᾿Επὶ τῆς ἀπόψεως ὅτι τὸ «εἰς πολλὰ ἔτη» δύναται νὰ νοηθῇ ὡς ἀπάντησις εἰς ἀρχιερατικὴν κίνησιν ἢ «νεῦμα» εὐλογίας ἢ «ἀδείας» νὰ γίνῃ κάτι.
08-06-08
Εἶχα ἀκούσει παλαιότερα καὶ κάποιαν ἄλλην ἐξήγησιν γιὰ τὸ πῶς εἰσεχώρησε τὸ «εἰς πολλὰ ἔτη, δέσποτα» στὰ συγκεκριμένα σημεῖα, ἀλλὰ δὲν τὴν ἐνθυμοῦμαι καλῶς καὶ δὲν τὴν θεωρῶ ἄξια λόγου. ἂς δεχτοῦμε τὴν παροῦσαν ἐξήγησιν, ἤ τοι τὸ «εἰς πολλὰ ἔτη» ὡς ἀπάντησιν σὲ ἀρχιερατικὴν κίνησιν ἢ «νεῦμα» εὐλογίας ἢ «ἀδείας» νὰ γίνῃ κάτι. πάλιν εἶναι ἀδικαιολόγητον καὶ παράτυπον, καὶ μάλιστα ἐδῶ διευρύνεται τὸ θέμα. ὅταν εὐλογῇ ἀρχιερεὺς στὴν λειτουργία ἢ σὲ ἄλλες ἀκολουθίες καὶ λέγῃ «Εἰρήνη σοι», «εἰρήνη πᾶσι» καὶ τὰ λοιπά, τί πρέπει νὰ ἀπαντήσωμεν; «εἰς πολλὰ ἔτη, δέσποτα» ἢ «Καὶ τῷ πνεύματί σου» (ἢ τὴν προβλεπομένην ὅποια ἄλλη ἀπάντησι); εἶναι κάτι ποὺ πολὺ μᾶς ταλαιπωρεῖ στὶς ἀρχιερατικὲς λειτουργίες καὶ λοιπὲς ἀκολουθίες. εὐτυχῶς στὸ σημεῖο αὐτὸ ἡ ζῶσα μέχρι σήμερον πατριαρχικὴ παράδοσις εἶναι σαφής. στὴν λειτουργία ἀπαντοῦμε μὲ τὸ «Καὶ τῷ πνεύματί σου» καὶ ὄχι μὲ τὸ «εἰς πολλὰ ἔτη». καὶ ἐξ αὐτοῦ τοῦ σημείου φαίνεται ὅτι κατ᾿ ἀναλογίαν μετὰ τὸ «Νῦν ἀπολύεις» τὸ «εἰς πολλὰ ἔτη» δὲν ἔχει θέσι.
Θυμοῦμαι σὲ κάποιες παραδόσεις του ὁ πατὴρ Γεώργιος Μεταλληνὸς μᾶς ἔλεγε ὅτι τὸ «εἰς πολλὰ ἔτη, δέσποτα» κακῶς λέγεται μετὰ τὸ «Νῦν ἀπολύεις» καὶ ὅτι μάλιστα νοηματικῶς αὐτὰ τὰ δύο ἔρχονται εἰς ἀντίθεσιν μεταξύ των.
῞Οσες φορὲς ἔτυχε νὰ ψάλω σὲ ἑσπερινὸ μὲ τὸν ἀείμνηστο μητροπολίτη Αἰτωλιας καὶ ᾿Ακαρνανίας κυρὸ Θεόκλητο, μετὰ τὸ «Νῦν ἀπολύεις» ποτὲ δὲν τοῦ εἶπα «εἰς πολλὰ ἔτη, δέσποτα» καὶ ποτὲ δὲν μοῦ ἔκαμε τὴν παραμικρὰν παρατήρησιν.
Γνωρίζω ὅτι τὰ ὅσα λέγω ἀκούγονται συχνὰ παράξενα καὶ πρωτάκουστα, ὅτι ἐνδεχομένως «σκανδαλίζουν» κάποιους, ὅτι εἶναι «γροθιὰ στὸ στομάχι» γιὰ πολλὰ θέματα ποὺ τὰ θεωροῦμε κατεστημένα καὶ καθιερωμένα. λυποῦμαι γι᾿ αὐτό, δὲν ἔχω τέτοια πρόθεσι, οὔτε εἶχα σκοπὸ στὴν ζωή μου νὰ παίξω ἕναν τέτοιο ῥόλο· δὲν μπορῶ ὅμως συνειδησιακὰ καὶ νὰ σιωπήσω μπροστὰ στὴν λαθεμένη –κατὰ πῶς δείχνουν τὰ πράγματα– πορεία κάποιων θεμάτων καὶ καταστάσεων, ποὺ ἀφοροῦν τὴν πνευματικὴ ζωὴ τῆς ἐκκλησίας, εἴτε αὐτὴ ἐκφράζεται ὡς λειτουργικὴ τάξι εἴτε ὡς θεολογικὴ διδασκαλία εἴτε ἄλλως πως. γι᾿ αὐτὸ καταθέτω τὰ ὅποια στοιχεῖα διαθέτω καὶ τὰ ἐξ αὐτῶν προκύπτοντα συμπεράσματα.
Ἂν καὶ ἴσως νὰ ἔχῃ πολὺ δίκιο ..., ὅταν ἀνέφερε ὅτι «τὸ συγκεκριμένο θέμα ποὺ μᾶς ἀπασχολεῖ δὲν πρόκειται νὰ καταργηθῇ» (δηλαδή, ἂν τὸ καταλαβαίνω καλά, ὅτι δὲν θὰ καταργηθῆ τὸ «εἰς πολλὰ ἔτη» πρὶν ἀπὸ τὸ τρισάγιον κάποιων ἀκολουθιῶν), δὲν θέλω κατὰ βάθος νὰ δεχθῶ ὅτι ἡ ἐκκλησία ἔχει χάσει τὴν δυνατότητα νὰ διορθώνῃ τὰ ὅποια κακῶς κείμενα εἰσχωροῦν στὸ σῶμά της καὶ στὴν ζωή της. ἴσως εἶμαι ἐκτὸς πραγματικότητος, τὰ βλέπω τὰ πράγματα πολὺ θεωρητικὰ καὶ ἐξιδανικευμένα. πάντως διατηρῶ στὸ ἀκέραιον τὶς θέσεις ποὺ ἐξ ἀρχῆς καὶ μέχρι τώρα ἔγραψα γι᾿ αὐτὸ θέμα ἐδῶ, καὶ συνεχίζω νὰ θεωρῶ αὐτὴν τὴν καινοφανῆ καὶ καινότροπο συνήθεια ὡς ἀδικαιολόγητον ἀστοχίαν, καὶ μάλιστα τὸ θεωρῶ αὐτὸ ὡς ἤπιον χαρακτηρισμόν.
copyright 2008 Διονύσιος Μπιλάλης ᾿Ανατολικιώτης