Μουσικολογικά ἀνάλεκτα 17. Γιὰ τὸ μάθημα «Τῶν μοναστῶν τὰ πλήθη»
17. Γιὰ τὸ μάθημα «Τῶν μοναστῶν τὰ πλήθη»
Διονυσίου Ἀνατολικιώτου
δρος φιλοσοφικῆς σχολῆς Ἀθηνῶν,
μουσικολόγου - τυπικολόγου
symbole@mail.com
17. Τῇ ιζ΄ Ἰανουαρίου, εἰς τὸν ὅσιον Ἀντώνιον καὶ εἰς ὁσίους, μέλος Βαλασίου ἱερέως, ἦχος πλ. δ΄, Μαθηματάριον (ἔτους 1851), σ. 166.
Τῶν μοναστῶν τὰ πλήθη
τὸν καθηγητήν σε τιμῶμεν, Ἀντώνιε·
διὰ σοῦ γὰρ τὴν τρίβον τὴν ὄντως εὐθεῖαν
πορεύεσθαι ἔγνωμεν·
μακάριος εἶ τῷ Χριστῷ δουλεύσας
καὶ ἐχθροῦ θριαμβεύσας τὴν δύναμιν,
ἀγγέλων συνόμιλε,
ὁσίων ὁμόσκηνε καὶ δικαίων,
μεθ’ ὧν πρέσβευε τῷ Κυρίῳ
ἐλεηθῆναι τὰς ψυχὰς ἡμῶν.
Στὸν στίχο «πορεύεσθαι ἔγνωμεν» μετὰ τὸ «πορεύεσθαι» ὑπάρχει ἕνα «σέ» (στὸ ἔντυπο Μαθηματάριον σ. 169), τὸ ὁποῖο συντακτικῶς μὲν δὲν διακιολογεῖται, μουσικῶς δὲ στὸ σημεῖο ὅπου τίθεται ἀπαιτεῖ συνέχεια τῆς προηγουμένης συλλαβῆς (ε), διότι πρόκειται περὶ ἑνιαίας θέσεως μαζὶ μὲ τοὺς προηγούμενους καὶ τοὺς ἑπόμενους χαρακτῆρες, ἀλλιῶς δημιουργεῖται παρατονισμὸς στὴν λέξι «ἔγνωμεν». Προφανῶς αὐτὸ τὸ «σὲ» ὀφείλεται σὲ τυπογραφικὴ ἀβλεψία· τὸ σ πρέπει νὰ ἀπαλειφθῇ.
Στὸν στίχο «ὁσίων ὁμόσκηνε καὶ δικαίων» τὸ κείμενο γιὰ τὶς 17 ἰανουαρίου εἶναι «τοῦ Παύλου συμμέτοχε τοῦ Θηβαίου»· προκειμένου ὅμως τὸ δοξαστικὸ νὰ ψάλλεται καὶ σὲ ἄλλες ἀκολουθίες ὁσίων, ἡ φράσι ἀντικαθίσταται ἀπὸ τὸν ἰσοσύλλαβο καὶ ὁμότονο στίχο «ὁσίων ὁμόσκηνε καὶ δικαίων», τὸν ὁποῖο παραθέτει καὶ ὁ μελουργὸς ἐδῶ (πρβλ. τὸ ἴδιο δοξαστικὸ στὰ ἀπόστιχα τοῦ ἑσπερινοῦ τῆς 5ης δεκεμβρίου καὶ στοὺς αἴνους τῆς 20ῆς ἰανουαρίου).
Δημοσίευσι 11/11/2017 (στὴν ἱστοσελίδα τῆς Συμβολῆς)