Προτάσεις

γιὰ σωστότερη γνῶσι τοῦ Τυπικοῦ

 

 

Διονυσίου ᾿Ανατολικιώτου

δρος φιλοσοφικῆς σχολῆς Ἀθηνῶν,

πτυχιούχου κοινωνικῆς θεολογίας

symbole@mail.com

 

 

Κάποιος ψάλτης σὲ ναὸ τῆς κεντρικῆς ῾Ελλάδος καὶ ἀναγνώστης τῶν κειμένων τῆς στήλης ἀπευθύνθηκε πρὸς ἐμὲ ἐγγράφως διατυπώνοντας μεταξὺ ἄλλων καὶ τὰ ἀκόλουθα ἐρωτήματα.

Σε πολλά κείμενά σας αναφέρεστε στο «ισχύον» τυπικό εννοών­τας το υπό του Γ. Βιολάκη συνταχθέν τυπικό. Θα ήθελα να σας ρω­τήσω πότε και από ποίον έχει οριστεί το τυπικό του Γ. Βιολάκη ως το «ισχύον τυπικό» για την Εκκλησία της Ελλάδος. Επίσης ποιό ήταν το κριτήριο και προκρίθηκε το συγκεκριμένο και όχι κάποιο άλλο. ... Πώς ένα τυπικό όπως αυτό του Γ. Βιολάκη δύναται να ερμηνεύσει, να καθοδηγήσει, αν θέλετε, τις ακολουθίες, οι οποίες είναι μοναχικές (όχι μοναχικής προέλευσης δεδομένου ότι το κοσμικό-ασματικό τυπι­κό υπάρχει μόνο σε κάποια αρχαία χειρόγραφα). ... Ερωτώ, επειδή πολλές φορές συναντώ κάποια ζητήματα, όπως λ.χ. ότι τις Κυριακές του Πεντηκοσταρίου αντί να ψάλλουμε, όπως προβλέπεται (από το πεντηκοστάριο και τα άλλα τυπικά), τον κανόνα της εορτής, ψάλλου­με πάλι και πάλι τον κανόνα της Κυριακής του Πάσχα ή πάλι και πάλι τους αίνους του Πάσχα και άλλα παρόμοια.

Τὰ ἐρωτήματα ποὺ διατυπώνει ὁ ἀγαπητὸς ἀναγνώστης εἶναι εὔλο­γα καὶ ἐνδιαφέροντα, συχνὰ δὲ καὶ ἄλλοι ψάλτες ἀλλὰ καὶ κληρικοὶ ἐκφράζουν κατὰ καιροὺς τὶς ἴδιες ἢ παρόμοιες ἀπορίες.  ᾿Ασφαλῶς εἶναι θετικὸ καὶ παρήγορο οἱ ἄνθρωποι τῆς ἐκκλησίας ποὺ ὑπηρετοῦν τὴν θεία λατρεία νὰ ἔχουν τέτοια ἐνδιαφέροντα καὶ πρέπει νὰ ἐνθαρ­ρυνθοῦν νὰ διατυπώνουν αὐτὲς τὶς ἐρωτήσεις.  ᾿Απὸ τὴν ἄλλη ὅμως εἶ­ναι πραγματικὰ πολὺ λυπηρὸ οἱ ἄνθρωποι αὐτοὶ νὰ ἀγνοοῦν ἄκρως βα­σικὰ θέματα τοῦ ἀντικειμένου μὲ τὸ ὁποῖο ἀσχολοῦνται, τὴν στιγμὴ ποὺ ὑποτίθεται ὅτι αὐτοὶ θὰ ἔπρεπε νὰ ἀπαντοῦν σὲ τέτοιες ἐρωτήσεις ἐκ μέρους τῶν ἁπλῶν πιστῶν καὶ ὄχι νὰ εἶναι ἐρωτῶντες.  Διότι τὸ νὰ μὴν ξέρῃ ἕνας κληρικὸς ἢ ἕνας ψάλτης ποιό εἶναι τὸ ἐπίσημο τυπικὸ τῆς ἐκκλησίας καὶ γιατί εἶναι αὐτὸ καὶ ὄχι κάποιο ἄλλο εἶναι σὰν νὰ ῥωτᾷ γιατί τὸ καθιερωμένο μηναῖο τοῦ ᾿Απριλίου εἶναι τὸ ἐπίσημο μηναῖο τῆς ἐκκλησίας καὶ ποιός τὸ καθιέρωσε.  Ἤ, γιὰ νὰ δώσω ἕνα ἄλλο παρά­δειγμα, εἶναι σὰν νὰ δίνουμε πτυχίο μαθηματικῶν σὲ κάποιον ποὺ δὲν ξέρει ποιός διετύπωσε τὸ πυθαγόρειο θεώρημα καὶ γιατὶ ἡ εὐκλείδιος γεωμετρία ἔχει αὐτὴν τὴν ὀνομασία.

