συμβολή

Γεώργιος Βιολάκης

Ἄρχων Πρωτοψάλτης τῆς Μ.τ.Χ.Ε.

    Ὁ Γεώργιος Βιολάκης διέπρεψεν ὡς πρωτοψάλτης τῆς μεγάλης ἐκκλη­σίας καὶ ὡς μουσικοδιδάσκαλος.  ἀρχικῶς τὸ ἐπώνυμόν του φέρεται νὰ ἦτο Σίφνιος, ἐνῷ τὸ ἐπώνυμον Βιολάκης τοῦ ἐδόθη παρὰ τοῦ ἐν Χίῳ διδα­σκάλου του Νικολάου Πουλάκη διὰ τὸ «γλυκύφθογγον καὶ μελίρ­ρυτον» τῆς φωνῆς του.

    Κατὰ τὴν ἐποχὴν τῆς μαθητείας του ἐν Κωνσταντινουπόλει εἶχεν ὡς κα­θο­δηγητήν του εἰς τὰς μουσικὰς μελέτας του Θεόδωρον τὸν Φωκαέα.  κατὰ τὴν περίοδον 1843-1875 ἔψαλλεν ὡς λαμπαδάριος (ἐπὶ 11 ἔτη) καὶ κα­τό­πιν ὡς πρωτοψάλτης εἰς τὸν ἱερὸν ναὸν τοῦ ἁγίου Ἰωάννου ἐν Γαλατᾷ Κων­σταν­τινου­πόλεως.  εἰς δὲ τὴν Ἀνθολογίαν τοῦ Θεοδώρου τοῦ Φωκαέως ἀνα­φέρεται ὡς πρωτοψάλτης τῷ 1869 εἰς τὸν αὐτὸν ἱερὸν ναὸν Γεώργιος ὁ Σίφνιος, τοῦ ὁποίου ἔχει συμπεριληφθῆ καὶ ὀκτάηχον μάθημα ἐπὶ τοῦ ἀπο­λυ­τικίου τῶν τριῶν Ἱεραρχῶν.  ἐκ τῶν ἀνωτέρω δυνάμεθα εἰπεῖν ὅτι ὁ πρω­τοψάλτης Γεώργιος ὁ Σίφνιος καὶ ὁ Γεώργιος Βιολάκης εἶναι τὸ αὐτὸ πρόσωπον.  τὸ συμπέρασμα ὅμως τοῦτο ἀναγράφεται πάσῃ ἐπιφυλάξει.

    Ἀπὸ δὲ τοῦ ἔτους 1875 προσελήφθη ὡς πρωτοψάλτης εἰς τὸ πατριαρ­χεῖον.

    Πολύτιμος θεωρεῖται ἡ συμβολή του ὡς μέλους τῆς Μουσικῆς Ἐπι­τροπῆς τοῦ 1881 διὰ τὴν κατασκευὴν τοῦ μουσικοῦ ὀργάνου «Ψαλτήριον», καὶ τὸν καθορισμὸν τῶν τονιαίων διαστημάτων τῆς βυζαντινῆς μουσικῆς. Ὑπῆρξε μέλος καὶ εἰς πολλὰς ἑτέρας μουσικὰς ἐπιτροπάς, ὅπως εἰς αὐτὴν τοῦ 1897, ἡ ὁποία ἐμελέτησε χειρόγραφον ἔργον τοῦ Παναγιώτου Κηλ­τζα­νί­δου διὰ τὴν ἀρχαίαν μουσικὴν γραφήν.

    Συμμετεῖχε μετὰ τῶν Μητροπολιτῶν Αἴνου, Σάμου, Καισαρείας, καὶ Μυ­τι­λήνης εἰς τὴν συνοδικῶς διορισθεῖσαν πενταμελῆ ἐπιτροπήν, ἥ τις ἀνε­θε­ώρησε τὰ μέχρι τότε ἐν χρήσει ὄντα τυπικὰ τῆς Ἐκκλησίας τὰ ἐκδοθέν­τα ὑπὸ Κωνσταντίνου τοῦ Πρωτοψάλτου.  ἐν τῇ ἐκθέσει της ἡ ἐπιτροπὴ δι­ώρθωσε ἱκανὰ λάθη καὶ ἀνακριβείας ἐκείνων τῶν προγενε­στέ­ρων τυπικῶν. ὀλίγον δὲ ἀργότερον ἐξέδωκε καὶ τὸ πληρέστερον καὶ διωρθωμένον «Τυπι­κὸν τῆς Μεγάλης ᾿Εκκλησίας» (Τ.Μ.Ε.), τὸ καὶ «Τυπικὸν Βιολάκη» καλού­με­νον, τὸ ὁποῖον τηρεῖται ἕως σήμερον.

    Ὁρμώμενος ἐκ τῆς ἀρχῆς ὅτι αἱ ἀρχαῖαι μουσικαὶ συνθέσεις ἐπαρκοῦν διὰ τὰς λειτουργικὰς ἀνάγκας καὶ ὅτι ἡ ἐκκλησία δὲν ἔχει ἀνάγκην νεω­τέ­ρων, ἐμελοποίησεν ἐλάχιστα μαθήματα, ἐκ τῶν ὁποίων μάλιστα ὅσα ἐδη­μο­σιεύθησαν φέρουν πράγματι τὸν χαρακτῆρα καὶ τὰ προτερήματα τῶν ἀρχαί­ων μελῶν.

    Διὰ τὸν θάνατόν του ἐγράφη χαρακτηριστικῶς ὅτι «ἐξέλιπε διὰ παντὸς καὶ τὸ μόνον ὑπάρξαν ζῶν μουσικὸν μνημεῖον, τὸ ὁποῖον ἐσεβάσθη εἷς ὁλόκληρος αἰών».

(Τὸ παρὸν βιογραφικὸν προέρχεται κατὰ βάσιν ἀπὸ τὴν ἱστοσελίδα τοῦ οἰκουμε­νικοῦ πατριαρχείου http://www.ec-patr.net/gr/psaltai/violakis.htm μὲ ἐλαχίστας ἀναγ­καίας προσαρμογὰς εἰς τὰ πλαίσια τοῦ παρόντος ἀφιερώματος)