Σ Ε Κ Ρ Ε Τ Ο Ν
Τὰ γράμματα χρησιμοποιοῦνται ἀνέκαθεν σὲ τέσσερες διακριτοὺς τομεῖς· σέκρετο, ἐπιστήμη, λογοτεχνία, δημοσιογραφία. μ᾿ αὐτὴ τὴ χρονικὴ σειρὰ ἐμφανίστηκαν.
Τὸ σέκρετο εἶναι ὁ ἀρχαιότερος ἀπὸ τοὺς τέσσερες τομεῖς. τὰ γράμματα ἐπινοήθηκαν πρῶτα γιὰ τὴν ἐξυπηρέτησί του. τὸ σέκρετο (secretum - σήκρητον - σέκρετον· αὐτὸ τὸν ὅρο χρησιμοποιοῦσαν οἱ Βυζαντινοί, αὐτὸν χρησιμοποιοῦν καὶ σήμερα Εὐρωπαῖοι κι Ἀμερικανοὶ) εἶναι οἱ γραμματεῖες τῶν ἰδιωτικῶν καὶ δημοσίων ὑπηρεσιῶν ποὺ τηροῦν βιβλία κι ἐκδίδουν ἔγγραφα. ἀπὸ τ᾽ ἀναγνώσιμα κείμενα ἀρχαιότερα σῳζόμενα εἶναι τὰ τοῦ σεκρέτου· ἀρχαιότερα εἶναι ἐκεῖνα ποὺ διαβάζονται στὴ Γένεσι ὡς σύντομες βιογραφίες τῶν γεναρχῶν τῆς ἀνθρωπότητος ἀπὸ τὸν Ἀδὰμ μέχρι τὸν Ἀβραάμ (Γε 5 - 11). φαίνονται κείμενα γραμμένα ἀρχικὰ σὲ τρίεδρα πήλινα πρίσματα (μικροὺς φορητοὺς κύρβεις), ποὺ εἶχαν μία φράσι σχεδὸν λογιστικὴ σὲ κάθε ἕδρα καὶ κατὰ μῆκος της. δίνω γιὰ παράδειγμα τὸ κείμενο δύο τέτοιων πρισμάτων.
Α΄.
α΄. Καὶ ἔζησε Καϊνὰν (τόσα) ἔτη, καὶ ἐγέννησε τὸν Μαλελεήλ.
β΄. καὶ ἔζησε Καϊνὰν μετὰ τὸ γεννῆσαι αὐτὸν τὸν Μαλελεὴλ (τόσα) ἔτη, καὶ ἐγέννησεν υἱοὺς καὶ θυγατέρας.
γ΄. καὶ ἐγένοντο πᾶσαι αἱ ἡμέραι Καϊνὰν (τόσα) ἔτη, καὶ ἀπέθανε.
Β΄.
α΄. Καὶ ἔζησε Μαλελεὴλ (τόσα) ἔτη, καὶ ἐγέννησε τὸν Ἰάρεδ.
β΄. καὶ ἔζησε Μαλελεὴλ μετὰ τὸ γεννῆσαι αὐτὸν τὸν Ἰάρεδ ἔτη (τόσα), καὶ ἐγέννησεν υἱοὺς καὶ θυγατέρας.
γ΄. καὶ ἐγένοντο πᾶσαι αἱ ἡμέραι Μαλελεὴλ ἔτη (τόσα), καὶ ἀπέθανε.
καὶ στὴν ἑλληνικὴ γραμματεία κείμενα σεκρέτου εἶναι τ’ ἀρχαιότερα, ἐκεῖνα ποὺ διαβάζονται στὶς ἀχαιικὲς πήλινες πινακίδες τῆς Κνωσοῦ, τῆς Πύλου, τῶν Μυκηνῶν, καὶ μερικῶν ἄλλων προϊστορικῶν ἑλληνικῶν πόλεων, τὰ γραμμένα μὲ τὸ προαλφαβητικὸ καὶ συλλαβικὸ γραμματάριο τῶν Ἀχαιῶν, ποὺ ἔχει 91 συλλαβογράμματα καὶ 147 εἰκονογράμματα. τὸ σέκρετο ὅμως, ὅταν δὲν εἶναι ἁπλῶς καταγραφὴ προσώπων καὶ ἀντικειμένων, μπορεῖ νὰ εἶναι καὶ ἱστορία· ὅπως εἶναι τὸ κείμενο τῶν προειρημένων πηλίνων πρισμάτων. εἴκοσι τέτοια ἐνεπίγραφα πρίσματα, ποὺ εἶναι ὁμοιότυπα βιογραφικὰ σημειώματα εἴκοσι ἀντρῶν, τῶν δέκα γεναρχῶν τῆς ἀνθρωπότητος ἀπὸ τὸν Ἀδὰμ μέχρι τὸ Νῶε καὶ τῶν δέκα γεναρχῶν τῆς σημιτικῆς φυλῆς ἀπὸ τὸν Σὴμ μέχρι τὸν Ἀβραάμ, εἶναι μιὰ ὅσο δὲν γίνεται ἄλλο λιτὴ ἱστορία τῶν χρόνων τῆς λεγομένης προϊστορίας. ἡ ἱστορία ὅμως εἶναι ἡ ἀρχαιότερη ἐπιστήμη, ἄρα τὸ σέκρετο σὲ μιὰ πτυχή του εἶναι ἐπιστήμη· ἢ ἄλλως ἡ ἐπιστήμη εἶναι πτυχὴ τοῦ σεκρέτου ποὺ αὐτονομήθηκε καὶ διεκτάθηκε. ἡ ἐπιστήμη λοιπὸν βγῆκε ἀπὸ τὸ σέκρετο. ἂν σ᾽ αὐτὴ τὴ λιτώτατη καὶ σκελετώδη ἱστορία προστεθοῦν οἱ τρεῖς διηγήσεις τῆς δημιουργίας, τῆς πτώσεως τῶν πρωτοπλάστων, καὶ τοῦ κατακλυσμοῦ, ἔχουμε ὅλη τὴ μέχρι τὸν Ἀβραὰμ ἱστορία τῆς πρωτόγονης ἐκείνης ἐποχῆς· μποροῦσε νὰ εἶναι μόνο τόση.
Στὸ Βυζάντιο τὸ σέκρετον (secretum) λεγόταν ἔτσι σέκρετον (Θεοφάνης, Χρον. 6.101 PG 108,624b) ἢ ἀρχαιότερα σήκρητον Εὐσέβιος,Ἐκ. ἱστ. 7,30,9), ὁ ὑπάλληλος τοῦ σηκρήτου λεγόταν ἀσηκρῆτις (α secretis) (Πασχάλιον χρον., σ. 338˙ 340 ἢ PG 92, 884a˙ 888b), κι ὁ προϊστάμενος πρωτοασηκρῆτις (Θεοφάνης, χρον., 6.205 PG 108, 777a). ἦταν δὲ ὁ πρωτοασηκρῆτις ὑπουργὸς ἐξωτερικῶν καὶ ἀρχηγὸς τῆς κρατικῆς ὑπηρεσίας πληροφοριῶν (Κ.Υ.Π.).
Κωνσταντῖνος Σιαμάκης, φιλόλογος, δρ θεολογίας
«Μελέτες 1», Θεσσαλονίκη 2008
(http://www.philologus.gr)