῞Οπως εὔκολα μπορεῖ νὰ καταλάβῃ κανείς, δὲν εἶναι δυνατὸν τὰ ἀνωτέρω ἐρωτήματα νὰ ἀπαντηθοῦν σὲ μία ἐπιστολὴ ἢ σὲ ἕνα ἄρθρο ἢ μὲ ἕνα μήνυμα διαδικτυακοῦ ταχυδρομείου· χρειάζονται πολλὲς σελίδες καὶ ὁλόκληρες διαλέξεις.  Προσωπικῶς ἔχω πάνω ἀπὸ μία δεκαετία ποὺ ἀγωνίζομαι νὰ ἐνημερώσω κάθε ἐνδιαφερόμενο γι᾿ αὐτὰ τὰ θέματα μὲ ἄρθρα, ἀλληλογραφία, δημοσιεύσεις στὸ διαδίκτυο, βιβλία, διαλέξεις καὶ σεμινάρια σὲ ὅλη τὴν ῾Ελλάδα, καθὼς καὶ μὲ ῥαδιοφωνικὲς καὶ δια­δικτυακὲς ἐκπομπές.  Δὲν εἶναι δυνατὸν ὅμως ἕνας ἄνθρωπος νὰ ἀπαν­τᾷ σὲ ὅλα, οὔτε εἶναι δυνατὸν νὰ ἐπανέρχωμαι στὰ ἴδια θέματα καὶ νὰ ἀπαντῶ στὰ ἴδια ἐρωτήματα σὲ κάθε ψάλτη καὶ κληρικὸ προσωπικά, διαφορετικὰ δὲν θὰ πρέπει νὰ κάνω τίποτε ἄλλο στὴν ζωή μου, καὶ πάλι δὲν θὰ μπορέσω νὰ ἐνημερώσω οὔτε τὸ 1/100 ἐξ αὐτῶν. 

῞Ολα τὰ ἄρθρα μου, σεμινάρια, διαλέξεις, ἀπαντήσεις κ.λπ. τὰ προσφέρω ΔΩΡΕΑΝ ἐδῶ καὶ πάνω ἀπὸ δέκα χρόνια. Πολλὲς φορὲς μάλιστα ἔχω καὶ σοβαρὸ προσωπικὸ κόστος γι᾿ αὐτὲς τὶς πρωτοβουλίες καὶ δραστηριότητες.  ᾿Εκφράζω ὅμως καὶ ἐγὼ τὴν ἀπορία· ὅλα ὅσα διδάσκω, λέγω καὶ πληροφορῶ δὲν ἐνδιαφέρουν καὶ ἄλλους νὰ τὰ μά­θουν καὶ νὰ τὰ μεταδώσουν στοὺς συναδέλφους καὶ μαθητές των;  Δὲν ἀμοίβονται τόσες ἑκατοντάδες μουσικοδιδάσκαλοι, γιὰ νὰ διδάξουν σω­στὰ τὴν ἐκκλησιαστικὴ μουσική, ἀναπόσπαστο τμῆμα τῆς ὁποίας εἶναι καὶ τὸ τυπικό;  Οἱ ἐνδιαφερόμενοι μαθητὲς ἀπαίτησαν ποτὲ ἀπὸ τοὺς διδασκάλους των καὶ τὰ ᾠδεῖα, τοὺς ὁποίους συνήθως πληρώνουν, νὰ πάρουν ἀπαντήσεις γι᾿ αὐτὰ τὰ θέματα;

