ΤΟ ΣΥΜΒΟΛΟΝ ΤΗΣ ΠΙΣΤΕΩΣ καὶ ἄλλα δογματικὰ κείμενα

ΤΟ ΣΥΜΒΟΛΟΝ ΤΗΣ ΠΙΣΤΕΩΣ

ὅ περ καὶ ᾿Αποστολικὴ Πίστις ἢ ἁπλῶς Πίστις κέκληται

1. Πιστεύω

εἰς ἕνα θεόν, πατέρα, παντοκράτορα, ποιητὴν οὐρανοῦ καὶ γῆς, ὁρατῶν τε πάντων καὶ ἀοράτων.

2. Kαὶ εἰς ἕνα Κύριον 'Ιησοῦν Χριστόν, τὸν υἱὸν τοῦ θεοῦ τὸν μονογενῆ, τὸν ἐκ τοῦ πατρὸς γεννηθέντα πρὸ πάντων τῶν αἰώνων· φῶς ἐκ φωτός, θεὸν ἀληθινὸν ἐκ θεοῦ ἀληθινοῦ, γεννηθέντα, οὐ ποιηθέντα, ὁμοούσιον τῷ πατρί, δι' οὗ τὰ πάντα ἐγένετο·

3. τὸν δι' ἡμᾶς τοὺς ἀνθρώπους καὶ διὰ τὴν ἡμετέραν σωτηρίαν κατελθόντα ἐκ τῶν οὐρανῶν, καὶ σαρκωθέντα ἐκ πνεύματος ἁγίου καὶ Μαρίας τῆς παρθένου καὶ ἐνανθρωπήσαντα·

4. σταυρωθέντα τε ὑπὲρ ἡμῶν ἐπὶ Ποντίου Πιλάτου καὶ παθόντα καὶ ταφέντα,

5. καὶ ἀναστάντα τῇ τρίτῃ ἡμέρᾳ κατὰ τὰς γραφάς·

6. καὶ ἀνελθόντα εἰς τοὺς οὐρανοὺς καὶ καθεζόμενον ἐκ δεξιῶν τοῦ πατρός·

7. καὶ πάλιν ἐρχόμενον μετὰ δόξης κρῖναι ζῶντας καὶ νεκρούς, οὗ τῆς βασιλείας οὐκ ἔσται τέλος.

8. Καὶ εἰς τὸ πνεῦμα τὸ ἅγιον, τὸ κύριον, τὸ ζωοποιόν, τὸ ἐκ τοῦ πατρὸς ἐκπορευόμενον, τὸ σὺν πατρὶ καὶ υἱῷ συμπροσκυνούμενον καὶ συνδοξαζόμενον, τὸ λαλῆσαν διὰ τῶν προφητῶν.

9. Εἰς μίαν, ἁγίαν, καθολικὴν καὶ ἀποστολικὴν ἐκκλησίαν.

10. ῾Ομολογῶ ἓν βάπτισμα εἰς ἄφεσιν ἁμαρτιῶν.

11. Προσδοκῶ

ἀνάστασιν νεκρῶν,

12. καὶ ζωὴν τοῦ μέλλοντος αἰῶνος. ἀμήν.

ΔΟΓΜΑΤΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ

ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΟΥ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ

Πάντοτε προσέγγιζα μὲ δέος τὰ ἐπίσημα δογματικὰ κείμενα τῆς ἐκκλησίας μὲ τὶς τόσες λεπτομέρειές των καὶ τὶς πολύπλοκες διατυπώσεις των γιὰ θέματα τόσο σημαντικὰ καὶ συνάμα τόσο δυσνόητα. ἔβλεπα ὅτι ἡ ἐπικρατοῦσα τάσι στὸν χῶρο τῆς ἐκκλησίας ἦταν νὰ ἀποφεύγωνται οἱ ἀναφορὲς στὰ δόγματα πίστεως. οἱ δικαιολογίες πολλές· «εἶναι δυσνόητα γιὰ τὸν λαό» (λὲς καὶ γιὰ τοὺς ποιμένες καὶ διδασκάλους εἶναι ὅλα εὐνόητα), «οἱ πολλοὶ πιστοὶ τὰ βαριοῦνται αὐτὰ τὰ πράγματα» (λὲς καὶ οἱ ὑπόλοιποι ἐντρυφοῦν μὲ ἰδιαίτερη εὐχαρίστησι στὰ θέματα τῆς πίστεως), «δὲν θέλει ὁ λαὸς νὰ τὰ ἀκούῃ καὶ δὲν τὸν ἀπασχολοῦν» (λὲς καὶ τὸ περιεχόμενο τῆς διδασκαλίας τὸ κανονίζει ὁ διδασκόμενος καὶ ἀγνοῶν καὶ ὄχι ὁ διδάσκων καὶ –καθ᾿ ὑπόθεσιν– γνωρίζων). φυσικὰ δὲν μὲ ἱκανοποιεῖ αὐτὴ ἡ τάσι, ἰδίως ὅταν οἱ περισσότεροι χριστιανοὶ εἶναι ἀκατήχητοι, οἱ αἱρέσεις κάνουν θραῦσι, καὶ πολλοὶ ἔχουν παρεξηγήσει κάποια πράγματα καὶ ἔχουν φτιάξει δικές τους θρησκευτικὲς ἀντιλήψεις. ἀλλὰ πῶς θὰ ἀντιμετωπιστοῦν αὐτὰ τὰ φαινόμενα, ἂν δὲν ὑπάρξῃ ὠργανωμένη καὶ μεθοδικὴ διδασκαλία τῆς πίστεως; αὐτὰ ὅμως δὲν εἶναι δικά μου χωράφια. ἁπλῶς γιὰ προσωπική μου χρῆσι ἄρχισα νὰ συλλέγω ἐπίσημα δογματικὰ κείμενα, γραμμένα στὸν ὑπολογιστή (ἠλεκτρονικὴ στοιχειοθεσία), ὅπως εἶναι οἱ ὅροι τῶν οἰκουμενικῶν συνόδων, οἱ ὁμολογίες πίστεως ἐπιφανῶν ἐκκλησιαστικῶν προσώπων, οἱ δογματικὲς ἀποφάσεις ἀρχαίων τοπικῶν καὶ νεωτέρων ὑπερτοπικῶν συνόδων, τὸ «συνοδικὸν τῆς ὀρθοδοξίας», καὶ ἄλλα παρόμοια θεολογικὰ μνημεῖα.

