Δοξολογίες ὄρθρου καί τυπικόν

Κανόνες Δ. Συζήτησης
῾Η χρῆσις τοῦ δημοσιευομένου ὑλικοῦ καὶ τῶν συνημμένων ἀρχείων διέπεται ἀπὸ τοὺς παρακάτω ὅρους·
α) γιὰ τὰ πνευματικὰ δικαιώματα viewtopic.php?f=138&t=430&p=1237#p1236
β) γιὰ τὰ ἐμπορικὰ δικαιώματα viewtopic.php?f=138&t=430&p=1237#p1237

Δοξολογίες ὄρθρου καί τυπικόν

Δημοσίευσηαπό Dionysios » Σάβ 24 Ιαν 2009, 22:39:16

᾿Εδῶ μποροῦν νὰ συζητηθοῦν θέματα τυπικοῦ καὶ τάξεως γιὰ τὶς δοξολογίες, ὅπως

1. Σὲ ποιόν ἦχο ψάλλεται ἡ δοξολογία καὶ γιατί;

2. Πότε ἐπιλέγομε ἀργὴ καὶ πότε σύντομη δοξολογία;

3. Ποιά ἡ διαφορὰ τῆς μικρᾶς (χῦμα) ἀπὸ τὴν μεγάλη δοξολογία;

4. Τὸ τρισάγιο τῆς δοξολογίας πῶς συνδέεται μ᾿ αὐτήν;
καὶ ἄλλα τυχὸν θέματα ποὺ θὰ προσθέσουν τὰ ὑπόλοιπα μέλη.

Ἔχει ἤδη δημιουργηθῆ καὶ ἄλλη ὑποενότητα (viewtopic.php?f=202&t=264), γιὰ νὰ φιλοξενήσῃ μουσικὰ κείμενα καὶ ἄλλες μουσικοῦ περιεχομένου συζητήσεις γιὰ τὶς δοξολογίες.

(15/7/2008)
Διονύσιος ᾿Ανατολικιώτης, http://www.symbole.gr
e-mail: symbole@mail.com — Skype: dionysios-anat
«γηράσκω ἀεί διορθούμενος», τρίτη 11/7/2000
Άβαταρ μέλους
Dionysios
 
Δημοσ.: 3950
Εγγραφη: Πέμ 11 Σεπ 2008, 21:30:05
Τοποθεσια: ᾿Αθῆναι

Re: Δοξολογίες ὄρθρου καί τυπικόν

Δημοσίευσηαπό Dionysios » Σάβ 24 Ιαν 2009, 22:44:08

Τό τρισάγιον στήν μεγάλη δοξολογία

῞Οταν ψάλλεται ἡ μεγάλη δοξολογία, μετὰ τὸν στίχον «Παράτεινον...» καταλήγει εἰς τὸν τρισάγιον ὕμνον, ὁ ὁποῖος ψάλλεται ὅπως ἀκριβῶς καὶ κατὰ τὴν λειτουργία. ὅταν ὅμως ἡ δοξολογία δὲν ψάλλεται ἀλλὰ ἀναγινώσκεται, δὲν καταλήγει εἰς τὸν τρισάγιον ὕμνον, ἀλλὰ εἰς τὸν στίχον «Σοὶ πρέπει αἶνος, σοὶ πρέπει ὕμνος». ἀνακύπτουν ὅθεν τὰ ἑξῆς ἐρωτήματα, τὰ ὁποῖα θὰ ἦτο, νομίζω, ἐνδιαφέρον νὰ συζητηθοῦν ἐδῶ·

1. ῾Ο τρισάγιος ὕμνος ἀνήκει εἰς τὸ κείμενον τῆς δοξολογίας ἢ ὄχι;

2. Ἂν δὲν ἀνήκῃ, τότε γιατί ψάλλεται στὸ τέλος τῆς μεγάλης δοξολογίας;

3. Ἂν ὁ τρισάγιος ὕμνος ἀνήκῃ εἰς τὴν δοξολογίαν, τότε διατί δὲν λέγεται, ὅταν αὐτὴ δὲν ψάλλεται, ἀλλὰ ἀναγινώσκεται;

4. ᾿Επίσης, ἂν ἀνήκῃ εἰς τὴν δοξολογίαν, πῶς συνδέεται ὁ τρισάγιος ὕμνος νοηματικῶς μὲ τοὺς ὑπολοίπους στίχους αὐτῆς; δηλαδὴ μετὰ τὸν στίχον «Παράτεινον...» εἶναι ὁμαλὴ ἡ μετάβασις εἰς τὸ «῞Αγιος ὁ Θεός»; ταιριάζει;