᾿Αλλὰ καὶ σὲ ἐκεῖνες τὶς περιπτώσεις ποὺ ἡ ἐκμάθησι γίνεται ἄνευ χρημάτων, πάλι παραμένει ἡ ὑποχρέωσι τῶν διδασκόντων νὰ προσφέ­ρουν σωστὴ καὶ ὡλοκληρωμένη γνῶσι τῆς ἐκκλησιαστικῆς μουσικῆς, ἀπαραίτητο τμῆμα τῆς ὁποίας εἶναι καὶ τὸ τυπικό.  Διαφορετικὰ προσ­φέρουν ἀτελῆ γνῶσι καὶ ἐπιπλέον δημιουργοῦν τὴν ψευδαίσθησι στοὺς μαθητὲς ὅτι ἔχουν μάθει σωστὰ πράγματα, κάτι ποὺ δὲν ἀνταπο­κρίνεται στὴν ἀλήθεια.

᾿Επειδὴ λοιπὸν τὰ παραπάνω ἐρωτήματα εἶναι θεμελιώδη γιὰ τὸ τυπικὸ καὶ ἐπειδὴ οἱ περισσότεροι ψάλτες, ἂν ὄχι ὅλοι σχεδόν, ἔχουν τὶς ἴδιες ἢ παρόμοιες ἀπορίες, θὰ ἔπρεπε ἐδῶ καὶ δεκαετίες τόσο ἡ ἐκκλησία ὅσο καὶ ἡ ἱεροψαλτικὴ κοινότης, τὰ ᾠδεῖα, καὶ οἱ σχολὲς οἱ ἐκκλησιαστικὲς καὶ οἱ τῆς "βυζαντινῆς" μουσικῆς νὰ ἔχουν μεριμνήσει γιὰ τὴν σωστὴ ἐκμάθησι τοῦ τυπικοῦ.  Συγκεκριμένα θὰ ἔπρεπε νὰ ἔχουν γίνει τὰ ἑξῆς.

1. Καμμία σχολὴ ἐκκλησιαστικῆς μουσικῆς (καὶ ᾠδείου) νὰ μὴν ἀνα­γνωρίζεται, ἂν δὲν διδάσκεται πραγματικὰ καὶ σωστὰ τὸ τυπικό.

2. Κανένα δίπλωμα μουσικοδιδασκάλου ψαλτικῆς (τοὐλάχιστον) νὰ μὴν ἀναγνωρίζεται, ἂν ὁ ἐνδιαφερόμενος δὲν κατέχῃ τὰ βασικὰ θέματα τοῦ τυπικοῦ.

3. ῾Η διδασκαλία τοῦ τυπικοῦ νὰ γίνεται ὑποχρεωτικῶς καὶ ἀπο­κλειστικῶς μὲ βάσι τὸ ἰσχῦον τυπικὸ τῆς Μεγάλης ᾿Εκκλησίας.  Πῶς θὰ γνωρίζῃ κάποιος ἂν ὑπάρχει ἐπίσημο τυπικὸ καὶ ποιό εἶναι αὐτό, ἂν δὲν τὸ ἔχῃ πιάσει ποτὲ στὰ χέρια του καὶ δὲν τὸ ἔχῃ φυλλομετρήσει κἄν;  Εἶναι σὰν νὰ μιλᾶμε γιὰ ἐπίσημη γραμματικὴ σὲ μία γλῶσσα, χωρὶς νὰ δίνουμε στοὺς μαθητὲς καὶ κάποιο βιβλίο γραμματικῆς!

4. Νὰ ἐπιλεγοῦν ἀπὸ κάθε μητρόπολι καὶ ἐκκλησιαστικὴ περιφέρεια 1 ἢ 2 μουσικοδιδάσκαλοι καὶ κληρικοί, γιὰ νὰ «μετεκπαιδευθοῦν» ἐπὶ τοῦ τυπικοῦ γιὰ ἕνα διάστημα σὲ συνεργασία μὲ τὰ ἁρμόδια γραφεῖα τῆς ἱερᾶς Συνόδου, καὶ μετὰ οἱ «μετεκπαιδευθέντες» νὰ ἀναλάβουν νὰ μεταδώσουν καὶ στοὺς ὑπόλοιπους τὶς γνώσεις αὐτές.