Καθὼς μπήκαμε πλέον γιὰ τὰ καλὰ στὴν ἐποχὴ τοῦ διαδικτύου (κύριο χαρακτηριστικό, καθὼς φαίνεται, τοῦ 21ου αἰῶνος), ἔγινε φανερὸ ὅτι ἡ παρουσίασι τέτοιων κειμένων ἀπὸ τὶς πολλὲς χριστιανικὲς ἱστοσελίδες ἦταν ἄλλοτε μὲν ἀνύπαρκτη ἄλλοτε δὲ ἀποσπασματικὴ καὶ ἐλλιπής. ὅταν τὸ 2009 δημοσίευσα γιὰ πρώτη φορὰ στὸ διαδίκτυο ὁλόκληρο τὸ συνοδικὸν τῆς ὀρθοδοξίας στὸ πρωτότυπο ἑλληνικὸ κείμενό του, ἡ δημοσίευσις ἐκείνη ἔγινε ἐφικτὴ χάρις στὴν βοήθεια δύο φίλων. σήμερα, 4 χρόνια μετά, δημοσιεύω καὶ ἄλλα παρόμοια κείμενα, τὰ ὁποῖα εἴτε στοιχειοθέτησα προσωπικῶς (κι αὐτὰ εἶναι τὰ περισσότερα) εἴτε μοῦ παρεχωρήθησαν ἀπὸ ἄλλους εἴτε ἐλήφθησαν ἀπὸ τὸ διαδίκτυο. βέβαια ὅταν πρὶν ἀπὸ χρόνια, προτοῦ ἀκόμη δημιουργηθῇ ἡ ἱστοσελίδα τῆς «Συμβολῆς», ξεκίνησα αὐτὴν τὴν ἐργασία, ἐλάχιστα τέτοια κείμενα ὑπῆρχαν δημοσιευμένα στὸ διαδίκτυο, ἴσως ὄχι περισσότερα ἀπὸ 1 ἢ 2· καὶ ἂν ξεκινοῦσα τώρα τὴν συλλογή, θὰ γλίτωνα ἀπὸ πολὺν κόπο. τοὐλάχιστον ἀξιοποίησα εὐγνωμόνως τὴν εὐκαιρία νὰ συμπληρώσω ὡρισμένα ἀπὸ ἐκεῖνα ποὺ δὲν εἶχα, ἔστω καὶ ἐν μέρει.