5. ᾿Αλλὰ καὶ ἀπὸ πλευρᾶς τυπικοῦ· γιατί ὁ τρισάγιος ὕμνος νὰ συνάπτεται ψαλλόμενος μὲ τὸν στίχο «Παράτεινον...»; ἀφοῦ φαίνεται ἀπὸ τὴν χῦμα δοξολογία ὅτι ὁ στίχος αὐτὸς κανονικῶς εἶναι αὐτόνομος καὶ χωρὶς τὸ «῞Αγιος ὁ Θεός». θὰ μποροῦσε νὰ ῥυθμισθοῦν ἀλλιῶς οἱ στίχοι, ὥστε τὸν τελευταῖον στίχον νὰ τὸν λέῃ ὁ β΄ χορός, καὶ ὁ α΄ νὰ λέῃ ἐν συνεχείᾳ τὸ «῞Αγιος ὁ Θεός». ἐπὶ παραδείγματι δὲν θὰ μποροῦσε νὰ λέῃ ὁ α΄ χορὸς τὸν στίχον «Παράτεινον... γινώσκουσί σε» καὶ νὰ ἔλεγε καὶ ὁ β΄ ὡς ἕναν ἀκόμη στίχον αὐτὸ ποὺ τώρα εἶναι ὁ τελευταῖος στίχψος τῆς «χῦμα» δοξολογίας; δηλαδὴ νὰ ἐψάλλετο ὑπὸ τοῦ β΄ χοροῦ «Σοὶ πρέπει αἶνος, σοὶ πρέπει ὕμνος, σοὶ δόξα πρέπει, Κύριε ὁ Θεὸς ἡμῶν» (ἡ διασκευὴ τοῦ στίχου δική μου, ὡς παράδειγμα), ὁπότε θὰ ἦτο ἀπὸ πάσης ἀπόψεως ὁμαλώτερον νὰ συνεχίζῃ ὁ α΄ χορὸς μὲ τὸν τρισάγιον ὕμνον.

(22/7/2008)



copyright 2008 Διονύσιος Μπιλάλης ᾿Ανατολικιώτης
Διονύσιος ᾿Ανατολικιώτης, http://www.symbole.gr
e-mail: symbole@mail.com — Skype: dionysios-anat
«γηράσκω ἀεί διορθούμενος», τρίτη 11/7/2000
Άβαταρ μέλους
Dionysios
 
Δημοσ.: 3950
Εγγραφη: Πέμ 11 Σεπ 2008, 21:30:05
Τοποθεσια: ᾿Αθῆναι

Re: Δοξολογίες ὄρθρου καί τυπικόν

Δημοσίευσηαπό Dionysios » Σάβ 24 Ιαν 2009, 23:02:42

[Συζητήσεως γενομένης ποτέ...]

...σύμφωνα μὲ πλῆθος στοιχείων ὁ τρισάγιος ὕμνος δὲν ἀνήκει εἰς τὸ κείμενον τῆς δοξολογίας, ἀλλὰ ἀνῆκε στὴν λιτανεία ποὺ γινόταν στὸ τέλος τοῦ ὄρθρου, καὶ γι᾿ αὐτὸ καθιερώθηκε.

Γινόταν ὅμως λιτανεία σὲ κάθε ὄρθρο, ὥστε νὰ καθιερωθῇ νὰ ψάλλεται τὸ τρισάγιον συναπτῶς μὲ τὴν μεγάλην δοξολογίαν;

Καὶ γιατί στὴν λιτανεία ἐχρησιμοποιεῖτο ὁ τρισάγιος ὕμνος καὶ ὄχι κάποιος ἄλλος ὕμνος;

Καὶ ὅταν τελικῶς ἔπαυσε νὰ τελῆται ἡ λιτανεία, γιατί δὲν ἔπαυσε καὶ ἡ ψαλμῴδησις τοῦ τρισαγίου; πῶς θεωρήθηκε ὁ τρισάγιος ὕμνος συνδεόμενος μὲ τὴν δοξολογία;

Μήπως ἐν τέλει εἶναι λάθος ποὺ ἔχει παραμείνει σήμερα αὐτὴ ἡ σύνδεσις; καὶ μήπως πρέπει νὰ ἐξεταστῇ ἡ κατάργησις τοῦ τρισαγίου τῆς μεγάλης δοξολογίας;

Καὶ ἂν τυχὸν δεχθοῦμε ὅτι ἔχει πλέον καθιερωθῆ καὶ δὲν μπορεῖ νὰ καταργηθῇ, πάλι μήπως πρέπει σοβαρῶς νὰ ἐξετάσουμε μήπως εἶναι λάθος ἡ σύναψις τοῦ «῞Αγιος ὁ Θεός» μὲ τὸν στίχον «Παράτεινον...»; μήπως πρέπει νὰ ψάλλωνται χωριστά;