5. Πρέπει οἱ ναοί, οἱ ἱερεῖς καὶ οἱ ψάλτες νὰ χρησιμοποιοῦν τὸ ἐπίσημο τυπικὸ βοήθημα τῆς τοπικῆς των ἐκκλησίας (ἐδῶ συγκεκρι­μένα, τὸ Κανονάριον τῶν Διπτύχων τῆς ἐκκλησίας τῆς ῾Ελλάδος), ὅπως προβλέπεται ἄλλωστε, καὶ νὰ ἔχουν ὑπόψει τους τὶς ἐκεῖ ὁδηγίες, π.χ. στὰ φετινὰ Δίπτυχα τοῦ ἔτους 2017 σ. 27, 56 κλπ.. 

6. Τόσο στὸν «᾿Εκκλησιολόγο» ἔχω δημοσιεύσει ἀρκετὰ ἄρθρα ὅσο καὶ στὴν ἱστοσελίδα τῆς «Συμβολῆς» (www.symbole.gr) ἔχω ἀναρτήσει πληθώρα κειμένων καὶ ἠχητικῶν στοιχείων, στὰ ὁποῖα κατὰ σύμπτωσιν ἀπαντῶ σὲ πολλὰ ἀπὸ τὰ παραπάνω ἐρωτήματα.  Χρειάζεται ὅμως ὁ ἐνδιαφερόμενος νὰ διαβάσῃ καὶ ἀκούσῃ ὅλα αὐτὰ τὰ στοιχεῖα, καὶ ὄχι μόνον ὡρισμένα κατ᾿ ἐπιλογήν.  ῞Οπως δὲν μπορεῖ κάποιος νὰ λύσῃ ἐξι­σώσεις, ἂν δὲν μάθῃ πρῶτα τὶς 4 βασικὲς πράξεις τῆς ἀριθμητικῆς, ἔτσι δὲν εἶναι δυνατὸν νὰ καταλάβῃ κανεὶς τὴν σημερινὴ λειτουργικὴ τάξι, ἂν δὲν ἔχῃ βασικὲς γνώσεις τῆς ἱστορίας καὶ τῆς προθεωρίας τοῦ τυπι­κοῦ.

7. Τὸ 2014 εἶχα μεταβῆ στὴν πόλι τοῦ ἐρωτῶντος προσκεκλημένος ἀπὸ τὸν τοπικὸ σύλλογο ἱεροψαλτῶν γιὰ ἕνα διήμερο σεμινάριο ἐπὶ τοῦ τυπικοῦ ὑπὸ τὴν αἰγίδα τῆς μητροπόλεως.  Δὲν γνωρίζω ἂν τότε εἶχε παρευρεθῆ ὁ ἴδιος στὶς συναντήσεις ἐκεῖνες, ἀλλὰ θὰ ἦταν μία πρώτης τάξεως εὐκαιρία νὰ ἔθετε τότε ἐκεῖ καὶ δημοσίως αὐτὰ τὰ ἐρωτήματα, πρᾶγμα τὸ ὁποῖο δὲν ἔγινε.  ᾿Αλλὰ καὶ τώρα δὲν θὰ εἶχα ἀντίρρησι νὰ γίνῃ ἄλλο ἕνα τέτοιο σεμινάριο μὲ τὴν συγκεκριμένη θεματολογία, ἐὰν καὶ ἐφόσον καὶ ὁ σύλλογος θὰ ἐνδιαφερόταν γιὰ κάτι τέτοιο.

8. ᾿Απὸ τὸ 2011 ἔχει ἐγκριθῆ ἡ διατριβή μου, ἡ ὁποία ἀναφέρεται ἀναλυτικῶς στὸν πρωτοψάλτη Γεώργιο Βιολάκη καὶ στὸ τυπικὸ ποὺ συνέταξε.  Μέχρι σήμερα ἡ διατριβὴ παραμένει ἀνέκδοτη, ἀλλὰ ἂν ὁ Κύριος ἐπιτρέψῃ τὴν ἔκδοσί της, θεωρῶ ὅτι θὰ γίνουν εὐρέως γνωστὲς πολλὲς ἀπαντήσεις γύρω ἀπὸ τὸ τυπικὸ τῆς ᾿Ορθοδόξου ᾿Εκκλησίας.