᾿Επειδὴ οἱ ἀποφάσεις τῶν οἰκουμενικῶν συνόδων καὶ γενικώτερα τὰ δογματικὰ κείμενα ἦσαν σημεῖα ἀντιλεγόμενα στὴν ἐποχή τους, σῴζονται μὲ μικρὲς παραλλαγές, συνήθως ἥσσονος σημασίας, στὶς διάφορες ἐκδόσεις καὶ στὰ χειρόγραφα. οἱ κυριώτερες ἐκδόσεις ποὺ εἶχα ὑπόψει μου γιὰ τὰ κείμενα εἶναι τὸ «Πηδάλιον» τῶν ἱερομονάχων ᾿Αγαπίου καὶ Νικοδήμου τοῦ ᾿Αθωνίτου (ἀνεγνωρισμένου ὁσίου τῆς ἐκκλησίας), «Αἱ οἰκουμενικαὶ σύνοδοι» τοῦ μητροπολίτου Πενταπόλεως Νεκταρίου Κεφαλᾶ (ἐπίσης ἀνεγνωρισμένου ἁγίου), «Τὰ δογματικὰ καὶ συμβολικὰ μνημεῖα» τοῦ Καρμίρη καὶ τὸ ὅμοιο ἔργο τοῦ ῾Ρωμανίδη, τὰ πρακτικὰ τῆς 5ης οἰκουμενικῆς συνόδου κατὰ τὴν ἔκδοσι τοῦ μακαρίτου μητροπολίτου Νικοπόλεως Μελετίου Καλαμαρᾶ (περιλαμβάνει τοὺς ὅρους καὶ τῶν προηγουμένων τεσσάρων συνόδων), τὰ πρακτικὰ τῆς 8ης οἰκουμενικῆς συνόδου καὶ τῶν συνόδων τῶν ἐτῶν 1166, 1167 καὶ 1170 κατὰ τὶς ἐπιμελημένες ἐκδόσεις τοῦ διδάκτορος Κωνσταντίνου Σιαμάκη, καὶ ἡ πολύτομη συλλογὴ τοῦ Mansi.

Στὴν παροῦσα ἑνότητα λοιπὸν τῆς Συμβολῆς «Μνημεῖα πίστεως (συνοδικὰ καὶ ἄλλα ἐπίσημα κείμενα)» δημοσιεύονται πλέον ἀρκετὰ κείμενα γιὰ σημαντικὰ καὶ καίρια θέματα τῆς χριστιανικῆς πίστεως, καὶ μάλιστα στὸ ἀρχαῖο ἑλληνικὸ κείμενο. ἀρκετὰ ἀπὸ αὐτὰ παρουσιάζονται στὸ διαδίκτυο γιὰ πρώτη φορά. ὑπάρχει καὶ ἡ σκέψι γιὰ μελλοντικὴ μετάφρασί τους. σχολιασμὸς τῶν κειμένων μπορεῖ νὰ γίνῃ στὴν ἤδη ὑπάρχουσα ἑνότητα στοὺς Διαλόγους τῆς Συμβολῆς (viewforum.php?f=48) μεταξὺ τῶν ἐγγεγραμμένων μελῶν.

Ἂν ὁ θεὸς ἐπιτρέψῃ, ἔχει προγραμματιστῆ νὰ παρουσιαστοῦν προσεχῶς καὶ ἄλλα κείμενα, ὅπως ἡ ἐπιστολὴ τοῦ μεγάλου Φωτίου πρὸς τὸν ἀρχιεπίσκοπο ᾿Ακυληίας, ὁ ῾Αγιορειτικὸς τόμος ὑπὲρ τῶν ἱερῶς ἡσυχαζόντων, οἱ τόμοι τῶν συνόδων 1341 1347 καὶ 1351 (τὰ κυριώτερα ἀποσπάσματα), οἱ ὁμολογίες πίστεως τοῦ Γενναδίου Σχολαρίου, τοῦ Μητροφάνους Κριτοπούλου, τοῦ Μελετίου Πηγᾶ, καὶ ἄλλων. ἂν κάποιος ἐπιθυμῇ καὶ ἔχῃ τὴν δυνατότητα νὰ βοηθήσῃ στὸν ἐμπλουτισμὸ αὐτοῦ τοῦ ἔργου καὶ μὲ ἄλλα κείμενα, μπορεῖ νὰ ἐπικοινωνήσῃ στὸ This e-mail address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it .

Σὲ ὅσους συνέβαλαν ἄμεσα ἢ ἔμμεσα στὴν παροῦσα συλλογὴ ὁ Κύριος ἂς ἀνταποδώσῃ τοὺς κόπους των.

Διονύσιος ᾿Ανατολικιώτης

31 αὐγούστου 2013

ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΠΙΣΤΕΩΣ ὑπὸ τῆς α΄ οἰκουμενικῆς συνόδου

ΔΙΑΚΗΡΥΞΙΣ τῆς ἐν Σαρδικῇ συνόδου

ΤΟ ΑΠΟΣΤΟΛΙΚΟΝ ΣΥΜΒΟΛOΝ τῆς β΄ οἰκουμενικῆς συνόδου

ΟΡΟΣ ΔΟΓΜΑΤΙΚΟΣ τῆς γ΄ οἰκουμενικῆς συνόδου

Δογματικὴ ἐπιστολὴ Κυρίλλου ᾿Αλεξανδρείας

ΟΡΟΣ ΠΙΣΤΕΩΣ τῆς δ΄ οἰκουμενικῆς συνόδου

ΚΕΦΑΛΑΙΑ ΔΟΓΜΑΤΙΚΑ τῆς ε΄ οἰκουμενικῆς συνόδου

᾿Αναθεματισμοὶ κατὰ τῶν ὠριγενείων δοξασιῶν

ΟΡΟΣ ΠΙΣΤΕΩΣ τῆς f΄ οἰκουμενικῆς συνόδου