δι – Γα – Βου – Πα – Νη – Ζω.
Εάν όμως εξετάσουμε το Μονόχορδο του Πυθαγόρα, θα δούμε εντελώς το αντίθετο. Θα δούμε ότι η Κλίμακα, προχωρεί φωνητικά, από τα χαμηλά προς τα ψηλά και όχι όπως μας λένε οι Διδάσκαλοι, από τα ψηλά προς τα χαμηλά. Το Μονόχορδο του Πυθαγόρα, αρχίζει από τον Κε και ανεβαίνοντας φωνητικά προς τα πάνω, μας δίνει : Κε – Ζω – Νη – Πα – Βου – Γα – Δι. Από αυτά, συμπεραίνουμε ότι οι Κύριοι Ήχοι των Διδασκάλων, στο Μονόχορδο του Πυθαγόρα είναι Πλάγιοι και οι Πλάγιο των Διδασκάλων, Κύριοι στο Μονόχορδο.