9. Τέλος γιὰ τὴν σωστὴ ἐκμάθησι τοῦ τυπικοῦ χρειάζεται κυρίως με­λέτη, καὶ μάλιστα συστηματικὴ καὶ ὄχι ἀποσπασματική.  Δὲν ὑπάρχουν μαγικὲς λύσεις, οὔτε μπορεῖ κάποιος νὰ πάῃ π.χ. ἕνα πρωὶ ἁπλοῦ σαβ­βάτου στὸν ναὸ νὰ ἀνοίξῃ ἕνα ὁποιοδήποτε τυπικὸ ἢ βοήθημα καὶ νὰ τελέσῃ τὴν ἀκολουθία σωστά, ἂν δὲν ἔχῃ ἐκ τῶν προτέρων βασικὲς γνώσεις καὶ ἔγκαιρη προετοιμασία. 

῾Η ἐκκλησία εἶναι κατ᾿ ἐξοχὴν χῶρος γραμμάτων.  Πρέπει ὅμως καὶ οἱ χριστιανοὶ νὰ ἀσχολοῦνται μὲ τὴν ἀνάγνωσι καὶ μελέτη αὐτῶν τῶν «γραμμάτων», ἄρα καὶ τοῦ τυπικοῦ.

 

 

 

«᾿Εκκλησιολόγος», φ. 506, 1/4/2017

 

 

Ἄρθρο γιὰ Ἐκκλησιολόγο

 

Θέματα Ἐκκλησιαστικοῦ

Τυπικοῦ καὶ Λειτουργικῆς

 

 

Προτάσεις

γιὰ βελτίωσι τοῦ Τυπικοῦ

 

 

Διονυσίου ᾿Ανατολικιώτου

δρος φιλοσοφικῆς σχολῆς Ἀθηνῶν,

πτυχιούχου κοινωνικῆς θεολογίας

symbole@mail.com

 

 

Κείμενο κείμενο κείμενο

Απ: ΕΡΩΤΗΣΙΣ

From:

"Γιάννης Καραμανλάκης" < This e-mail address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it >

To:

"symbole inspectio solemnitatis" < This e-mail address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it >

Date:

Mar 28, 2017 8:27:17 PM

Ευχαριστώ για την άμεση ανταπόκριση και για τον χρόνο σας!

Καλό Πάσχα!

 


Από: symbole inspectio solemnitatis < This e-mail address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it >
Στάλθηκε: Τρίτη, 28 Μαρτίου 2017 8:11:04 μμ
Προς: "Γιάννης Καραμανλάκης"
Θέμα: Re: ΕΡΩΤΗΣΙΣ

 

Κύριε Καραμανλάκη, χαίρετε.

 

Τὰ ἐρωτήματα ποὺ διατυπώνετε εἶναι εὔλογα καὶ πολὺ ὡραῖα, ἀλλὰ ὅπως καὶ σεῖς καταλαβαίνετε, δὲν εἶναι δυνατὸν νὰ ἀπαντηθοῦν μὲ ἕνα μήνυμα διαδικτυακοῦ ταχυδρομείου· χρειάζονται πολλὲς σελίδες καὶ ὁλόκληρες διαλέξεις.  Προσωπικῶς ἔχω πάνω ἀπὸ μία δεκαετία ποὺ ἀγωνίζομαι νὰ ἐνημερώσω κάθε ἐνδιαφερόμενο γι᾿ αὐτὰ τὰ θέματα μὲ ἄρθρα, ἀλληλογραφία, δημοσιεύσεις στὸ διαδίκτυο, βιβλία, διαλέξεις καὶ σεμινάρια σὲ ὅλη τὴν ῾Ελλάδα, καθὼς καὶ μὲ ῥαδιοφωνικὲς καὶ διαδικτυακὲς ἐκπομπές.  Δὲν εἶναι δυνατὸν ὅμως ἕνας ἄνθρωπος νὰ ἀπαντᾷ σὲ ὅλα, οὔτε εἶναι δυνατὸν νὰ ἐπανέρχωμαι στὰ ἴδια θέματα καὶ νὰ ἀπαντῶ στὰ ἴδια ἐρωτήματα σὲ κάθε ψάλτη καὶ κληρικὸ προσωπικά, διαφορετικὰ δὲν θὰ πρέπει νὰ κάνω τίποτε ἄλλο στὴν ζωή μου, καὶ πάλι δὲν θὰ μπορέσω νὰ ἐνημερώσω οὔτε τὸ 1/100 ἐξ αὐτῶν. 