Καὶ ἐν τέλει ὕστερα ἀπὸ ὅλον αὐτὸν τὸν προβληματισμόν, μήπως πρέπει νὰ ἐπανεξετάσουμε τοὐλάχιστον τὸν σκοπὸ καὶ τὸν τρόπο μελοποιήσεως καὶ ψαλμῳδήσεως τοῦ τρισαγίου τῆς δοξολογίας;

(24/7/2008)



copyright 2008 Διονύσιος Μπιλάλης ᾿Ανατολικιώτης
Διονύσιος ᾿Ανατολικιώτης, http://www.symbole.gr
e-mail: symbole@mail.com — Skype: dionysios-anat
«γηράσκω ἀεί διορθούμενος», τρίτη 11/7/2000
Άβαταρ μέλους
Dionysios
 
Δημοσ.: 3950
Εγγραφη: Πέμ 11 Σεπ 2008, 21:30:05
Τοποθεσια: ᾿Αθῆναι

Re: Δοξολογίες ὄρθρου καί τυπικόν

Δημοσίευσηαπό Dionysios » Σάβ 24 Ιαν 2009, 23:09:15

Τὸ τρισάγιον τῆς δοξολογίας δὲν ἀνήκει ὀργανικῶς εἰς τὴν δοξολογίαν (ἀλλὰ μόνον ψαλτικῶς). τοῦτο νομίζω ἔγινε καταφανὲς ...κυρίως ἀπὸ ...ἐνδιαφέρουσες μελέτες... . καὶ εἰς πολλὰ χειρόγραφα ἄλλωστε ἡ μεγάλη δοξολογία παρατίθεται ἄνευ τοῦ τρισαγίου ἐντέλει. καὶ ἄλλοι στίχοι δὲν ἀνήκουν εἰς τὴν δοξολογίαν ὀργανικῶς παρὰ τὸ ὅτι συχνὰ λέγονται συναπτῶς μὲ αὐτήν.

Τοῦτο τὸ τρισάγιον ὅμως νομίζω ὅτι εἶναι ἡ κατάληξις τοῦ ὄρθρου καὶ ὁ συνδετικὸς κρίκος ὄρθρου καὶ λειτουργίας. καὶ ἰδοὺ πῶς.

Οἱ μαθήτριες μυροφόρες μαθαίνουν πρῶτες γιὰ τὴν ἀνάστασιν καὶ πληροφοροῦν τοὺς μαθητάς (ἀναστάσιμα καθίσματα καὶ εὐλογητάρια)· ἰδόντες οἱ ἀπόστολοι καὶ οἱ λοιποὶ μαθηταὶ ἀπὸ τοὺς πρώτους χριστιανικοὺς χρόνους μέχρι ἐμᾶς σήμερα τὴν ἀνάστασιν τοῦ Κυρίου καὶ προσκυνήσαντες μετὰ χαρᾶς μεγάλης τὸν ἀναστάντα Κύριον (ἑωθινὸν εὐαγγέλιον, «᾿Ανάστασιν Χριστοῦ θεασάμενοι» κ.λπ.), ξεσποῦν εἰς δοξολόγησιν τοῦ Κυρίου καὶ ὕμνους (ἀναστάσιμοι κανόνες κ.λπ.) καὶ πλήρεις Πνεύματος ἁγίου (Ν΄ ψαλμὸς «τὸ πνεῦμά σου τὸ ἅγιον μὴ ἀντανέλῃς ἀπ᾿ ἐμοῦ») ἐξαποστέλλονται ὑπὸ τοῦ Κυρίου νὰ κηρύξουν τὸ εὐαγγέλιον εἰς πᾶσαν τὴν κτίσιν («Πᾶσα πνοὴ αἰνεσάτω τὸν Κύριον· αἰνεῖτε τὸν Κύριον...» μὲ ὅλους τοὺς στίχους αὐτοῦ «῾Η ἐξομολόγησις αὐτοῦ ἐπὶ γῆς καὶ οὐρανοῦ» κ.λπ.)· τὸ κήρυγμα ἔχει ὡς ἀποτέλεσμα τὰ ἔθνη νὰ γνωρίσουν τὸν ἀληθινὸν Θεὸν καὶ νὰ δοξάσουν αὐτόν («Δόξα ἐν ὑψίστοις Θεῷ...»), νὰ δεχτοῦν τὸ κήρυγμα καὶ νὰ γίνουν χριστιανοί (τρισάγιος ὕμνος) καὶ νὰ συμμετάσχουν στὸ σῶμα τῆς ἐκκλησίας (θεία λειτουργία).
Γιὰ τὸν τρισάγιον ὕμνον τῆς λειτουργίας ὡς εἰσοδικὸν βλέπε ἐδῶ viewtopic.php?f=194&t=266&p=654#p654.