 

῞Ολα τὰ ἄρθρα μου, σεμινάρια, διαλέξεις, ἀπαντήσεις κ.λπ. τὰ προσφέρω ΔΩΡΕΑΝ ἐδῶ καὶ πάνω ἀπὸ δέκα χρόνια. Πολλὲς φορὲς μάλιστα ἔχω καὶ σοβαρὸ προσωπικὸ κόστος γι᾿ αὐτὲς τὶς πρωτοβουλίες καὶ δραστηριότητες.  ᾿Εκφράζω ὅμως καὶ ἐγὼ τὴν ἀπορία· ὅλα ὅσα διδάσκω, λέγω καὶ πληροφορῶ δὲν ἐνδιαφέρουν καὶ ἄλλους νὰ τὰ μάθουν καὶ νὰ τὰ μεταδώσουν στοὺς συναδέλφους καὶ μαθητές των;  Δὲν ἀμοίβονται τόσες ἑκατοντάδες μουσικοδιδάσκαλοι, γιὰ νὰ διδάξουν σωστὰ τὴν ἐκκλησιαστικὴ μουσική, ἀναπόσπαστο τμῆμα τῆς ὁποίας εἶναι καὶ τὸ τυπικό;  Οἱ ἐνδιαφερόμενοι μαθητὲς ἀπαίτησαν ποτὲ ἀπὸ τοὺς διδασκάλους των καὶ τὰ ᾠδεῖα, τοὺς ὁποίους συνήθως πληρώνουν, νὰ πάρουν ἀπαντήσεις γι᾿ αὐτὰ τὰ θέματα;

 

᾿Επειδὴ τὰ ἐρωτήματά σας εἶναι θεμελιώδη γιὰ τὸ τυπικὸ καὶ ἐπειδὴ οἱ περισσότεροι ψάλτες, ἂν ὄχι ὅλοι σχεδόν, ἔχουν τὶς ἴδιες ἢ παρόμοιες ἀπορίες, θὰ ἔπρεπε ἐδῶ καὶ δεκαετίες τόσο ἡ ἐκκλησία ὅσο καὶ ἡ ἱεροψαλτικὴ κοινότης, τὰ ᾠδεῖα, καὶ οἱ σχολὲς οἱ ἐκκλησιαστικὲς καὶ τῆς "βυζαντινῆς" μουσικῆς νὰ ἔχουν μεριμνήσει γιὰ τὴν σωστὴ ἐκμάθησι τοῦ τυπικοῦ.  Συγκεκριμένα θὰ ἔπρεπε νὰ ἔχουν γίνει τὰ ἑξῆς.

 

1.  Καμμία σχολὴ ἐκκλησιαστικῆς μουσικῆς (καὶ ᾠδείου) νὰ μὴν ἀναγνωρίζεται, ἂν δὲν διδάσκεται πραγματικὰ καὶ σωστὰ τὸ τυπικό.

2. Κανένα πτυχίο ἢ δίπλωμα ψάλτου μουσικοδιδασκάλου νὰ μὴν ἀναγνωρίζεται, ἂν ὁ ἐνδιαφερόμενος δὲν κατέχῃ τὰ βασικὰ θέματα τοῦ τυπικοῦ.

3. ῾Η διδασκαλία τοῦ τυπικοῦ νὰ γίνεται ὑποχρεωτικῶς καὶ ἀποκλειστικῶς μὲ βάσι τὸ ἰσχῦον τυπικὸ τῆς Μεγάλης ᾿Εκκλησίας.  Πῶς θὰ γνωρίζῃ κάποιος ἂν ὑπάρχει ἐπίσημο τυπικὸ καὶ ποιό εἶναι αὐτό, ἂν δὲν τὸ ἔχῃ πιάσει ποτὲ στὰ χέρια του καὶ δὲν τὸ ἔχει φυλλομετρήσει κἄν;  Εἶναι σὰν νὰ μιλᾶμε γιὰ ἐπίσημη γραμματικὴ σὲ μία γλῶσσα, χωρὶς νὰ δίνουμε στοὺς μαθητὲς καὶ κάποιο βιβλίο γραμματικῆς!