(8/8/2008)




copyright 2008 Διονύσιος Μπιλάλης ᾿Ανατολικιώτης
Διονύσιος ᾿Ανατολικιώτης, http://www.symbole.gr
e-mail: symbole@mail.com — Skype: dionysios-anat
«γηράσκω ἀεί διορθούμενος», τρίτη 11/7/2000
Άβαταρ μέλους
Dionysios
 
Δημοσ.: 3950
Εγγραφη: Πέμ 11 Σεπ 2008, 21:30:05
Τοποθεσια: ᾿Αθῆναι

Re: Δοξολογίες ὄρθρου καί τυπικόν

Δημοσίευσηαπό MTheodorakis » Σάβ 04 Απρ 2009, 14:44:09

Σύμφωνα μὲ τὰ παλαιὰ χφφ. τυπικὰ (ἁγιοσαβιτικὰ καὶ στουδιτικά) δὲν προβλέπεται μεγάλη δοξολογία σὲ μνῆμες ἁγίων, καθὼς οἱ ψαλμοὶ τῶν αἴνων εἶναι ὕμνος τοῦ δεσπότου, οἱ δὲ ὕμνοι τοῦ ἁγίου ἀκολουθοῦν στὰ ἀπόστιχα. Αὐτὸς εἶναι ὁ λόγος ποὺ τὰ σημερινὰ στιχηρὰ τῶν αἴνων συχνὰ εἶναι τρία.
MTheodorakis
 
Δημοσ.: 924
Εγγραφη: Παρ 17 Οκτ 2008, 11:31:57

Re: Δοξολογίες ὄρθρου καί τυπικόν

Δημοσίευσηαπό MTheodorakis » Παρ 22 Ιαν 2010, 14:30:28

Κατὰ τὶς 14 Ὀκτωβρίου καὶ 17 Δεκεμβρίου στὸν ὄρθρο ὑπάρχουν τρία στιχηρὰ προσόμοια τοῦ ἁγίου μόνον γιὰ τὰ ἀπόστιχα.
MTheodorakis
 
Δημοσ.: 924
Εγγραφη: Παρ 17 Οκτ 2008, 11:31:57

Re: Δοξολογίες ὄρθρου καί τυπικόν

Δημοσίευσηαπό ΛΙΒΙΤΣΑΝΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ » Πέμ 13 Μάιος 2010, 15:48:28

Θα ήθελα και εγώ,στην ενότητα αυτή,να προσθέσω την ταπεινή μου άποψη,για τον ήχο,στον οποίο ψάλλεται η Δοξολογία τις Κυριακές.Η Δοξολογία λοιπόν,κατά την άποψή μου πρέπει να ψάλλεται στον ήχο της Κυριακής,για τους παρακάτω λόγους:1) Το "Υπερευλογημένη" μετά από το εωθινό συνήθως, ψάλλεται κατά το Τυπικόν του Γ.Βιολάκη πάντοτε σε ήχο Β΄,και αυτό για να αλλάξουν οι παραστάσεις από τον ήχο του Εωθινού ή του όποιου Δοξαστικού.2) Το τροπάριο που ακολουθεί την Δοξολογία, "Σήμερον σωτηρία"(αυτό έχει καθιερωθεί σήμερα να ψάλλεται),ψάλλεται στον ήχο της Δοξολογίας. Το "Σήμερον σωτηρία"όμως είναι το Απολυτίκιο της Κυριακής,όχι το Αναστάσιμο, και ψάλλεται στον ήχο της Κυριακής.Γι αυτό και φρονώ ότι η Δοξολογία πρέπει να ψάλλεται στον ήχο της Κυριακής.Βέβαια όλα τα παραπάνω ανήκουν περισσότερο στο άγραφο τυπικό,όπως και πολλά άλλα.
Λιβιτσάνος Ιωάννης
ΛΙΒΙΤΣΑΝΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ
 
Δημοσ.: 2
Εγγραφη: Πέμ 29 Απρ 2010, 15:27:47


Επιστροφή στην Θέματα τυπικοῦ ὄρθρου

Μελη σε συνδεση

Μέλη σε αυτή την Δ. Συζήτηση: Δεν υπάρχουν εγγεγραμμένα μέλη και 2 επισκέπτες

cron