4. Νὰ ἐπιλεγοῦν ἀπὸ κάθε μητρόπολι καὶ ἐκκλησιαστικὴ περιφέρεια 1 ἢ 2 μουσικοδιδάσκαλοι καὶ κληρικοί, γιὰ νὰ "μετεκπαιδευθοῦν" ἐπὶ τοῦ τυπικοῦ γιὰ ἕνα διάστημα σὲ συνεργασία μὲ τὰ ἁρμόδια γραφεῖα τῆς ἱερᾶς Συνόδου, καὶ μετὰ οἱ "μετεκπαιδευθέντες" νὰ ἀναλάβουν νὰ μεταδώσουν καὶ στοὺς ὑπόλοιπους τὶς γνώσεις αὐτές.

5. Πρέπει οἱ ναοί, οἱ ἱερεῖς καὶ οἱ ψάλτες νὰ χρησιμοποιοῦν τὸ ἐπίσημο τυπικὸ βοήθημα τῆς τοπικῆς των ἐκκλησίας (ἐδῶ συγκεκριμένα, τὸ Κανονάριον τῶν Διπτύχων τῆς ἐκκλησίας τῆς ῾Ελλάδος), ὅπως προβλέπεται ἄλλωστε, καὶ νὰ ἔχουν ὑπόψει τους τὶς ἐκεῖ ὁδηγίες, π.χ. στὰ φετινὰ Δίπτυχα τοῦ ἔτους 2017 σ. 27, 56 κλπ.. 

6. Στὴν ἱστοσελίδα τῆς "Συμβολῆς" (www.symbole.gr) ἔχω ἀναρτήσει πληθώρα κειμένων καὶ ἠχητικῶν στοιχείων, στὰ ὁποῖα κατὰ σύμπτωσιν ἀπαντῶ σὲ πολλὰ ἀπὸ τὰ ἐρωτήματά σας.  Χρειάζεται ὄμως ὁ ἐνδιαφερόμενος νὰ διαβάσῃ καὶ ἀκούσῃ ὅλα αὐτὰ τὰ στοιχεῖα, καὶ ὄχι μόνον ὡρισμένα κατ᾿ ἐπιλογήν.  ῞Οπως δὲν μπορεῖ κάποιος νὰ λύσῃ ἐξισώσεις, ἂν δὲν μάθῃ πρῶτα τὶς 4 βασικὲς πράξεις τῆς ἀριθμητικῆς, ἔτσι δὲν εἶναι δυνατὸν νὰ καταλάβῃ κανεὶς τὴν σημερινὴ λειτουργικὴ τάξι, ἂν δὲν ἔχῃ βασικὲς γνώσεις τῆς ἱστορίας καὶ τῆς προθεωρίας τοῦ τυπικοῦ.

7. Τὸ 2014 εἶχα ἔρθει στὴν πόλι σας στὸν Βόλο προσκεκλημένος ἀπὸ τὸν σύλλογο ἱεροψαλτῶν γιὰ ἕνα διήμερο σεμινάριο ἐπὶ τοῦ τυπικοῦ (8 & 9 νοεμβρίου) ὑπὸ τὴν αἰγίδα τῆς μητροπόλεως.  Δὲν γνωρίζω ἂν τότε εἴχατε παρευρεθῆ στὶς συναντήσεις ἐκεῖνες, ἀλλὰ θὰ ἦταν μία πρώτης τάξεως εὐκαιρία νὰ θέσετε αὐτὰ τὰ ἐρωτήματα.  ᾿Αλλὰ καὶ τώρα δὲν θὰ εἶχα ἀντίρρησι νὰ γίνῃ ἄλλο ἕνα τέτοιο σεμινάριο μὲ τὴν θεματολογία στὴν ὁποία ἀναφέρεστε, ἐφόσον καὶ ὁ σύλλογος θὰ ἐνδιαφερόταν γιὰ κάτι τέτοιο.

8. Τέλος γιὰ τὴν σωστὴ ἐκμάθησι τοῦ τυπικοῦ χρειάζεται κυρίως μελέτη, καὶ μάλιστα συστηματικὴ καὶ ὄχι ἀποσπασματική.  Δὲν ὑπάρχουν μαγικὲς λύσεις, οὔτε μπορεῖ κάποιος νὰ πάῃ π.χ. ἕνα πρωὶ ἁπλοῦ σαββάτου στὸν ναὸ νὰ ἀνοίξῃ ἔνα ὁποιοδήποτε τυπικὸ ἢ βοήθημα καὶ νὰ τελέσῃ τὴν ἀκολουθία σωστά, ἂν δὲν ἔχῃ ἐκ τῶν προτέρων βασικὲς γνώσεις καὶ ἔγκαιρη προετοιμασία.  ῾Η ἐκκλησία εἶναι κατ᾿ ἑξοχὴν χῶρος γραμμάτων.  Πρέπει ὅμως καὶ οἱ χριστιανοὶ νὰ ἀσχολοῦνται μὲ τὴν ἀνάγνωσι καὶ μελέτη αὐτῶν τῶν "γραμμάτων", ἄρα καὶ τοῦ τυπικοῦ.

 

Σᾶς εὔχομαι ἐπίσης καλὸ Πάσχα.

Διονύσιος ᾿Ανατολικιώτης

 

 

Sent: Tuesday, March 28, 2017 at 3:40 PM
From: "Γιάννης Καραμανλάκης" < This e-mail address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it >
To: " This e-mail address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it " < This e-mail address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it >
Subject: ΕΡΩΤΗΣΙΣ

 

κ. Ανατολικιώτη χαίρετε.

 

          Παρακολουθώ αρκετές φορές κάποια κείμενα σας που αναρτάτε στο www.symbole.gr σχετικά κυρίως με το τυπικό των ιερών ακολουθιών. Σε πολλά από αυτά τα κείμενα αναφέρεστε στο «ισχύον» τυπικό εννοώντας το υπό του Γ. Βιολάκη συνταχθέν τυπικό. Θα ήθελα αν δεν σας κάνει κόπο να σας ρωτήσω πότε, και από ποίον έχει οριστεί το τυπικό του Γ. Βιολάκη ως το «ισχύον τυπικό» για την Εκκλησία της Ελλάδος. Επίσης ποιό ήταν το κριτήριο και προκρίθηκε το συγκεκριμένο και όχι κάποιο άλλο.

         

          Σε συνάρτηση με τα ανωτέρω ερωτήματα θα ήθελα επίσης να ρωτήσω και το εξής. Αν όντως το τυπικό Γ. Βιολάκη είναι το «ισχύον τυπικό» τότε πως ένα κοσμικό τυπικό όπως είναι αυτό, δύναται να ερμηνεύσει, να καθοδηγήσει αν θέλετε τις ακολουθίες οι οποίες είναι μοναχικές (όχι μοναχικής προέλευσης δεδομένου ότι το κοσμικό-ασματικό τυπικό υπάρχει μόνο σε κάποια αρχαία χειρόγραφα) τα βιβλία είναι αυτά των μοναχικών ακολουθιών, όλη η δομή και η λειτουργική αντίληψη των ακολουθιών είναι μοναχικής προελεύσεως. Δεν θα ήταν προτιμότερο ένα τυπικό που είναι και αυτό μοναχικής προελεύσεως όπως οι ακολουθίες; Δεν ξέρω αν διατυπώνω σωστά το ερώτημα.

 

          Ερωτώ όχι κάνοντας τον έξυπνο αλλά επειδή πολλές φορές συναντώ κάποια ζητήματα στα λεγόμενα Δίπτυχα (τα όποια συντάσσονται με βάση το τυπικό Γ. Βιολάκη) όπως λ.χ. ότι τις Κυριακές του Πεντηκοσταρίου αντί να ψάλλουμε όπως προβλέπεται (από το πεντηκοστάριο και τα άλλα τυπικά) τον κανόνα της εορτής, ψάλλουμε πάλι και πάλι τον κανόνα της Κυριακής του Πάσχα ή πάλι και πάλι τους αίνους του Πάσχα και άλλα παρόμοια.

 

Ευχαριστώ για το χρόνο σας!

Καλό Πάσχα - Καλή Ανάσταση!

 

Καραμανλάκης Ιωάννης

Ιεροψάλτης

Βόλος